|
|
| خط ۱۵: |
خط ۱۵: |
| *با توجه به اینکه [[روایات]]<ref>محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۰۶؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۴، ص۵۲؛ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج۲، ص۸۲.</ref> و [[تفسیرها]]<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۳۸۰.</ref>، [[عفو]] را به حد وسط [[تفسیر]] کرده‌اند و منظور از عرف هر [[کار نیک]] معروفی است که برخلاف [[زشت]] و منکر باشد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۳۸۰.</ref>، از مجموع این دو [[روایت]] استفاده می‌شود که [[حسن خلق]] مرکبی است از مراعات [[اعتدال]] در تمامی امور، [[فرمان]] و [[التزام]] به [[نیکی‌ها]]، [[صرف]] نظر از [[انتقام‌گیری]] و مقابله به‌مثل و [[پرهیز]] از [[خشم]]. | | *با توجه به اینکه [[روایات]]<ref>محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر العیاشی، ج۱، ص۱۰۶؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۴، ص۵۲؛ فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان، ج۲، ص۸۲.</ref> و [[تفسیرها]]<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۳۸۰.</ref>، [[عفو]] را به حد وسط [[تفسیر]] کرده‌اند و منظور از عرف هر [[کار نیک]] معروفی است که برخلاف [[زشت]] و منکر باشد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۳۸۰.</ref>، از مجموع این دو [[روایت]] استفاده می‌شود که [[حسن خلق]] مرکبی است از مراعات [[اعتدال]] در تمامی امور، [[فرمان]] و [[التزام]] به [[نیکی‌ها]]، [[صرف]] نظر از [[انتقام‌گیری]] و مقابله به‌مثل و [[پرهیز]] از [[خشم]]. |
| *هرچند این [[آیه کریمه]] [[توانایی]] بیان همه [[نظام اخلاقی اسلام]] را داراست؛ به نظر می‌رسد این دو [[حدیث]] بخشی از بیاناتی است که حضرات [[معصومین]] در تعریف [[حسن خلق]] فرموده‌اند؛ ولی از سایر خود بیانات در گذر [[تاریخ]] از رفته و اگر چه مفاد آنها از [[نصوص]] دیگر قابل استفاده آنها [[محروم]] مانده‌ایم<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱، ص۴۸-۴۹.</ref>. | | *هرچند این [[آیه کریمه]] [[توانایی]] بیان همه [[نظام اخلاقی اسلام]] را داراست؛ به نظر می‌رسد این دو [[حدیث]] بخشی از بیاناتی است که حضرات [[معصومین]] در تعریف [[حسن خلق]] فرموده‌اند؛ ولی از سایر خود بیانات در گذر [[تاریخ]] از رفته و اگر چه مفاد آنها از [[نصوص]] دیگر قابل استفاده آنها [[محروم]] مانده‌ایم<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱، ص۴۸-۴۹.</ref>. |
|
| |
| ==ستودگی [[حسن خلق]]==
| |
| *در [[ستایش]] [[حسن خلق]]، [[روایات]] فراوانی از [[رسول خدا]]{{صل}} و [[پیشوایان معصوم]] [[دین]] به دست ما رسیده است. تلاش میکنیم بخشی از این مجموعه [[ارزشمند]] را در چند محور گزارش کنیم.
| |
| *[[حسن خلق]] به عنوان [[اخلاق]]، مایه مشابهت با خداست. [[رسول خدا]]{{صل}} می‌فرماید: "[[حسن خلق]]، [[خلق]] بشکوه خداست"<ref>{{متن حدیث|حسن الخلق خلق الله الأعظم}}؛ سلیمان بن أحمد طبرانی، المعجم الاوسط، ج۸، ص۱۸۴؛ علی بن ابی‌بکر هیثمی، مجمع الزوائد، ج۸، ص۲۰.</ref>.
| |
| *در [[نظام اعتقادی]]، [[دلیل]] کمال و [[برتری]] [[ایمان]] است. [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: کسانی از [[برترین]] [[ایمان]] برخوردارند که [[بهترین]] [[اخلاق]] را دارند<ref>علی بن حسین صدوق، امالی، ص۷۳؛ علی بن حسین صدوق، معانی الاخبار، ص۱۹۶؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص۳۷۶.</ref>.
| |
| *[[امام باقر]]{{ع}} می‌فرمود: "[[ایمان]] کسانی کامل‌تر است که از [[بهترین]] [[اخلاق]] برخوردارند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَكْمَلَ اَلْمُؤْمِنِينَ إِيمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۹۹؛ حسن بن علی ابن‌شعبه حرانی، تحف العقول عن آل الرسول؛ ص۳۹۵؛ علی بن محمد خزاز قمی، کفایة الاثر، ص۲۵.</ref>.
| |
| *در مقایسه با [[دین]]، [[زینت]] [[دین]] و بلکه با آن یگانه است. [[رسول خدا]]{{صل}} می‌فرمود: "دین‌تان را به [[حسن خلق]] بیارایید<ref>سلیمان بن احمد طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱۸، ص۱۵۹؛ سلیمان بن احمد طبرانی، المعجم الاوسط، ج۸، ص۱۶۵؛ علی بن ابی‌بکر هیثمی، مجمع الزوائد، ج۳، ص۱۲۷.</ref>.
| |
| *ایشان در پاسخ مردی که از او می‌پرسید: [[دین]] چیست؟ سه بار فرمود: [[حسن خلق]] است<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج۶۸، ص۳۹۳.</ref>.
| |
| *در نظام درونی [[انسان]]، [[نشانه]] [[کامل‌ترین]] نیروی [[عقل]] است. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمود: "مردمی که اخلاق‌شان بهتر است [[کامل‌ترین]] [[عقل]] را دارند"<ref>{{متن حدیث|أَكْمَلُ اَلنَّاسِ عَقْلاً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۲۳؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیع، ج۸، ص۵۰۴.</ref>
| |
| *در [[نظام رفتاری]] [[انسان]]، [[بهترین]] و [[برترین عمل]] و اولین<ref>حمیری قمی، قرب الاسناد، ص۴۶؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۵۱۰.</ref> و سنگین‌ترین کرداری است که در [[میزان]] کسی نهاده می‌شود. [[رسول خدا]]{{صل}} می‌فرمود: "[[روز قیامت]] در [[میزان]] کسی [[برتر]] از [[حسن خلق]] نهاده نمی‌شود"<ref>{{متن حدیث|مَا يُوضَعُ فِي مِيزَانِ اِمْرِئٍ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ أَفْضَلُ مِنْ حُسْنِ اَلْخُلُقِ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۹۹؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۵۰۵.</ref>
| |
| *[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "[[مؤمن]] پس از فرائض، عملی [[برتر]] از [[حسن خلق]] به پیش‌گاه [[خدا]] نمی‌برد" <ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۱۰۰.</ref>.
| |
| *[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "صاحب [[خلق]] [[نیکو]] همانند کسی که پیوسته در [[نماز]] و [[روزه]] است، [[پاداش]] می‌گیرد"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ صَاحِبَ اَلْخُلُقِ اَلْحَسَنِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ اَلصَّائِمِ اَلْقَائِمِ }}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۱۰۰.</ref>.
| |
| *ایشان در [[حدیثی]] فرمود: "همانند کسی که پیوسته در [[جهاد]] است به او [[پاداش]] می‌دهند"<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۱۰۱؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۵۰۵.</ref>.
| |
| *از حیث نتیجه، آبادی [[دنیا]] و [[آخرت]] را در پی دارد. در [[دنیا]] بر [[عمر]] می‌افزاید و [[خانه]] را آباد می‌کند.
| |
| *[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "[[حسن خلق]]، [[خانه‌ها]] را آباد و عمرها را زیاد می‌کند"<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۱۰۰؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۶۸، ص۳۹۵.</ref> و در [[آخرت]]، [[گناهان]] را می‌زداید و راه [[بهشت]] را باز می‌کند.
| |
| *[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "همچنان که [[خورشید]] یخ را آب می‌کند، [[حسن خلق]] [[گناه]] را می‌زداید"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اَلْخُلُقَ اَلْحَسَنَ يَمِيثُ اَلْخَطِيئَةَ كَمَا تَمِيثُ اَلشَّمْسُ اَلْجَلِيدَ}}؛ محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۱۰۰؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۵۰۴.</ref>
| |
| *[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "[[حسن خلق]] از چیزهایی است که بیش از هر چیز [[امت]] مرا به [[بهشت]] می‌برد <ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۱۰۰؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۵۰۴.</ref>.
| |
| *چنین است که [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} می‌فرمود: "[[نیک]] خوبی [[انسان]] از [[سعادت]] اوست"<ref>{{متن حدیث|مِنْ سَعَادَةِ اَلْمَرْءِ حُسْنُ اَلْخُلُقِ}}؛ آقا حسین طباطبایی بروجردی، جامع الاحادیث الشیعه، ج۱۳، ص۵۲۲؛ محمد بن سلامة ابن سلامه، مسند الشهاب، ج۱، ص۱۹۹؛ عبدالرحمان بن ابی‌بکر سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۵۴۴.</ref>
| |
| *و می‌فرمود: "مبارکی در [[حسن خلق]] است"<ref>{{متن حدیث| اَلْيَمَنِ حسن الخلق}}؛ محمد بن سلامه ابن سلامه، مسند الشهاب، ج۱، ص۶۶؛ عبدالرحمان بن ابی‌بکر سیوطی، الجامع الصغیر، ج۲، ص۷۶۳.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی]]، ج۱، ص۴۹-۵۱.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
