آیه مباهله در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'خداوند متعالی' به 'خداوند متعال'
جز (جایگزینی متن - '{{یادآوری پانویس}}' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'خداوند متعالی' به 'خداوند متعال') |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
===[[آیه مباهله]] و دلالت بر [[افضلیت علی]]{{ع}}=== | ===[[آیه مباهله]] و دلالت بر [[افضلیت علی]]{{ع}}=== | ||
* [[آیه مباهله]] علاوه بر دلالت بر [[برتری اهل بیت]]{{ع}}، به خصوص دلالت بر [[افضلیت امیرالمؤمنین]]{{ع}} هم دارد: | * [[آیه مباهله]] علاوه بر دلالت بر [[برتری اهل بیت]]{{ع}}، به خصوص دلالت بر [[افضلیت امیرالمؤمنین]]{{ع}} هم دارد: | ||
#روزی [[مأمون]] به [[امام رضا]]{{ع}} گفت: بزرگترین [[فضیلت علی]]{{ع}} در [[قرآن]] کدام است؟ [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند: فضیلتی که [[آیۀ مباهله]] بر آن حکایت دارد. [[خداوند]] | #روزی [[مأمون]] به [[امام رضا]]{{ع}} گفت: بزرگترین [[فضیلت علی]]{{ع}} در [[قرآن]] کدام است؟ [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند: فضیلتی که [[آیۀ مباهله]] بر آن حکایت دارد. [[خداوند متعال]] می‌‌فرماید: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}} در پی [[نزول]] این [[آیه]]، [[رسول خدا]]{{صل}}، [[حسن]]، [[حسین]]، [[فاطمه]] و امیرمؤمنان{{ع}} را فراخواندند. آنها به [[حکم خداوند]] متعالی در [[جایگاه]] [[فرزندان]]، [[زنان]] و نفس ایشان بودند. مشخص است که هیچیک از [[بندگان]] [[خدای سبحان]]، [[برتر]] و شریفتر از [[رسول خدا]]{{صل}} نیست. از همین رو میبایست از کسی که به [[حکم]] [[خداوند سبحان]]، نفس [[رسول خدا]]{{صل}} است، احدی [[برتر]] نباشد. [[مأمون]] گفت: مگر نه این است که [[خداوند]] "أبناء و [[نساء]]" را جمع آورده، ولی [[پیامبر]] تنها دو پسر و دخترش را فراخوانده است. چرا احتمال نمیدهید که "نفس"، خود [[پیامبر]]{{صل}} باشد. بنابراین، آنچه گفتید نمیتواند [[فضیلت]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} را نشان دهد؟! [[امام رضا]]{{ع}} در پاسخ او فرمودند: ای [[امیرالمؤمنین]]! آنچه شما می‌گویید درست نیست؛ چرا که [[دستور]] دهنده و دعوت کننده صرفاً به غیر از خود میتواند [[دستور]] دهد و او را به چیزی [[دعوت]] کند و درست نیست این عمل را دربارۀ نفس خود انجام دهد. با این توصیف چون [[رسول خدا]]{{صل}}، روز [[مباهله]] از میان [[اصحاب]]، تنها [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} را با خود همراه کرد، پس وی، همان نفس [[پیامبر]]{{صل}} است که [[خدای متعال]] در [[قرآن]] از او سخن گفته و [[شایستگی]] آن بزرگوار را برای [[مباهله]] [[اثبات]] کرده است. [[مأمون]] گفت: پاسخ قانع کنندهای بود<ref>{{متن حدیث|قَالَ الشَّیْخُ المفید فی کتاب الفصول: قَالَ الْمَأْمُونُ یَوْماً لِلرِّضَا{{ع}} أَخْبِرْنِی بِأَکْبَرِ فَضِیلَةٍ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ{{ع}} یَدُلُّ عَلَیْهَا الْقُرْآنُ قَالَ: فَقَالَ لَهُ الرِّضَا{{ع}} فَضِیلَةٌ فِی الْمُبَاهَلَةِ قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ ﴿فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکَاذِبِینَ﴾ فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ{{ع}} فَکَانَا ابْنَیْهِ وَ دَعَا فَاطِمَةَ{{س}} فَکَانَتْ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ نِسَاءَهُ وَ دَعَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ{{ع}} فَکَانَ نَفْسَهُ بِحُکْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَدْ ثَبَتَ أَنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ تَعَالَی أَجَلَّ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ أَفْضَلَ فَوَجَبَ أَنْ لَا یَکُونَ أَحَدٌ أَفْضَلَ مِنْ نَفْسِ رَسُولِ اللَّهِ صبِحُکْمِ اللَّهِ تَعَالَی. قَالَ فَقَالَ لَهُ الْمَأْمُونُ أَ لَیْسَ قَدْ ذَکَرَ اللَّهُ تَعَالَی الْأَبْنَاءَ بِلَفْظِ الْجَمْعِ وَ إِنَّمَا دَعَا رَسُولُ اللَّهِ ابْنَیْهِ خَاصَّةً وَ ذَکَرَ النِّسَاءَ بِلَفْظِ الْجَمْعِ وَ إِنَّمَا دَعَا رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} ابْنَتَهُ وَحْدَهَا فَأَلَّا جَازَ أَنْ یُذْکَرَ الدُّعَاءُ لِمَنْ هُوَ نَفْسُهُ وَ یَکُونَ الْمُرَادُ نَفْسَهُ فِی الْحَقِیقَةِ دُونَ غَیْرِهِ فَلَا یَکُونُ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ{{ع}} مَا ذَکَرْتَ مِنَ الْفَضْلِ قَالَ فَقَالَ لَهُ الرِّضَا{{ع}} لَیْسَ یَصِحُّ مَا ذَکَرْتَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ ذَلِکَ أَنَّ الدَّاعِیَ إِنَّمَا یَکُونُ دَاعِیاً لِغَیْرِهِ کَمَا أَنَّ الْآمِرَ آمِرٌ لِغَیْرِهِ وَ لَا یَصِحُّ أَنْ یَکُونَ دَاعِیاً لِنَفْسِهِ فِی الْحَقِیقَةِ کَمَا لَا یَکُونُ آمِراً لَهَا فِی الْحَقِیقَةِ وَ إِذَا لَمْ یَدْعُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} رَجُلًا فِی الْمُبَاهَلَةِ إِلَّا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ{{ع}} فَقَدْ ثَبَتَ أَنَّهُ نَفْسُهُ الَّتِی عَنَاهَا اللَّهُ سُبْحَانَهُ فِی کِتَابِهِ وَ جَعَلَ حُکْمَهُ ذَلِکَ فِی تَنْزِیلِهِ قَالَ فَقَالَ الْمَأْمُونُ إِذَا وَرَدَ الْجَوَابُ سَقَطَ السُّؤَالُ}}؛ سلسله مؤلفات شیخ مفید، الفصول المختارة، ج۲، ص۳۸؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۳۵، ص۲۵۷ ـ ۲۵۸.</ref>. | ||
#جدا شدن [[حق]] از [[باطل]]: موضوع [[مباهله]] [[حق]] را از [[باطل]] جدا میکند، پس تنها کسی باید در آن شرکت کند که نیکسیرت، [[مؤمن]] به تمام معنا و [[برترین]] [[بندگان خدا]] باشد. | #جدا شدن [[حق]] از [[باطل]]: موضوع [[مباهله]] [[حق]] را از [[باطل]] جدا میکند، پس تنها کسی باید در آن شرکت کند که نیکسیرت، [[مؤمن]] به تمام معنا و [[برترین]] [[بندگان خدا]] باشد. | ||
#قرار گرفتن [[علی]]{{ع}} همانند نفس [[پیامبر]]{{صل}}: [[پیامبر]]{{صل}} بر اساس [[آیه]]: {{متن قرآن|وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ}} او را نفس خود دانسته است؛ زیرا جز [[پیامبر]]{{صل}} و [[علی]]{{ع}} کسی دیگر در آنجا نبود و چون [[علی]] را نفس خود قرار داد از اینرو احدی در [[فضل]] و نزدیک بودن به [[پیامبر]]{{صل}} به [[علی]]{{ع}} نمیرسد<ref>{{عربی|و استدل أصحابنا بهذه الآیة علی أن أمیر المؤمنین کان أفضل الصحابة من وجهین: أحدهما - أن موضوع المباهلة لیتمیز المحق من المبطل و ذلک لا یصح أن یفعل إلا بمن هو مأمون الباطن مقطوعاً علی صحة عقیدته أفضل الناس عند الله. و الثانی- أنه{{صل}}: جعله مثل نفسه بقوله: ﴿وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ﴾ {{عربی|لأنه أراد بقوله ﴿أَبْنَاءَنَا﴾ الحسن و الحسین{{ع}} بلا خلاف. و بقوله: ﴿وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ﴾ فاطمه{{س}} و بقوله: ﴿وَأَنْفُسَنَا﴾ أراد به نفسه، و نفس علی{{ع}} لأنه لم یحضر غیرهما بلا خلاف، و إذا جعله مثل نفسه، وجب ألا یدانیه أحد فی الفضل، و لا یقاربه}}؛ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۴۸۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ولایت و امامت در قرآن (کتاب)|ولایت و امامت در قرآن]]، ص۹۴.</ref> | #قرار گرفتن [[علی]]{{ع}} همانند نفس [[پیامبر]]{{صل}}: [[پیامبر]]{{صل}} بر اساس [[آیه]]: {{متن قرآن|وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ}} او را نفس خود دانسته است؛ زیرا جز [[پیامبر]]{{صل}} و [[علی]]{{ع}} کسی دیگر در آنجا نبود و چون [[علی]] را نفس خود قرار داد از اینرو احدی در [[فضل]] و نزدیک بودن به [[پیامبر]]{{صل}} به [[علی]]{{ع}} نمیرسد<ref>{{عربی|و استدل أصحابنا بهذه الآیة علی أن أمیر المؤمنین کان أفضل الصحابة من وجهین: أحدهما - أن موضوع المباهلة لیتمیز المحق من المبطل و ذلک لا یصح أن یفعل إلا بمن هو مأمون الباطن مقطوعاً علی صحة عقیدته أفضل الناس عند الله. و الثانی- أنه{{صل}}: جعله مثل نفسه بقوله: ﴿وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ﴾ {{عربی|لأنه أراد بقوله ﴿أَبْنَاءَنَا﴾ الحسن و الحسین{{ع}} بلا خلاف. و بقوله: ﴿وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ﴾ فاطمه{{س}} و بقوله: ﴿وَأَنْفُسَنَا﴾ أراد به نفسه، و نفس علی{{ع}} لأنه لم یحضر غیرهما بلا خلاف، و إذا جعله مثل نفسه، وجب ألا یدانیه أحد فی الفضل، و لا یقاربه}}؛ التبیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۴۸۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[ولایت و امامت در قرآن (کتاب)|ولایت و امامت در قرآن]]، ص۹۴.</ref> | ||