دروغ در قرآن: تفاوت میان نسخهها
←عذاب دنیایی و آخرتی
خط ۱۶۳: | خط ۱۶۳: | ||
===[[عذاب]] [[دنیایی]] و [[آخرتی]]=== | ===[[عذاب]] [[دنیایی]] و [[آخرتی]]=== | ||
*[[قرآن کریم]] در [[آیات]] بسیاری [[دروغگویان]] به ویژه آنان را که درباره [[خدا]] و [[رسول]] [[دروغ]] میگویند به [[عذاب الهی]] تهدید میکند: {{متن قرآن|وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ}}<ref>«وای بر هر دروغزن گناهکار!» سوره جاثیه، آیه ۷.</ref>؛ نیز {{متن قرآن|وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكْرَهُونَ وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ}}<ref>«و آنچه را نمیپسندند برای خداوند قرار میدهند و زبانهاشان به دروغ میگوید که (پاداش) بهترین از آن آنهاست؛ ناگزیر آتش (دوزخ) از آن آنهاست و آنان فراموش شدگانند» سوره نحل، آیه:۶۲.</ref> که گاه [[دنیایی]] است، چنان که [[موسی]]{{ع}} [[دروغگویان]] به [[خدا]] را از گرفتار شدن به [[عذاب]] [[دنیایی]] برحذر داشت: {{متن قرآن|لَا تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَيُسْحِتَكُمْ بِعَذَابٍ}}<ref>«بر خداوند دروغی نبندید که شما را با عذابی نابود کند» سوره طه، آیه ۶۱.</ref><ref>الصافی، ج۳، ص۳۱۱؛ جامع البیان، ج۱۶، ص۲۲۳؛ تفسیر قرطبی، ج۱۱، ص۲۱۴-۲۱۵.</ref> و گاه [[آخرتی]] است: {{متن قرآن|سَيَعْلَمُونَ غَدًا مَنِ الْكَذَّابُ الْأَشِرُ}}<ref>«فردا خواهند دانست که دروغزن خویشتنخواه، کیست؟» سوره قمر، آیه ۲۶.</ref> که [[خدا]] در [[قیامت]] با گرفتن موی پیشانیشان آنان را به سوی [[جهنم]] میکشاند: {{متن قرآن|كَلاَّ لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ}}<ref> نه چنان است؛ اگر (از شرارت) باز نایستد بیگمان (موی) پیشانی (اش) را خواهیم گرفت و خواهیم کشید،(موی) پیشانی دروغگوی خطاکاری را؛ سوره علق، آیه:۱۵-۱۶.</ref><ref>التبیان، ج۱۰، ص۳۸۲؛ فتحالقدیر، ج۵، ص۴۶۹.</ref> و آنها را به [[عذاب]] دردناک: {{متن قرآن|وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}}<ref>«و برای دروغی که میگفتند عذابی دردناک خواهند داشت» سوره بقره، آیه ۱۰</ref>؛ {{متن قرآن|وَقَعَدَ الَّذِينَ كَذَبُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و آنان که به خداوند و پیامبرش دروغ گفته بودند خانهنشین شدند! به زودی از (میان) ایشان به کافران عذابی دردناک خواهد رسید» سوره توبه، آیه ۹۰.</ref>. و شدید خود گرفتار خواهد کرد: {{متن قرآن|وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا}}<ref>«سوگند دروغ میخورند خداوند برای آنان عذابی سخت آماده کرده است» سوره مجادله، آیه ۱۴-۱۵.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>. | *[[قرآن کریم]] در [[آیات]] بسیاری [[دروغگویان]] به ویژه آنان را که درباره [[خدا]] و [[رسول]] [[دروغ]] میگویند به [[عذاب الهی]] تهدید میکند: {{متن قرآن|وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ}}<ref>«وای بر هر دروغزن گناهکار!» سوره جاثیه، آیه ۷.</ref>؛ نیز {{متن قرآن|وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكْرَهُونَ وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَى لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ}}<ref>«و آنچه را نمیپسندند برای خداوند قرار میدهند و زبانهاشان به دروغ میگوید که (پاداش) بهترین از آن آنهاست؛ ناگزیر آتش (دوزخ) از آن آنهاست و آنان فراموش شدگانند» سوره نحل، آیه:۶۲.</ref> که گاه [[دنیایی]] است، چنان که [[موسی]]{{ع}} [[دروغگویان]] به [[خدا]] را از گرفتار شدن به [[عذاب]] [[دنیایی]] برحذر داشت: {{متن قرآن|لَا تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَيُسْحِتَكُمْ بِعَذَابٍ}}<ref>«بر خداوند دروغی نبندید که شما را با عذابی نابود کند» سوره طه، آیه ۶۱.</ref><ref>الصافی، ج۳، ص۳۱۱؛ جامع البیان، ج۱۶، ص۲۲۳؛ تفسیر قرطبی، ج۱۱، ص۲۱۴-۲۱۵.</ref> و گاه [[آخرتی]] است: {{متن قرآن|سَيَعْلَمُونَ غَدًا مَنِ الْكَذَّابُ الْأَشِرُ}}<ref>«فردا خواهند دانست که دروغزن خویشتنخواه، کیست؟» سوره قمر، آیه ۲۶.</ref> که [[خدا]] در [[قیامت]] با گرفتن موی پیشانیشان آنان را به سوی [[جهنم]] میکشاند: {{متن قرآن|كَلاَّ لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ}}<ref> نه چنان است؛ اگر (از شرارت) باز نایستد بیگمان (موی) پیشانی (اش) را خواهیم گرفت و خواهیم کشید،(موی) پیشانی دروغگوی خطاکاری را؛ سوره علق، آیه:۱۵-۱۶.</ref><ref>التبیان، ج۱۰، ص۳۸۲؛ فتحالقدیر، ج۵، ص۴۶۹.</ref> و آنها را به [[عذاب]] دردناک: {{متن قرآن|وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}}<ref>«و برای دروغی که میگفتند عذابی دردناک خواهند داشت» سوره بقره، آیه ۱۰</ref>؛ {{متن قرآن|وَقَعَدَ الَّذِينَ كَذَبُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و آنان که به خداوند و پیامبرش دروغ گفته بودند خانهنشین شدند! به زودی از (میان) ایشان به کافران عذابی دردناک خواهد رسید» سوره توبه، آیه ۹۰.</ref>. و شدید خود گرفتار خواهد کرد: {{متن قرآن|وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا}}<ref>«سوگند دروغ میخورند خداوند برای آنان عذابی سخت آماده کرده است» سوره مجادله، آیه ۱۴-۱۵.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>. | ||
==افشا و [[کشف]] [[دروغ]]== | |||
*[[کشف]] و افشای سخنان و [[اعمال]] خلاف واقع و [[حقیقت]]، راهها و جایگاههای گوناگونی دارد که [[دروغگو]] را رسوا میکند. برخی از مهمترین آنها در پی یاد میشوند. | |||
===درخواست مدرک و [[شاهد]]=== | |||
*[[قرآن کریم]] در آیاتی برای افشای [[دروغ]] [[مشرکان]] که برخی حیوانات و خوراکیها را [[حرام]] دانسته و به [[دروغ]] آن را به [[خدا]] نسبت میدادند، به [[پیامبر]]{{صل}} [[فرمان]] میدهد که از آنان دلیلی از روی [[دانش]] بخواهد: {{متن قرآن|قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحَامُ الْأُنْثَيَيْنِ نَبِّئُونِي بِعِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«بگو آیا دو نر را حرام کرده است یا دو ماده را؟ یا آنچه را زهدانهای آن دو ماده در بر دارد؟ (بگو) مرا از روی دانش آگاه سازید اگر راستگویید؟» سوره انعام، آیه ۱۴۳.<ref>؛ نیز {{متن قرآن|قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا}} «بگو: آیا نزدتان دانشی است تا آن را برای ما آشکار سازید؟» سوره انعام، آیه ۱۴۸.</ref>؛ | |||
*همچنین در آیاتی از [[مشرکان]] و [[اهل کتاب]] در مورد ادعای دروغین آنان مبنی بر وجود خدایی دیگر [[برهان]] میطلبد: {{متن قرآن|أَإِلَهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«یا آن کسی که آفرینش را میآغازد سپس آن را باز میگرداند و کسی که از آسمان و زمین به شما روزی میرساند؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ بگو: اگر راست میگویید برهانتان را بیاورید» سوره نمل، آیه ۶۴.</ref>؛ نیز {{متن قرآن|قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}} «بگو: اگر راست میگویید هر برهانی دارید بیاورید» سوره بقره، آیه ۱۱۱.</ref>. | |||
*و گاه برای [[کشف]] [[دروغ]] از [[دروغگو]] مدرکی همانند نشان دادن اثری از موجود مورد ادعا، [[علمی]] [[برگزیده]] از کتابهای گذشتگان یا سخنی از [[پیامبران]] درخواست میکند: {{متن قرآن|قُلْ أَرَأَيْتُمْ مَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمَاوَاتِ ائْتُونِي بِكِتَابٍ مِنْ قَبْلِ هَذَا أَوْ أَثَارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«بگو آیا آنچه را به جای خداوند (به پرستش) میخوانید دیدهاید؟ به من بنمایید که روی زمین چه آفریدهاند؟ یا (آیا) در (پدید آوردن) آسمانها شرکت داشتهاند؟ اگر راست میگویید کتابی را که پیش از این بوده یا نشانی را که از دانشی بازمانده است برای من بیاورید» سوره احقاف، آیه ۴.</ref>؛ نیز {{متن قرآن|فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«پس اگر راست میگویید نوشتار (و برهان) خود را بیاورید!» سوره صافات، آیه ۱۵۷.</ref><ref>جامع البیان، ج۲۶، ص۴؛ مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۷.</ref>؛ | |||
*یا به [[دروغگویان]] از [[اهل کتاب]] میفرماید [[تورات]] را آورده و آن را بخوانند: {{متن قرآن|فَأْتُوا بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ}}<ref>«اگر راست میگویید تورات را بیاورید و آن را بخوانید» سوره آل عمران، آیه ۹۳.</ref> تا روشن شود که سخن شما [[دروغ]] است<ref>جامع البیان، ج۴، ص۴-۹؛ مجمع البیان، ج۲، ص۳۴۵. </ref>. | |||
*افزون بر این، در آیاتی دیگر برای [[کشف]] [[دروغ]] از آنان [[شاهد]] میخواهد: {{متن قرآن|هَلُمَّ شُهَدَاءَكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ هَذَا}}<ref>«گواهانتان را که گواهی میدهند خداوند این را حرام کرده است بیاورید» سوره انعام، آیه ۱۵۰.</ref> و در صورتی که [[شاهدان]] مورد نظر را نیاورند، آنان را [[دروغگو]] میشمرد: {{متن قرآن|فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِكَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ}}<ref>«و چون گواه نیاوردهاند پس آنانند که نزد خداوند دروغگویند» سوره نور، آیه ۱۳.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>. | |||