کیسانیه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[کیسانیه]] یکی از فرقه‌های [[منقرض شده]] [[شیعه]] است که در نیمه دوم [[قرن اول]] [[هجری]] پدید آمد و حدود یک قرن ادامه یافت. [[پیروان]] این [[فرقه]] قائل به [[امامت]] [[محمد حنفیه]] [[فرزند امام علی]]{{ع}} بوده‌اند. علت نامگذاری آنان به [[کیسانیه]] به خاطر استنادشان به [[کیسان]] است اما درباره اینکه [[کیسان]] چه کسی است نظرات مختلفی وجود دارد<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۵۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۹۸؛ فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸.</ref>:

# [[کیسان]]، نام یکی از [[غلامان]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} بود که مختار را به [[خونخواهی امام حسین]]{{ع}} [[تشویق]] نمود<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۵۹؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۹۸؛ فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸.</ref>.  

اینکه [[کیسان]] [[لقب]] مختار باشد از لحاظ [[تاریخی]] [[اثبات]] نشده است. نظر سوم نیز ضعیف است چون [[کیسان]] [[غلام]] [[امیر المؤمنین]]{{ع}} در [[جنگ صفّین]] به [[شهادت]] رسیده است، اما تردیدی نیست که [[رئیس]] شهربانی مختار شخصی به نام "[[کیسان]]" ملقب به [[ابوعمره]] بوده است، بنابراین نظر دوم  از لحاظ [[تاریخی]] معتبرتر از دو نظر دیگر است اما [[پیروان]] این [[فرقه]] [[کیسان]] را همان [[لقب]] مختار می‌‌دانند<ref>ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج‌۱، ص۱۰۲-۱۰۴؛ فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۶۴ – ۳۶۵، تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۹۸؛ مهدی‌پور، علی اکبر، با دعای ندبه در پگاه جمعه، ص۹۰-۹۴.</ref>.

[[پیروان]] [[فرقه]] [[کیسانیه]] معتقدند [[محمد حنفیه]]، [[اسرار]] [[دین]] و [[علم]] [[تأویل]] و [[علوم]] [[باطنی]] را از [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} فراگرفته و او [[امام چهارم]] است. پس از درگذشت [[محمد حنفیه]]، [[کیسانیه]] دو دسته شدند: دسته‌ای [[مرگ]] [[محمد]] را [[انکار]] کرده و قائل شدند وی نمرده و نمی‌میرد و در "[[کوه رضوی]]" [[پنهان]] است تا روزی که به او امر شود و [[ظهور]] کند. این دسته وی را همان [[امام]] [[منتظر]] می‌دانند؛ ازاین‌رو هیچ‌کس را پس از وی [[امام]] نمی‌دانند! گروه دیگر [[مرگ]] [[محمد]] را [[باور]] کرده، پس از وی [[ابوهاشم]] [[عبدالله]] بن [[محمد]] را به [[امامت]] [[انتخاب]] کردند و به [[حلول]] [[روح]] [[محمد]] در [[ابوهاشم]] [[اعتقاد]] یافتند. البته شماری از [[کیسانیه]] نیز پس از [[مرگ]] [[محمد حنفیه]]، به [[امامت]] [[راستین]] [[اعتقاد]] یافته و [[مستبصر]] شدند<ref>ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج‌۱، ص۱۰۲-۱۰۴؛ فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۶۴ – ۳۶۵؛ فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸.</ref>.

هریک از فرقه‌های [[کیسانیه]]، دارای [[اعتقادی]] خاص نیز هستند. برخی از آنها، ارکان [[شریعت]] ـ مانند [[نماز]] و [[روزه]] را ـ [[تأویل]] کرده‌اند. برخی دیگر معتقدند بخشی از [[شریعت]] به [[وسیله]] بیان [[نسخ]] شده است و برخی از آنان بر این باورند که اگر کسی [[امام]] را بشناسد، از قید [[واجبات]] و [[محرمات]] [[دینی]] [[آزاد]] است و به خاطر چنین باورهایی به اباحه‌گری [[شهرت]] یافته‌اند<ref>ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج‌۱، ص۱۰۲-۱۰۴؛ فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۳۶۴ – ۳۶۵؛ فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸.</ref>.

#سراجیه:[[اصحاب]] "حسان بن سراج" که معتقدند، [[محمد حنفیه]] [[وفات]] کرده و در [[کوه رضوی]] مدفون است؛ ولی روزی [[رجعت]] کرده و [[جهان]] را پر از [[عدل و داد]] می‌کند<ref>ر.ک: مهدی‌پور، علی اکبر، با دعای ندبه در پگاه جمعه، ص۹۰-۹۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۹۸.</ref>.

#کرنبیه یا [[کربیه]]: [[پیروان]] "ابن کرنب"‌ که [[محمد بن حنفیه]] را [[مهدی موعود]]{{ع}} می‌‌دانند و در [[غیبت]] به سر می‌برد و سرانجام [[ظهور]] می‌کند<ref>ر.ک: مهدی‌پور، علی اکبر، با دعای ندبه در پگاه جمعه، ص۹۰-۹۴؛ فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸.</ref>.

#هاشمیه: [[پیروان]] "[[ابو هاشم]] [[عبدالله]]" [[فرزند]] [[محمد بن حنفیه‌]] که پس از فوت [[محمد]] به [[امامت]] پسرش [[معتقد]] شده و خود به گروهک‌های مختلفی تقسیم شدند<ref>ر.ک: مهدی‌پور، علی اکبر، با دعای ندبه در پگاه جمعه، ص۹۰-۹۴؛ فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۹۸</ref>.

# [[حربیه]]: [[پیروان]] "[[عبدالله بن عمرو]] بن حرب‌" که معتقدند [[روح]] [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی]]{{ع}} و [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و [[محمد حنفیه]] در وجود [[ابوهاشم]] [[حلول]] کرده و سپس به عبدالله‌ بن عمرو رسیده و از این رو، [[عبدالله]] تا [[ظهور]] حنفیه، [[امام]] است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۳۸۷-۳۸۸.</ref>.