ایمان در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←افزایش و کاهش ایمان
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
==افزایش و کاهش [[ایمان]]== | ==افزایش و کاهش [[ایمان]]== | ||
*کسانی که عمل را در [[حقیقت]] ایمان داخل می‌دانند، [[معتقد]] به افزایش و کاهش پذیری ایمان‌اند، زیرا در اثر افزایش [[اعمال]]، ایمان زیاد و در اثر کاهش آن ایمان هم کم می‌شود، اما کسانی که [[حقیقت]] ایمان را فقط [[اقرار زبانی]] به [[شهادتین]] می‌دانند، منکر افزایش و کاهش ایمان هستند. | |||
*[[ادله]] موافقان افزایش و کاهش ایمان: | |||
# ایمان را چه [[تصدیق]] به معنای [[علم]] و چه [[التزام]] [[قلبی]] بدانیم، در هر دو صورت افزایش و کاهش را می‌پذیرد، زیرا هم [[علم]] قابل افزایش و کاهش است و هم [[التزام]] و گرویدن [[قلبی]]. | |||
#اگر [[درجات ایمان]] تفاوت نکند، لازم می‌آید ایمان همل [[امت]] بلکه کسانی که دچار [[فسق]] و فجوراند مساوی با [[تصدیق]] و ایمان [[پیامبران]] و [[ملائکه]] باشد و این قطعاً [[باطل]] است، پس عدم تفاوت [[درجات ایمان]] نیز [[باطل]] است. | |||
# [[آیات]] و [[روایات]]: [[آیات قرآن]] بر افزایش و کاهش ایمان دلالت می‌کند: {{متن قرآن|لِيَزْدَادُوا إِيمَانًا مَعَ إِيمَانِهِمْ}}<ref>«تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند» سوره فتح، آیه ۴.</ref>، {{متن قرآن|وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا}}<ref>«و چون آیات او را بر آنان بخوانند بر ایمانشان می‌افزاید» سوره انفال، آیه ۲.</ref>. در [[روایات]] نیز تصریح بر افزایش و کاهش ایمان شده است: [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|إِنَ الْإِیمَانَ عَشْرُ دَرَجَاتٍ بِمَنْزِلَةِ السُّلَّمِ یُصْعَدُ مِنْهُ مِرْقَاةً بَعْدَ مِرْقَاةٍ فَلَا یَقُولَنَّ صَاحِبُ الِاثْنَیْنِ لِصَاحِبِ الْوَاحِدِ لَسْتَ عَلَی شَیْءٍ حَتَّی یَنْتَهِیَ إِلَی الْعَاشِر}}<ref>الکافی، ج۲، ص ۴۵۵.</ref>.<ref>ر.ک: عالمی، سید محمد، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص۹۸.</ref> | |||
*ادلۀ [[مخالفان]] افزایش و کاهش ایمان: | |||
# ایمان یعنی [[تصدیق]] [[رسول]] در اموری که [[علم ضروری]] به آن داریم و این [[تصدیق]] بسیط بوده و تفاوتی نمی‌کند، پس ایمان هم افزایش و کاهش نمی‌یابد<ref>ر.ک: عالمی، سید محمد، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص۹۸.</ref>. در جواب گفته شده است این سخن که [[تصدیق]]، زیاده و نقصان نمی‌پذیرد ادعای بدون [[دلیل]] است، زیرا برخی از ایمان هاست که ثابت و محکم است اما برخی دیگر به کمترین [[شبهه]] ای از بین می‌رود. | |||
#آیاتی را که دلالت بر زیادی و نقصان ایمان می‌کنند، [[تأویل]] کرده‌اند بدین صورت که: | |||
##مراد از زیادی و نقصان به جهت [[ثبات]] و دوام و کثرت عددی است نه شدت و [[ضعف]]. | |||
##مراد از زیادی به جهت افزونی متعلق ایمان است، زیرا [[صحابه]] در ابتدا به صورت اجمالی ایمان آورده بودند، بعد از آن [[واجبات]] به تدریج نازل می‌شد، و به هر کدام به صورت تفصیلی ایمان می‌آوردند. | |||
##مراد افزایش [[آثار ایمان]] است که همان [[نورانیت]] [[قلب]] است. | |||
*#اما در پاسخ به این [[دلیل]] نیز گفته شده است: | |||
## [[تأویل]] اوّل لازمه‌اش این است، کسی که [[ایمان کامل]] را به دست نیاورده باشد، به صورت [[حقیقی]] و واقعی هم [[مؤمن]] و هم [[کافر]] باشد و این چیزی است که [[قرآن]] با آن سازگار نیست. | |||
##امّا [[تأویل]] دوم، اگر مراد از [[آیه]] «لیزدادوا إیماناً مع إیمانهم» این بود، مناسب بود زیادی ایمان را در [[آیه]]، [[غایت]] [[تشریع]] و انزال قرار دهد، نه نتیجه انزال سکینه در قلب‌های [[مؤمنان]]؛ | |||
## [[تأویل]] سوم نیز درست نیست، زیرا زیادی اثر به خاطر زیادی و [[قوّت]] مؤثر است، معنا ندارد دو امر که از همه جهات برابراند، اثر یکی نسبت به دیگری بیشتر باشد. بنابراین ایمان افزایش و کاهش را می‌پذیرد<ref>ر.ک: عالمی، سید محمد، دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص۹۸.</ref>. | |||
==منابع== | ==منابع== | ||