عایشه در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

عایشه در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۴۸

۲۵٬۸۸۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۲۱

←‏جستارهای وابسته

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۵۷: / خط ۵۷: @@
 *در زمان [[وفات]] [[عایشه]]، اختلافاتی وجود دارد؛ اما مشهور [[عالمان]] و مؤرخان، [[وفات]] او را ۱۷ [[رمضان]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۶۲؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۲۳۵؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۸۵.</ref>[[سال]] ۵۷<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۵؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۲۳۵؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۲.</ref> و یا ۵۸<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۵۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۸۸۵.</ref>، و در ۶۶ سالگی<ref>تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأحوال و الحفدة و امتاع، ج۶، ص۴۳؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۱.</ref>، در ایام [[حکومت معاویه]] عنوان کرده‌اند<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۱۳۴.</ref>. [[ابوهریره]] بر او [[نماز]] خواند<ref>تقی الدین مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأحوال و الحفدة و امتاع، ص۴۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۶۱.</ref> و در [[بقیع]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>[[یدالله حاجی‌زاده|حاجی‌زاده، یدالله]]، [[عایشه همسر پیامبر (مقاله)|عایشه همسر پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۲ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۲، ص:۷۱.</ref>.
+==عایشه در دایره المعارف صحابه پیامبر==
+==مقدمه==
+[[عایشه دختر ابوبکر]] و یکی از [[همسران رسول خدا]]{{صل}} است که نام مادرش [[ام رومان]] بوده است. وی دو یا سه سال [[قبل از هجرت]] با [[پیامبر خدا]]{{صل}} [[ازدواج]] کرد. [[زبیر]] می‌گوید: [[رسول خدا]]{{صل}} سه سال بعد از [[وفات حضرت خدیجه]] ما با [[عایشه]] ازدواج کرد<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۳۲؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۸۹؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸۱.</ref>. البته بین مؤرخان درباره این که ازدواج رسول خدا{{صل}} با [[سوده]] قبل از ازدواج عایشه بوده یا بعد از آن، [[اختلاف]] است<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۴۴.</ref>.
+[[نقل]] شده، [[زمان]] ازدواج رسول خدا{{صل}} با [[عائشه]] در ماه [[شوال]] بوده است و عایشه [[اصرار]] داشت که [[زنان]] [[خاندان]] وی در ماه شوال از دواج کنند. عایشه هنگام [[وفات رسول خدا]]{{صل}} هجده سال داشته است <ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸۲.</ref>. مشهور است که تنها [[زن]] با کره رسول خدا{{صل}} عایشه بوده است<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۸۹. البته بعضی از محققان معتقدند که حضرت خدیجه کبری{{س}} نیز با کرده بوده است؛ برای اطلاعات بیشتر، رک: الصحیح من سیرة النبی، سید جعفر مرتضی، ج۲، ص۱۲۱.</ref>. [[محل دفن]] وی نیز [[قبرستان بقیع]] نقل شده است<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۹۲.</ref>.
+[[لقب]] معروف عایشه [[ام عبدالله]] است؛ به [[دلیل]] آنکه وی علاقه زیادی به [[عبدالله بن زبیر]]، فرزند خواهرش، داشته است<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۳۱. البته بعضی معتقدند که وی برای رسول خدا{{صل}} فرزندی به نام عبدالله را به دنیا آورد اما آن طفل بعد از مدتی از دنیا رفت، لذا عایشه را ام عبدالله گفته‌اند. (اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۸۹؛ البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۸، ص۹۱).</ref>. همچنین در کتب [[تاریخی]] مطالبی درباره [[دشمنی]] وی با [[ام سلمه]] و بعضی دیگر از زنان رسول خدا{{صل}} آمده است<ref>{{عربی|ان نساء النبی کن حزبین فحزب فیه عائشة و حفصة و صفیة و سوده و الحزب الاخر، أم سلمة و سائر نساء النبی و...}}. (تحفة الاحوزی، مبارک فوری، ج۱۰، ص۵۹).</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۲-۵۹۳.</ref>
+==[[فضائل]] [[عایشه]]!!==
+در کُتب تراجم [[اهل سنت]] [[فضایل]] زیادی درباره عایشه [[نقل]] شده، به طوری که بعضی از نویسندگان، وی را از پدرش بالاتر دانسته‌اند<ref>امتاع الاسماع، مقریزی، ج۶، ص۳۵؛ (پاورقی).</ref>. احادیثی که بیشتر درباره فضایل [[همسر رسول خدا]]{{صل}} [[سخن]] گفته‌اند و اکنون اهل سنت به آنها استناد می‌کنند، معمولا از عایشه با لفظ "حمیراء" یاد شده است مانند: قال [[رسول الله]]: {{متن حدیث|خذوا شوار دينكم عن هذه الحميراء}}<ref>البدایه و النهایه، ابن کثیر، ج۸، ص۹۲.</ref>؛ یا نقل شده که [[رسول خدا]]{{صل}} به خاطر علاقه به عایشه وی را حمیراء نامیده است<ref>البدء و التاریخ، بسوی، ج۵، ص۱۱.</ref>.
+در [[احادیث]] دیگری از قول رسول خدا{{صل}} نقل شده که ایشان فرمود: {{متن حدیث|خذوا نصف دينكم عن الحميراء}}؛ البته در روایتی آمده است دو ثلث دینتان را از حمیراء بیاموزید<ref>شذرات الذهب، ابن عماد حنبلی، ج۱، ص۲۵۸.</ref>. از عایشه ۲۲۱۰ [[حدیث]] در کتب [[روایی]] اهل سنت نقل شده است<ref>امتاع الاسماء، مقریزی، ج۶، ص۱۳۵ (پاورقی).</ref>.
+معروف‌ترین [[شاگردان]] عایشه نیز عبارتند از: [[عمره بنت عبدالرحمن]]، [[حفصه بنت سیرین]] و [[عایشه بنت طلحه]]<ref>البدایة والنهایه، ابن کثیر، ج۸، ص۹۲.</ref>. اما [[واقعیت]] این است که بعضی دیگر از بزرگان اهل سنت سخنانی [[مخالف]] با آن چه گفته شد، می‌گویند؛ مثلا نقل شده، هر روایتی که در آن لفظ حمیراء باشد، قابل استناد نیست و [[ضعیف]] است و تنها [[حدیثی]] که در آن لفظ حمیراء آمده است و قابل قبول است، حدیثی است که [[کلامی]] از رسول خدا{{صل}} فرمود: ای حمیراء! مواظب باش تو جزء گروهی نباشی که بر ضد [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} [[خروج]] می‌کند<ref>سنن ابن ماجه، ابن ماجه، ج۲، ص۸۷.</ref>.
+[[ابن حجر عسقلانی]] نیز می‌گوید: در احادیث [[فضیلت]] هیچ حدیثی دیده نمی‌شود که با لفظ "حمیراء" آمده باشد مگر این حدیث که [[نسائی]] نقل کرده است: {{عربی|دخل الحبشه يلعبون فقال لي النبي يا حميراء اتحبين أن تنظري اليهم فقلت نعم}}<ref>فتح الباری، ابن حجر، ج۲، ص۳۷۰؛ عمدة القاری، عینی، ج۶، ص۲۷۰.</ref>؛ لذا روایاتی که بر [[علم]] زیاد [[عایشه]] دلالت دارد، [[محل]] [[تأمل]] خواهد بود<ref>تحفة الأحوذی، مبارک فوری، ج۱۰، ص۲۵۹؛ کشف الخفاء، عجلونی، ج۱، ص۳۷۴.</ref>. همچنین در بعضی از کتب آمده است که عایشه هنگام [[مرگ]] [[سعد بن ابی وقاص]] [[فتوا]] داد که جنازه را داخل [[مسجد]] بیاورند اما [[مردم]] به فتوای وی عمل نکردند<ref>وضوء النبی، شهرستانی، ج۱، ص۲۲۱.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۳-۵۹۴.</ref>
+==عایشه در [[کلام]] [[رسول خدا]]{{صل}}==
+[[نقل]] شده، روزی رسول خدا{{صل}} هنگامی که از [[خانه]] عایشه خارج شدند، فرمودند: "این خانه محل آشکار شدن شاخ [[شیطان]] است"<ref>صحیح مسلم، مسلم، ج۸، ص۱۸۱؛ کنز العمال، متقی هندی، ج۱۴، ص۱۲۵؛ تأویل الآیات، شرف الدین حسینی، ص۴۲۱؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۳۲، ص۲۸۷.</ref>. و در بعضی از [[روایات]]، خانه عایشه محل آشکار شدن [[فتنه]] دانسته شده است<ref>مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۲، ص۱۸ و صحیح البخاری، بخاری، ج۴، ص۴۶ و ۹۳ و ج۸، ص۹۵.</ref>. در تعداد دیگری از [[احادیث نبوی]]، رأس الکفر، خانه عایشه معرفی شده است<ref>مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۲، ص۲۳، ۲۶ و ۹۲؛ صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، ج۸، ص۱۸۱.</ref>. رسول خدا{{صل}} به عایشه نسبت به [[آینده]] مخصوصاً [[مخالفت]] در مقابل [[امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} هشدار داده بودند چنان که [[حدیث]] "[[کلاب]] [[حوأب]]" را [[اجماع]] [[شیعه]] و [[سنی]] نقل کرده‌اند<ref>در بخش جنگ جمل خواهد آمد.</ref>. همچنین نقل شده، رسول خدا{{صل}} می‌فرمودند: من آرزوی مرگ عایشه را دارم<ref>السیرة النبویه، نجاح الطائی، ج۲، ص۲۵۹-۲۹۶.</ref>. و در [[حدیثی]] دیگر فرمودند: هر کسی به من در خانه دارو بخوراند، این کار او از کارهای شیطان است<ref>السیرة النبویه، نجاح الطائی، ج۲، ص۲۵۹.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۴-۵۹۵.</ref>
+==عایشه و [[بدرفتاری]] با رسول خدا{{صل}}==
+در بعضی از متون نقل شده که عایشه بارها به رسول خدا{{صل}} توهین کرده و آن [[حضرت]] را با عبارات [[ناپسند]] خطاب قرار داده است؛ مثلا روزی به رسول خدا{{صل}} گفت: تو کسی هستی که ادعا می‌کنی رسول خدا{{صل}} هستی<ref>احیاء علوم الدین، غزالی، ج۴، ص۱۳۶.</ref>. و در نقل دیگری آمده است که روزی بین [[رسول خدا]]{{صل}} و [[عایشه]] [[مشاجره]] پیش آمد تا این که [[ابوبکر]] مجبور به مداخله شد. عایشه خطاب به رسول خدا{{صل}} می‌گفت: آری، اگر می‌خواهی سخن بگوئی باید [[حق]] را بگویی. در این حال، ابوبکر وی را کتک زد به طوری که [[خون]] از دهانش جاری شد <ref>احیاء علوم الدین، غزالی، ج۴، ص۱۳۶.</ref>. در بعضی از [[روایات]] نیز [[نقل]] شده که عایشه رسول خدا{{صل}} را به رعایت [[عدالت]] و حق [[دعوت]] می‌کند<ref>{{عربی|قالت عائشة: الست تزعم انک رسول الله فلما عدلت}}. (مجمع الزوائد، هیثی، ج۴، ص۳۲۲؛ مسند ابویعلی موصلی، ج۸، ص۳۰؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۹، ص۷۱).</ref>.
+عایشه خود می‌گوید: "روزی در حالی که رسول خدا{{صل}} از [[خانه]] من خارج می‌شد، من یاد [[خدیجه]]{{ع}} افتادم و به او توهین کردم. پس رسول خدا{{صل}} غضبناک شد و فرمود:" هیچ خیری در [[ازدواج]] با تو نیست" <ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۱۰۳؛ الوافی بالوفیات، صفدی، ج۱۳، ص۱۸۲؛ ینابیع الموده، قندوزی، ج۲، ص۵۱.</ref> داستان ریختن دارو در دهان رسول خدا{{صل}} در هنگام [[بیماری]] آن [[حضرت]] نیز [[محل]] دقت و [[تأمل]] است که چرا وی قصد داشت مخفیانه در دهان رسول خدا{{صل}} دارو بریزد<ref>تفلیق التعلیق، ابن حجر، ج۴، ص۱۶۴؛ جواهر التاریخ، کورانی، ج۳، ص۲۱۷.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۵.</ref>
+==عایشه در [[روایات شیعه]]==
+علت اینکه مبنای بسیاری از [[احادیث اهل سنت]]، [[کلام]] عایشه است، برای چیست؟ شاید جواب دهند. به خاطر [[قرب]] او با رسول خدا{{صل}} است و [[دختر ابوبکر]] بودن عامل قرب او است؛ پس چرا این حرف را درباره [[حفصه]] نمی‌گویند؟ و یا چرا درباره [[فاطمه زهرا]]{{ع}} این کلام را نمی‌گویند؛ زیرا [[دختر رسول خدا]] یا از هر کسی نسبت به رسول خدا{{صل}} نزدیک‌تر بوده و همچنین دیگر [[زنان]] رسول خدا{{صل}} نیز مدت زیادی با رسول خدا بوده‌اند! پس باید علت را در عامل دیگری جستجو کرد.
+در فضای [[فرهنگی]] و [[روایی]] [[شیعه]] درباره رفتارهای عایشه سؤالات بسیاری مطرح است. چنان که او را مستحق [[توبیخ]] و حد، هنگام [[ظهور امام زمان]]{{ع}} می‌دانند<ref>المحاسن، برقی، ج۲، ص۳۳۹؛ مختصر بصائر الدرجات، حلی، ص۲۱۳؛ مستدرک، حاکم نیشابوری، ج۱۸، ص۹۲.</ref>.
+همچنین برخورد [[زشت]] [[عایشه]] در هنگام [[تشییع جنازه]] [[امام حسن]]{{ع}}، نوه [[رسول خدا]]{{صل}}، نیز از مواردی است که قابل اغماض نیست<ref>أصول کافی، کلینی، ج۱، ص۳۰۲؛ البدایة الکبری، خطیبی، ص۱۸۷؛ وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج۲، ص۸۳۵.</ref>. لذا اسم حمیراء اسمی دچار [[غضب الهی]] معرفی شده است<ref>مستدرک سفینه، شاهرودی، ج۲، ص۴۱۱.</ref>. در بعضی [[روایات]] از رسول خدا{{صل}} [[نقل]] شده که فرموده است: ای حمیراء مرا درباره [[علی]]{{ع}} [[اذیت]] مکن؛ زیرا علی{{ع}} [[امیرالمؤمنین]] و [[سید المسلمین]] است<ref>کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۲۸۷.</ref>. یا این که رسول خدا{{صل}} او را اذیت کردن [[حضرت زهرا]]{{صل}} منع می‌فرمود و به او می‌فرمود که زهرا{{ع}} مانند دیگر [[زنان]] نیست<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ابن شهر آشوب، ج۳، ص۱۱۰.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۶.</ref>
+==عایشه و [[قرآن]]==
+برخی [[آیات قرآن]] درباره عایشه نازل شده است. از جمله:
+#از موارد بسیار معروفی که در قرآن آمده، داستان [[افک]] است که در این داستان یکی از زنان رسول خدا{{صل}} مورد [[تهمت]] قرار گرفته است. در روایات [[عامه]] داستان افک از [[فضایل]] عایشه آمده است که مورد تهمت واقع شده است اما [[روایات شیعیان]] دال بر این است که تهمت زننده عایشه بوده است و [[ماریه قبطیه]] مورد تهمت واقع شده است<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۰، ص۳۱۶؛ المحاسن، برقی، ج۲، ص۳۳۹؛ مستدرک الوسائل، میرزای نوری، ج۱۸، ص۹۲.</ref>. پس این داستان، فضیلتی برای عایشه نیست؛ داستان افک مربوط است به [[سوره نور]]، [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ  را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند؛ آن را شرّی برای خود مپندارید بلکه آن برای شما خیر است؛ هر مردی از آنان را گناهی است که انجام داده است و آنکه بخش بزرگ آن را به گردن گرفته است  عذابی سترگ خواهد داشت» سوره نور، آیه ۱۱.</ref> که اگر بخواهیم بگوئیم حرف [[اهل سنت]] صحیح است، اشکالات مهمی بر آن وارد است:
+##در این داستان رسول خدا{{صل}} بی جهت عایشه را مورد [[سوء ظن]] قرار می‌دهد که این حرف نسبت به رسول خدا{{صل}} [[قبیح]] است؛
+##تهمت زنندگان به عایشه چند نفر هستند که فقط [[عبدالله بن ابی]] مورد [[توبیخ]] قرار می‌گیرد و دیگران رها می‌شوند<ref>المیزان، علامه طباطبایی (ترجمه: مولوی همدانی)، ج۱۵، ص۱۳۷.</ref>.
+#[[سوره تحریم]]: در این [[سوره]] دو تن از [[همسران رسول خدا]]{{صل}} [[توبیخ]] شده‌اند؛ این دو نفر [[عایشه]] و [[حفصه]] هستند<ref>الدر المنثور، سیوطی، ج۶، ص۲۶۰؛ مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۱، ص۴۸؛ صحیح البخاری، بخاری، ج۶، ص۶۹ و ۷۱؛ صحیح مسلم، مسلم، ج۴، ص۱۹۰؛ فتح الباری، ابن حجر، ج۹، ص۲۴۳؛ عمدة القاری، عینی، ج۱۹، ص۲۴۹؛ مسند، ابن راهویه، ج۴، ص۲۱؛ سنن الدار قطنی، ج۴، ص۲۹؛ کنز العمال، متقی هندی، ج۲، ص۵۳۳.</ref>. همچنین این دو تن به عنوان [[خائن]] به [[رسول خدا]]{{صل}} معرفی شده‌اند<ref>الدر المنثور، سیوطی، ج۶، ص۲۴۵؛ تخریج الاحادیث و الآثار، زیلعی، ج۴، ص۶۶.</ref> و این دو تن قلوبی زنگار گرفته دارند<ref>تفسیر ابن کثیر، ابن کثیر، ج۸، ص۱۸۴؛ الکشاف، زمخشری، ج۴، ص۵۶۶؛ الدر المنثور، سیوطی، ج۶، ص۲۴۲.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۶-۵۹۷.</ref>
+==عایشه و [[عثمان]]==
+از عوامل مهم درگیری‌های [[زمان]] [[خلیفه سوم]]، عایشه است؛ از جمله کسانی است که برای [[قتل]] خلیفه سوم [[فتوا]] داد<ref>شعار "اقتلوا نعثلا" را عایشه بر ضد عثمان سر می‌داد.</ref>. وی عثمان را به پیرمردی [[یهودی]] [[تشبیه]] می‌کرد<ref>نعثل، ثام پیر مردی است یهودی.</ref> که [[دین خدا]] را [[تغییر]] داده است<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۱۴۸.</ref>. در نظر عایشه عثمان مستحق کشته شدن بود و باید مانند گوسفند سر [[بریده]] می‌شد<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۱۴۸.</ref>. وی عثمان را [[طاغی]] نامیده است<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۱۴۹.</ref><ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۷.</ref>
+==عایشه و [[امام علی]]{{ع}}==
+[[رفتار]] عایشه نسبت به امام علی{{ع}} همواره همراه با [[دشمنی]] بوده است و رسول خدا{{صل}} بارها به وی گوشزد کرد که نسبت به [[علی]]{{ع}} رفتار خصمانه نداشته باشد<ref>العقد النضید و الدر الفرید، محمد بن حسن قمی، ص۶۵؛ الجمل، ضامن بن شدقم مدنی، ص۱۰۵؛ سنن ابن ماجه، ابن ماجه، ج۲، ص۸۱۶؛ المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۳، ص۱۱۹؛ کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۲۸۷.</ref>. بعد از رسول خدا{{صل}} نیز او همواره برای ضربه زدن به [[اهل بیت]]{{ع}} تلاش می‌کرد. بعد از [[قتل عثمان]] وی در [[اندیشه]] به [[قدرت]] رسیدن [[طلحه]] بود و هنگامی که خبردار شد علی{{ع}} به عنوان [[خلیفه]] [[انتخاب]] شده است، [[جنگ جمل]] را به [[راه]] انداخت. داستان "[[کلاب]] [[حوأب]]"<ref>الاحتجاج، طبرسی، ج۱، ص۲۴۳؛ {{عربی|قال رسول الله{{صل}} یا حمیراء کانی بک پنبحک کلاب حوأب تقاتلین علیا{{ع}} و انت له ظالمة}}. العقد الفرید، ابن عبد ربه، ج۵، ص۷۹.</ref> از آینده‌نگری‌های [[رسول خدا]]{{صل}} بوده که همواره [[عایشه]] را از آن بر [[حذر]] می‌داشته است. قبل از [[جنگ جمل]]، [[ام سلمه]]، بانوی بزرگ [[اسلام]]، او را [[نصیحت]] کرد که به [[جنگ]] [[امام علی]]{{ع}} نرود<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۲۳۸. ابن عباس او و حزین را گمراه می‌داند. (البدایة الکبری، الخصیبی، ص۱۸۷).</ref>؛ بدین ترتیب می‌توان او را [[طاغی]] و خارجی نامید<ref>الاحتجاج، طبرسی، ج۱، ص۲۴۳.</ref>. قبل از آغاز جنگ جمل، عایشه نامه‌ای به [[حفصه]] نوشت و [[شکست]] امام علی{{ع}} را حتمی دانست که حفصه نیز به [[شادی]] پرداخت<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۲۷۶.</ref>.
+بعد از جنگ جمل و شکست سنگین عایشه وی از مسائل [[حکومتی]] کنار کشید اما همواره نسبت به [[علی]]{{ع}} [[کینه]] داشت. چنان که مسروقی می‌گوید: "روزی به دیدن عایشه رفتم. وی غلامی به نام [[عبدالرحمن]] داشت. عایشه گفت: " نام او را عبدالرحمن گذاشتم به یاد [[قاتل]] علی{{ع}}"<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۱۶۰.</ref>. [[بغض]] و کینه عایشه نسبت به علی علی را می‌توان [[فضایل]] بی‌شمار علی{{ع}} دانست؛ مواردی مانند بستن درها به [[مسجد]]، [[فتح خیبر]]؛ [[آیه]] [[برائت]] و... <ref>الجمل، شیخ مفید، ص۴۱۰.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۸.</ref>
+==سرانجام عایشه==
+سال [[مرگ]] عایشه مشخص نیست؛ بعضی [[سال ۵۷ هجری]]<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸۵؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۲۰؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۲۳۵.</ref> و عده‌ای دیگر [[سال ۵۸ هجری]] را ذکر کرده‌اند<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۹۲؛ البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۸، ص۹۴؛ تحفة الاحوزی، مبارک فوری، ج۱۰، ص۲۵۵.</ref>؛ عامل مرگ عایشه را نیز [[معاویه]] ذکر کرده‌اند<ref>السیرة النبویه، نجاح الطائی، ج۲، ص۲۹۲.</ref>.
+بیشتر مؤرخان یا سال مرگ وی را به طور دقیق معین نمی‌کنند و یا سال‌های ۵۸ [[هجری]] و حتی [[سال ۵۹ هجری]] را ذکر می‌کنند؛ به [[راستی]] این سؤال مطرح است که چرا [[اهل سنت]] نمی‌توانند سال دقیق مرگ وی را مشخص کنند و چرا [[ابوهریره]] بر جنازه او [[نماز]] می‌خواند و [[حاکم]] [[مدینه]] از این کار خودداری می‌کند. [[عایشه]] بعد از نیمه [[شب]] در [[قبرستان بقیع]] [[دفن]] شد و ابوهریره بر او نماز گذارد<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۸۵؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۱۹۲.</ref>. البته بعضی [[محل دفن]] وی را [[شام]] ذکر کرده‌اند<ref>امتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۴۱.</ref>.<ref>[[سید حمید روحانی|روحانی، سید حمید]]، [[عایشه (مقاله)|مقاله «عایشه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص:۵۹۹.</ref>
 == جستارهای وابسته ==