دلیل عقلی علم غیب امامان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ؛' به '؛'
جز (جایگزینی متن - ' الاهی ' به ' الهی ') |
جز (جایگزینی متن - ' ؛' به '؛') |
||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۹: | ||
::::::'''دلیل سوم ''': خلافت امام{{ع}}: [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}، خلیفه و جانشین خدا در زمین هستند: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً}}﴾}} <ref> بقره، ۳۰، و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم.</ref> و جانشین او حضرت آدم{{ع}} بود که [[پیامبر]] خدا{{صل}} است و تمام پیامبران{{صل}} جانشینان خدا‌أند. جانشینی [[پیامبر]]{{صل}} واسطه بودن او است میان مردم و خدا و فیض‌‌رسانی از طرف خدا او است. چون پس از آفرینش جهان، خداوند خواست جهانیان او را بشناسند تا با او ارتباط برقرار کنند ـ و با چشم دیدن او ممکن نبود ـ و نمی‌شد که ذات خود را آشکار کند تا او را ببینند، افرادی از بشر را برگزید و آنان را مظهر صفات خویش قرار داد تا صفات او را بنمایانند و نقش واسطه را ایفا کنند. یکی از صفات خدا علم او به هر چیز و در هر حال است، و چون [[پیامبر]]{{صل}} مظهر صفات خدا است باید در دانش و آگاهی وسیع نیز مظهر خدا باشد. بر مظهر نبودن [[پیامبر]]{{صل}} در علم دلیلی وجود ندارد، بلکه همان دلیل بر خلافت و جانشینی که مظهر بودن [[پیامبر]]{{صل}} در تمام صفات است، علم خدایی را نیز برای او ثابت می‌کند. روشن است که مقصود از مظهر صفات بودن، همانندی [[پیامبر]]{{صل}} و خدا در تمام صفات از جهت چگونگی و مقدار نیست؛ زیرا این باور شرک است، بلکه مقصود این است‌که خداوند بهره سرشاری از علم و دانش خود را به پیامبران{{صل}} داده، که دیگر مردم از آن بی‌بهره هستند و علمی را که خداوند به پیامبران{{صل}} داده، افراد عادی بشر به آن دسترسی ندارند. پس از ثبوت این دانش خدایی برای پیامبران{{صل}}، همین علم برای امام{{ع}} نیز ثابت می‌شود؛ زیرا [[امامت]]، خلافت نبوت و امام{{ع}} جانشین [[پیامبر]]{{صل}} است و تمام ویژگی‌های رهبری [[پیامبر]]{{صل}} را امام{{ع}} نیز دارد ـ به جز صفات ویژه پیامبر{{صل}}،مانند؛وحی. | ::::::'''دلیل سوم ''': خلافت امام{{ع}}: [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}، خلیفه و جانشین خدا در زمین هستند: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً}}﴾}} <ref> بقره، ۳۰، و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارت به فرشتگان فرمود: می‌خواهم جانشینی در زمین بگمارم.</ref> و جانشین او حضرت آدم{{ع}} بود که [[پیامبر]] خدا{{صل}} است و تمام پیامبران{{صل}} جانشینان خدا‌أند. جانشینی [[پیامبر]]{{صل}} واسطه بودن او است میان مردم و خدا و فیض‌‌رسانی از طرف خدا او است. چون پس از آفرینش جهان، خداوند خواست جهانیان او را بشناسند تا با او ارتباط برقرار کنند ـ و با چشم دیدن او ممکن نبود ـ و نمی‌شد که ذات خود را آشکار کند تا او را ببینند، افرادی از بشر را برگزید و آنان را مظهر صفات خویش قرار داد تا صفات او را بنمایانند و نقش واسطه را ایفا کنند. یکی از صفات خدا علم او به هر چیز و در هر حال است، و چون [[پیامبر]]{{صل}} مظهر صفات خدا است باید در دانش و آگاهی وسیع نیز مظهر خدا باشد. بر مظهر نبودن [[پیامبر]]{{صل}} در علم دلیلی وجود ندارد، بلکه همان دلیل بر خلافت و جانشینی که مظهر بودن [[پیامبر]]{{صل}} در تمام صفات است، علم خدایی را نیز برای او ثابت می‌کند. روشن است که مقصود از مظهر صفات بودن، همانندی [[پیامبر]]{{صل}} و خدا در تمام صفات از جهت چگونگی و مقدار نیست؛ زیرا این باور شرک است، بلکه مقصود این است‌که خداوند بهره سرشاری از علم و دانش خود را به پیامبران{{صل}} داده، که دیگر مردم از آن بی‌بهره هستند و علمی را که خداوند به پیامبران{{صل}} داده، افراد عادی بشر به آن دسترسی ندارند. پس از ثبوت این دانش خدایی برای پیامبران{{صل}}، همین علم برای امام{{ع}} نیز ثابت می‌شود؛ زیرا [[امامت]]، خلافت نبوت و امام{{ع}} جانشین [[پیامبر]]{{صل}} است و تمام ویژگی‌های رهبری [[پیامبر]]{{صل}} را امام{{ع}} نیز دارد ـ به جز صفات ویژه پیامبر{{صل}}،مانند؛وحی. | ||
::::::'''دلیل چهارم''': لازمه عصمت [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}: از باورهای شیعیان درباره [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}، عصمت و محفوظ بودن از گناه، اشتباه، سهو، نسیان و غفلت است که در تمام مدت عمر خود در یک لحظه و در یک بار نیز خطا، اشتباه و گناه از او سر نمی‌زند. معصوم بودن از گناه و خطا، در تمام لحظه‌های عمر و برخوردهای زندگانی، زمانی تحقق می‌‌یابد که دانش و آگاهی فراگیر شود و به هر چیزی در هر حال علم داشته باشد و اگر یک مورد را نداند، مقام عصمت را نمی‌‌یابد، زیرا آن چه با عصمت سازگار نیست گناه و اشتباه و (...) از نادانی و جهل است و کسی که از مصالح و مفاسد واقعی باخبر است، گناه و اشتباه نمی‌کند. پس معصوم بودن [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}، دانش و آگاهی او را به تمام مصالح و مفاسد و حقایق اشیاء در هر حالی نیاز دارد. | ::::::'''دلیل چهارم''': لازمه عصمت [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}: از باورهای شیعیان درباره [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}، عصمت و محفوظ بودن از گناه، اشتباه، سهو، نسیان و غفلت است که در تمام مدت عمر خود در یک لحظه و در یک بار نیز خطا، اشتباه و گناه از او سر نمی‌زند. معصوم بودن از گناه و خطا، در تمام لحظه‌های عمر و برخوردهای زندگانی، زمانی تحقق می‌‌یابد که دانش و آگاهی فراگیر شود و به هر چیزی در هر حال علم داشته باشد و اگر یک مورد را نداند، مقام عصمت را نمی‌‌یابد، زیرا آن چه با عصمت سازگار نیست گناه و اشتباه و (...) از نادانی و جهل است و کسی که از مصالح و مفاسد واقعی باخبر است، گناه و اشتباه نمی‌کند. پس معصوم بودن [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}}، دانش و آگاهی او را به تمام مصالح و مفاسد و حقایق اشیاء در هر حالی نیاز دارد. | ||
::::::'''دلیل پنجم''': ضرورت علم یک سفیر و شهید از احوال مردم: در بسیاری از آیات قرآن آمده است که [[پیامبر]]{{صل}} شاهد و گواه بر امت است و چون شاهد بودن و گواهی دادن، دانش و آگاهی را در هر حالی لازم دارد، پس [[پیامبر]]{{صل}} باید به تمام احوال امت از ظاهر و باطن و افعال آنان آگاه باشد تا بتواند در روز قیامت شاهد و گواهی‌شان باشد، زیرا اگر چنین دانشی را نداشت، نمی‌تواند شهادت و گواهی را درباره آنان ادا کند. نمونه‌ای از آیات قرآن که شاهد و گواه بودن [[پیامبر]]{{صل}} را بر امت بیان کرده، چنین‌است: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلاء شَهِيدًا}}﴾}} ؛<ref>نساء، ۴۱، پس آن هنگام که از هر امّتی گواهی آوریم و تو را (نیز) بر آنان، گواه گیریم (حالشان) چگونه خواهد بود؟.</ref> {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا}}﴾}} ؛<ref>نساء،۱۵۹ ، و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است.</ref> {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَكُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَّا دُمْتُ فِيهِمْ}}﴾}}؛<ref> مائده، ۱۱۷، و تا در میان ایشان به‌سر می‌بردم بر آنها گواه بودم و چون مرا (نزد خود) فرا بردی تو خود مراقب آنان بودی و تو بر هر چیزی گواهی.</ref> {{عربی|﴿{{متن قرآن|لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ}}﴾}} <ref>حج، ۷۸،تا پیامبر{{صل}} بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید.</ref> چنان که عقل نه فقط مانعی در امکان این علم ندارد بلکه وجود آن را در [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}} لازم می‌داند. بزرگی و عظمت این دانش سبب نپذیرفتن آن نمی‌شود و چنین باوری غلو و زیاده روی نیست، زیرا اگر امام{{ع}} دارای این ویژگی نباشد و گستره دانش او همانند دیگر افراد عادی باشد، سزاوار [[امامت]] و رهبری نخواهد بود و گزینش وی برای [[امامت]] و بی بهره کردن دیگران از آن، ستم در حق دیگران خواهد بود. اگر [[امامت]] را منصب خدایی بدانیم و آن را خلافت و جانشینی از طرف خدا بپنداریم و امام{{ع}} را بیان‌کننده و مظهر صفات الهی بدانیم، باور دانش وسیع او را زیاده روی و غلوّ نمی‌پنداریم و آن را از لوازم مقام [[امامت]] می‌شمریم. | ::::::'''دلیل پنجم''': ضرورت علم یک سفیر و شهید از احوال مردم: در بسیاری از آیات قرآن آمده است که [[پیامبر]]{{صل}} شاهد و گواه بر امت است و چون شاهد بودن و گواهی دادن، دانش و آگاهی را در هر حالی لازم دارد، پس [[پیامبر]]{{صل}} باید به تمام احوال امت از ظاهر و باطن و افعال آنان آگاه باشد تا بتواند در روز قیامت شاهد و گواهی‌شان باشد، زیرا اگر چنین دانشی را نداشت، نمی‌تواند شهادت و گواهی را درباره آنان ادا کند. نمونه‌ای از آیات قرآن که شاهد و گواه بودن [[پیامبر]]{{صل}} را بر امت بیان کرده، چنین‌است: {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلاء شَهِيدًا}}﴾}}؛<ref>نساء، ۴۱، پس آن هنگام که از هر امّتی گواهی آوریم و تو را (نیز) بر آنان، گواه گیریم (حالشان) چگونه خواهد بود؟.</ref> {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا}}﴾}}؛<ref>نساء،۱۵۹ ، و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد و در روز رستخیز بر آنان گواه است.</ref> {{عربی|﴿{{متن قرآن|وَكُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَّا دُمْتُ فِيهِمْ}}﴾}}؛<ref> مائده، ۱۱۷، و تا در میان ایشان به‌سر می‌بردم بر آنها گواه بودم و چون مرا (نزد خود) فرا بردی تو خود مراقب آنان بودی و تو بر هر چیزی گواهی.</ref> {{عربی|﴿{{متن قرآن|لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ}}﴾}} <ref>حج، ۷۸،تا پیامبر{{صل}} بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید.</ref> چنان که عقل نه فقط مانعی در امکان این علم ندارد بلکه وجود آن را در [[پیامبر]]{{صل}} و امام{{ع}} لازم می‌داند. بزرگی و عظمت این دانش سبب نپذیرفتن آن نمی‌شود و چنین باوری غلو و زیاده روی نیست، زیرا اگر امام{{ع}} دارای این ویژگی نباشد و گستره دانش او همانند دیگر افراد عادی باشد، سزاوار [[امامت]] و رهبری نخواهد بود و گزینش وی برای [[امامت]] و بی بهره کردن دیگران از آن، ستم در حق دیگران خواهد بود. اگر [[امامت]] را منصب خدایی بدانیم و آن را خلافت و جانشینی از طرف خدا بپنداریم و امام{{ع}} را بیان‌کننده و مظهر صفات الهی بدانیم، باور دانش وسیع او را زیاده روی و غلوّ نمی‌پنداریم و آن را از لوازم مقام [[امامت]] می‌شمریم. | ||
::::::'''دلیل ششم''': محفوظ تر بودن امامان{{عم}} از فریب خوردن: اگر درون مردم برای امام{{ع}} آشکار نباشد و پنهانی‌ها را نداند ممکن است مؤمن را از منافق و سالم را از بیمار تمیز ندهد، چرا که همه ظاهری آراسته داشته و از خود شوق و رغبت به انجام کارهای بزرگی نشان می‌دهند. در چنین حالی چه چیز مانع از آن می‌شود که امام{{ع}} فریب آن حسن ظاهری را نخورد و به خاطر اعتماد بر آن زیبایی فریبنده خود را در خطر و دیگران را در مهلکه نیندازد.»<ref>[[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|بررسی علم اولیای الهی]]، ص ۶۳.</ref>. | ::::::'''دلیل ششم''': محفوظ تر بودن امامان{{عم}} از فریب خوردن: اگر درون مردم برای امام{{ع}} آشکار نباشد و پنهانی‌ها را نداند ممکن است مؤمن را از منافق و سالم را از بیمار تمیز ندهد، چرا که همه ظاهری آراسته داشته و از خود شوق و رغبت به انجام کارهای بزرگی نشان می‌دهند. در چنین حالی چه چیز مانع از آن می‌شود که امام{{ع}} فریب آن حسن ظاهری را نخورد و به خاطر اعتماد بر آن زیبایی فریبنده خود را در خطر و دیگران را در مهلکه نیندازد.»<ref>[[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|بررسی علم اولیای الهی]]، ص ۶۳.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||