اثبات عصمت پیامبران: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'سلب' به 'سلب'
(صفحهای تازه حاوی «{{ویرایش غیرنهایی}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233);...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'سلب' به 'سلب') |
||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==[[دلایل عقلی]] [[عصمت پیامبران]]== | ==[[دلایل عقلی]] [[عصمت پیامبران]]== | ||
برای [[عصمت انبیا]]، میتوان از [[راه]] [[عقل]] و [[نقل]] [[دلیل]] ارائه کرد. از جمله دلایل عقلی [[دلایل]] زیر است: | برای [[عصمت انبیا]]، میتوان از [[راه]] [[عقل]] و [[نقل]] [[دلیل]] ارائه کرد. از جمله دلایل عقلی [[دلایل]] زیر است: | ||
*'''[[اعتماد]] به [[پیامبر]] بدون [[عصمت]] حاصل نمیشود''': [[پیامبران]] برای [[هدایت]] و [[ارشاد]] [[مردم]] [[مبعوث]] میشوند، به همین دلیل، باید مردم آنها را [[باور]] داشته و به عنوان [[هادی]] بپذیرند، و برای این امر باید [[پیغمبر]] مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] مردم باشد، تا به حرف او گوش فرادهند و به آن عمل کنند. حال اگر پیامبر [[مرتکب گناه]] یا [[اشتباه]] شود، اعتماد مردم از او | *'''[[اعتماد]] به [[پیامبر]] بدون [[عصمت]] حاصل نمیشود''': [[پیامبران]] برای [[هدایت]] و [[ارشاد]] [[مردم]] [[مبعوث]] میشوند، به همین دلیل، باید مردم آنها را [[باور]] داشته و به عنوان [[هادی]] بپذیرند، و برای این امر باید [[پیغمبر]] مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] مردم باشد، تا به حرف او گوش فرادهند و به آن عمل کنند. حال اگر پیامبر [[مرتکب گناه]] یا [[اشتباه]] شود، اعتماد مردم از او سلب میشود و هر چه بگوید، احتمال میدهند اشتباه باشد و هر کار کند، [[گمان]] میکنند [[گناه]] و [[انحراف]] است، در این صورت، دیگر برای وجود پیامبر حکمتی باقی نمیماند، و غرض از [[ارسال رسل]] منتفی میشود. خلاصه اگر در [[انبیا]] عصمت نباشد، [[نقض غرض]] پیش میآید. | ||
*'''[[تربیت]] و ارشاد [[حقیقی]] در گرو [[پاکی]] و عصمت [[مربّی]] است''': یک مربّی در صورتی موفق است که به آنچه میگوید عامل باشد و به اصطلاح [[واعظ]] متعط باشد، در غیر این صورت، در کار خود [[توفیق]] چندانی نخواهد داشت؛ زیرا «رطب خورده منع رطب چون کند؟». آری [[دعوت]] به [[حق]] و ارشاد مردم به [[راه کمال]] از راه [[علی]] و منصف بودن مربّی به [[صفات کمال]] بسیار مفیدتر است. از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده است که فرمود: {{متن حدیث|كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ}} یعنی [[هدایتگر]] مردم به سوی حق باشید، امّا نه با [[زبان]]. حال انبیا که مربیّان بشریتند و به قول [[قرآن]] آمدهاند تا مردم را [[تزکیه]] و تربیت کنند و [[تعلیم]] دهند: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}<ref>«اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را میخواند و آنها را پاکیزه میگرداند و به آنان کتاب (قرآن) و فرزانگی میآموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند» سوره جمعه، آیه ۲.</ref>. از طرفی [[خدای متعال]] از این که کسی چیزی را بگوید که خود انجام نمیدهد، با شدّت [[نهی]] میکند. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! چرا چیزی میگویید که (خود) انجام نمیدهید؟ * نزد خداوند، بسیار ناپسند است که چیزی را بگویید که (خود) انجام نمیدهید» سوره صف، آیه ۲-۳.</ref>. یکی از [[بهترین]] روشهای [[تربیت]] و [[تعلیم]] - چنان که در جای خود [[اثبات]] شده است - روش الگویی است. و [[پیامبران]] به این امر توجّه جدّی دارند و [[قرآن]] نیز آنان را به عنوان الگوی [[نیکو]] معرّفی مینماید. و میفرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا}}<ref>«بیگمان فرستاده خداوند برای شما نمونهای نیکوست، برای آن کس (از شما) که به خداوند و به روز بازپسین امید دارد و خداوند را بسیار یاد میکند» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>. و در [[آیه]] دیگری درباره [[ابراهیم]]{{ع}} میفرماید: {{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ...}}<ref>«بیگمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونهای نیکویند.».. سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref> این مطلب در آیه ۶ همین [[سوره]] نیز تکرار شده. روشن است که [[الگو]] باید [[پاک]] و بیعیب و [[پسندیده]] باشد و در [[حقیقت]] به منزله [[اسوه]] حسنهای است که [[مردم]] در آیینه [[صفات کمال]] او نقائص و معایب خود را [[اصلاح]] میکنند، پس باید از هر [[عیب]] و نقصی مصون و محفوظ باشد. | *'''[[تربیت]] و ارشاد [[حقیقی]] در گرو [[پاکی]] و عصمت [[مربّی]] است''': یک مربّی در صورتی موفق است که به آنچه میگوید عامل باشد و به اصطلاح [[واعظ]] متعط باشد، در غیر این صورت، در کار خود [[توفیق]] چندانی نخواهد داشت؛ زیرا «رطب خورده منع رطب چون کند؟». آری [[دعوت]] به [[حق]] و ارشاد مردم به [[راه کمال]] از راه [[علی]] و منصف بودن مربّی به [[صفات کمال]] بسیار مفیدتر است. از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده است که فرمود: {{متن حدیث|كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ}} یعنی [[هدایتگر]] مردم به سوی حق باشید، امّا نه با [[زبان]]. حال انبیا که مربیّان بشریتند و به قول [[قرآن]] آمدهاند تا مردم را [[تزکیه]] و تربیت کنند و [[تعلیم]] دهند: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ}}<ref>«اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را میخواند و آنها را پاکیزه میگرداند و به آنان کتاب (قرآن) و فرزانگی میآموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند» سوره جمعه، آیه ۲.</ref>. از طرفی [[خدای متعال]] از این که کسی چیزی را بگوید که خود انجام نمیدهد، با شدّت [[نهی]] میکند. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ * كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! چرا چیزی میگویید که (خود) انجام نمیدهید؟ * نزد خداوند، بسیار ناپسند است که چیزی را بگویید که (خود) انجام نمیدهید» سوره صف، آیه ۲-۳.</ref>. یکی از [[بهترین]] روشهای [[تربیت]] و [[تعلیم]] - چنان که در جای خود [[اثبات]] شده است - روش الگویی است. و [[پیامبران]] به این امر توجّه جدّی دارند و [[قرآن]] نیز آنان را به عنوان الگوی [[نیکو]] معرّفی مینماید. و میفرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا}}<ref>«بیگمان فرستاده خداوند برای شما نمونهای نیکوست، برای آن کس (از شما) که به خداوند و به روز بازپسین امید دارد و خداوند را بسیار یاد میکند» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>. و در [[آیه]] دیگری درباره [[ابراهیم]]{{ع}} میفرماید: {{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ...}}<ref>«بیگمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونهای نیکویند.».. سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref> این مطلب در آیه ۶ همین [[سوره]] نیز تکرار شده. روشن است که [[الگو]] باید [[پاک]] و بیعیب و [[پسندیده]] باشد و در [[حقیقت]] به منزله [[اسوه]] حسنهای است که [[مردم]] در آیینه [[صفات کمال]] او نقائص و معایب خود را [[اصلاح]] میکنند، پس باید از هر [[عیب]] و نقصی مصون و محفوظ باشد. | ||
*'''[[لزوم اطاعت]]''': لازم است مردم از پیامبران بدون قید و شرط [[اطاعت]] کنند، در غیر این صورت وجود [[پیامبر]] بیفایده خواهد بود و فلسفهای برای [[ارسال رسل]] باقی نمیماند. از سوی دیگر اگر پیامبر [[معصوم]] نباشد ممکن است امر به [[گناه]] و [[اشتباه]] کند، گناه عبارت است از [[نافرمانی خدا]] و اطاعت از [[فرمان خدا]] نیز لازم است. در این صورت، اگر از [[پیامبر]] [[اطاعت]] کند [[خدا]] را [[نافرمانی]] کرده است و اگر از خدا اطاعت کند، پیامبر را نافرمانی کرده است یعنی مکلّف در تناقضی گیر میکند. هم لازم است از پیامبر اطاعت کند و هم لازم است اطاعت نکند و این امر محال است.<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[عصمت در قرآن (کتاب)|عصمت در قرآن]]، ص ۲۰.</ref> | *'''[[لزوم اطاعت]]''': لازم است مردم از پیامبران بدون قید و شرط [[اطاعت]] کنند، در غیر این صورت وجود [[پیامبر]] بیفایده خواهد بود و فلسفهای برای [[ارسال رسل]] باقی نمیماند. از سوی دیگر اگر پیامبر [[معصوم]] نباشد ممکن است امر به [[گناه]] و [[اشتباه]] کند، گناه عبارت است از [[نافرمانی خدا]] و اطاعت از [[فرمان خدا]] نیز لازم است. در این صورت، اگر از [[پیامبر]] [[اطاعت]] کند [[خدا]] را [[نافرمانی]] کرده است و اگر از خدا اطاعت کند، پیامبر را نافرمانی کرده است یعنی مکلّف در تناقضی گیر میکند. هم لازم است از پیامبر اطاعت کند و هم لازم است اطاعت نکند و این امر محال است.<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[عصمت در قرآن (کتاب)|عصمت در قرآن]]، ص ۲۰.</ref> | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
*'''[[دلایل عصمت]] [[علمی]]''': | *'''[[دلایل عصمت]] [[علمی]]''': | ||
#'''[[دلایل عقلی]]''': تمام [[براهین عقلی]] که بر [[اثبات عصمت]] عملی ذکر شد، در این جا نیز میتوان اقامه کرد. علاوه بر آنها در مورد [[عصمت در اعتقادات]] باید توجه داشت [[فلسفه وجودی]] [[انبیاء]] [[هدایت مردم]] به سوی [[حق]] است، حال کسی که خود [[گمراه]] است و به [[راه]] [[انحرافی]] و اشتباهی [[باور]] دارد، چگونه میتواند، راهنمای دیگران باشد؟ امّا [[برهان]] کلّی که بر همه [[مراتب عصمت]] علمی میتوان اقامه کرد برهان ذیل است: آنچه [[فلسفه]] و [[ضرورت]] [[بعثت انبیا]] را اقتضا میکند، احتمال اشتباه انسانهای عادی و نارسایی [[عقل]] و حواس آنها در راهیابی و ضرورت وجود راهی مطمئن و تضمین شده برای رسیدن به مقصد [[آفرینش]] و [[کمال نهایی]] است. حال اگر این احتمال در [[پیامبران]] نیز وجود داشته باشد، در آن صورت اولاً دیگر [[راه]] [[نبوت]] نیز راه تضمین شده محسوب نمیشود. ثانیاً پیامبران نیز [[نیازمند]] [[هادی]] و [[راهنما]] خواهند بود و این امر به [[تسلسل]] [[باطل]] منتهی میشود. ثالثاً برای تشخیص [[حق]] از باطل معیار و [[میزان]] صحیحی موجود نخواهد بود. رابعاً غرض از [[آفرینش انسان]] نقض خواهد شد. در حالی که [[خدای حکیم]] [[نقض غرض]] نمیکند. خامساً، [[اعتماد]] [[مردم]] از پیامبران | #'''[[دلایل عقلی]]''': تمام [[براهین عقلی]] که بر [[اثبات عصمت]] عملی ذکر شد، در این جا نیز میتوان اقامه کرد. علاوه بر آنها در مورد [[عصمت در اعتقادات]] باید توجه داشت [[فلسفه وجودی]] [[انبیاء]] [[هدایت مردم]] به سوی [[حق]] است، حال کسی که خود [[گمراه]] است و به [[راه]] [[انحرافی]] و اشتباهی [[باور]] دارد، چگونه میتواند، راهنمای دیگران باشد؟ امّا [[برهان]] کلّی که بر همه [[مراتب عصمت]] علمی میتوان اقامه کرد برهان ذیل است: آنچه [[فلسفه]] و [[ضرورت]] [[بعثت انبیا]] را اقتضا میکند، احتمال اشتباه انسانهای عادی و نارسایی [[عقل]] و حواس آنها در راهیابی و ضرورت وجود راهی مطمئن و تضمین شده برای رسیدن به مقصد [[آفرینش]] و [[کمال نهایی]] است. حال اگر این احتمال در [[پیامبران]] نیز وجود داشته باشد، در آن صورت اولاً دیگر [[راه]] [[نبوت]] نیز راه تضمین شده محسوب نمیشود. ثانیاً پیامبران نیز [[نیازمند]] [[هادی]] و [[راهنما]] خواهند بود و این امر به [[تسلسل]] [[باطل]] منتهی میشود. ثالثاً برای تشخیص [[حق]] از باطل معیار و [[میزان]] صحیحی موجود نخواهد بود. رابعاً غرض از [[آفرینش انسان]] نقض خواهد شد. در حالی که [[خدای حکیم]] [[نقض غرض]] نمیکند. خامساً، [[اعتماد]] [[مردم]] از پیامبران سلب خواهد شد، نتیجه این امور آن است که، دیگر فلسفهای برای [[بعثت انبیا]] باقی نمیماند و بود و نبود [[نبوّت]] مساوی است؛ یعنی نبوت [[عبث]] و [[بیهوده]] و [[تالی]] باطل است. پس مقدّمه نیز باطل خواهد بود. | ||
#'''[[دلایل نقلی]] بر [[عصمت علمی]] [[انبیا]]''': از [[آیات]] فراوانی در [[قرآن کریم]] میتوان پی به عصمت علمی پیامبران برد، که در این جا به بعضی از آنها اشاره میشود: | #'''[[دلایل نقلی]] بر [[عصمت علمی]] [[انبیا]]''': از [[آیات]] فراوانی در [[قرآن کریم]] میتوان پی به عصمت علمی پیامبران برد، که در این جا به بعضی از آنها اشاره میشود: | ||
## [[قرآن]] میفرماید: {{متن قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى * عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى}}<ref>«و از سر هوا و هوس سخن نمیگوید * آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی میشود * آن (فرشته) بسیار توانمند به او آموخته است» سوره نجم، آیه ۳-۵.</ref>. از این [[آیه کریمه]] استفاده میشود که: اولاً هرچه [[پیامبر اسلام]] میگوید سخن [[خدا]] است، که از طریق [[جبرئیل]] به او رسیده. پس محال است [[اشتباه]] کند. ثانیاً) عدم [[تحریف]] [[پیام الهی]] و [[ابلاغ وحی]] بدون [[خطا]] فرع بر این است که هم در تلقّی و هم در [[حفظ]] [[وهم]] در [[ابلاغ]] [[عصمت]] وجود داشته باشد و چون همه این مراتب فرع برداشتن [[بینش]] صحبح است، پس آیه کریمه مراتبه چهارگانه عصمت علمی را [[اثبات]] میفرماید. (دقت کنید) | ## [[قرآن]] میفرماید: {{متن قرآن|وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى * عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَى}}<ref>«و از سر هوا و هوس سخن نمیگوید * آن (قرآن) جز وحیی نیست که بر او وحی میشود * آن (فرشته) بسیار توانمند به او آموخته است» سوره نجم، آیه ۳-۵.</ref>. از این [[آیه کریمه]] استفاده میشود که: اولاً هرچه [[پیامبر اسلام]] میگوید سخن [[خدا]] است، که از طریق [[جبرئیل]] به او رسیده. پس محال است [[اشتباه]] کند. ثانیاً) عدم [[تحریف]] [[پیام الهی]] و [[ابلاغ وحی]] بدون [[خطا]] فرع بر این است که هم در تلقّی و هم در [[حفظ]] [[وهم]] در [[ابلاغ]] [[عصمت]] وجود داشته باشد و چون همه این مراتب فرع برداشتن [[بینش]] صحبح است، پس آیه کریمه مراتبه چهارگانه عصمت علمی را [[اثبات]] میفرماید. (دقت کنید) |