دانش اخلاق در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

رایج‌ترین دسته‌بندی در [[علم اخلاق]] به لحاظ [[منشأ اخلاق]] و ملکات صورت گرفته است. نظریه پردازان [[علم اخلاق اسلامی]]، به [[پیروی]] از ارسطو، [[اخلاق]] را عبارت از ملکات راسخه‌ای می‌دانند که در پی تکرار عمل در نفس پدید می‌آید. از طرفی معتقدند، [[رفتار انسان]] از قوای [[نفسانی]] او یعنی [[عقل]]، [[غضب]] و [[شهوت]] سرچشمه می‌گیرد؛ بنابراین، معتقدند [[اخلاق]] و سجایای [[انسان]] به واسطه [[افعال]] و [[کردار]] او از سه [[قوه]] [[عقل]]، [[غضب]] و [[شهوت]] متولد می‌شوند. بر این مبنا، مباحث [[علم اخلاق]] را نیز بر این سه [[قوه]] تقسیم می‌کنند و برای هر دسته، اصولی قائل می‌شوند که سایر صفت‌های [[انسانی]] از آنها ناشی می‌شود.

===به لحاظ مراحل [[سیر و سلوک]]===

این روش دسته‌بندی هم زمان با پیدایش اخلاق‌نگاری به شیوه [[عرفانی]] پدید آمده است. از منظر [[عرفان]]، [[انسان]] مسافری است که باید فاصله [[پست‌ترین]] مراتب تا اوج کمال را طی کند. این مسافر که به اقتضای طبع حرکت، تدریجی و منزل به منزل پیش می‌رود، علاوه بر اینکه در هر منزل با شرایط خاصی مواجه می‌شود که زاد و توشه و ابزار ویژه‌ای را می‌طلبد، در تمام راه به راه‌شناس، [[راهنما]] و وسیله [[سفر]] محتاج است؛ بنابراین، نویسندگان [[اخلاق]] به شیوه [[عرفانی]]، مباحث [[اخلاقی]] را بر مبنای مراحل [[سلوک]] [[انسان]] دسته‌بندی می‌کنند. برای نمونه، کتاب اوصاف الاشراف تألیف [[خواجه طوسی]]، [[مقامات]] و منازل را به شرح زیر دسته‌بندی کرده است: