فتنه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[قرآن کریم]] [[فتنه]] از اموری دانسته شده که یا مربوط به [[خداوند]] است که از روی [[حکمت]] و [[مصلحت]] برای [[آزمایش]] [[بندگان]] انجام می‌دهد و یا بازتاب [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان‌ها]] است که به خود آنان بر می‌گرداند، یا اینکه توسط [[انسان]] صورت می‌پذیرد، مانند [[گرفتاری‌ها]]، [[مصیبت‌ها]]، [[کشتارها]]، فشارها و نابه‌سامانی‌ها و سایر اقدام‌های نابه‌هنجار، که این [[مشکلات]] ربطی به [[خداوند]] ندارد و همواره از سوی [[پروردگار]] مورد [[نکوهش]] و [[انتقاد]] شدید قرار گرفته است<ref>مفردات، ص۳۷۲.</ref>. این معانی بیشتر به آثار [[فتنه]] و یا مقدمات و بستر تحقق [[فتنه]] مرتبط است، که اگر کسی [[آزمایش]] شد، دچار [[مشکلات]] و [[مصیبت‌ها]] می‌گردد، یا در موقعیت [[مقام]] و [[قدرت]] و [[ثروت]] در معرض [[فتنه]] قرار می‌گیرد. یا چون موقعیت را نمی‌شناسد و یا صاحب قدرتی عوام‌فریبی می‌کند و یا در اثر [[جهل]] توده‌ها [[حقیقت]] موضوع آشکار نمی‌شود، عده‌ای دچار [[فتنه]] می‌شوند. یکی از مهم‌ترین نمودها و نمونه‌های [[فتنه]]، [[جنگ‌ها]] و اختلاف‌های داخلی و نزاع‌های گروهی، حزبی، طایفه‌ای، [[سیاسی]]، [[دینی]] و مذهبی است که در [[جوامع]] دارای [[منافع]] مشترک، اتفاق می‌افتد. این اختلاف‌ها و کشمکش‌ها وجهۀ [[سیاسی]]، [[اجتماعی]] آنان را در نگاه دیگران مخدوش می‌سازد و از آن تعبیر به [[فتنه]] می‌شود. بنابراین بحث [[فتنه]] در این مدخل به آن دسته از آیاتی اشاره دارد که [[پیامبر]] را از [[فلسفه آفرینش]] و [[دلیل]] بر مهلت دیگران و یا دادن امکانات با خبر می‌سازد و گاه با تعبیر کاف خطاب به ایشان وسیله [[آگاهی]] و [[تربیت]] را فراهم می‌سازد که آن‌چه به آنان دادیم برای [[امتحان]] و [[فتنه]] است.

#از میان بردن [[فتنه‌ها]]: {{متن قرآن|حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ}} هر چند که بیشتر [[مفسران]] آن را محو [[شرک]] و [[بت‌پرستی]] معنا کرده‌اند، اما چون [[مبارزه]] با مشرکانی که [[مانع]] رسیدن سخن دیگران می‌شده است و این [[مبارزه]] برای جلوگیری از [[ظلم و ستم]] آنان نسبت به [[مسلمانان]] بوده، به [[پیامبر]] خطاب می‌رسد. [[شاهد]] مسئله [[آیه]] دیگری است که می‌گوید: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ...}}<ref>«به یقین آنان که مردان و زنان مؤمن را آزار دادند سپس توبه نکردند، عذاب دوزخ و عذاب آتش سوزان دارند» سوره بروج، آیه ۱۰.</ref>. منظور از این [[فتنه]]، [[عذاب]] و [[شکنجه]] بوده و لذا آنجا که [[کفر]] موجودیت مادی و [[معنوی]] [[انسان‌ها]] را به خطر می‌اندازد و الگوهای [[حیات]] را تباه می‌سازد، چاره‌ای جز [[مبارزه]] نیست، با هر وسیله و راهی که ممکن باشد، باید در مرتفع ساختن آن دست به کار شد و [[اجتماع]] را از لوث وجود [[کفر]] و [[کافران]] [[پاک]] کرد. لذا [[آیه]] قبلی - ۱۹۱ بقره - بیان علت [[حکم]] [[قتال]] با [[مشرکین]] است، زیرا [[کفار]] [[قریش]] همواره بر ضد [[مسلمانان]] [[قیام]] کردند و به هر صورت ممکن آنان را [[آزار]] داده‌اند {{متن قرآن|وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ}} و [[کفر]] آنان و [[رفتار]] [[زشت]] و دور از [[انسانیت]] آنان به مراتب از [[قتل]] و [[کشتار]] خطرناک‌تر است {{متن قرآن|وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ}}؛

#معنای دیگر واژه “فتنه” در [[حق]] [[پیامبر]] است که در [[آیات]] مختلف به کار رفته است. معنایش این است که [[مشرکین]] نزدیک بود تو را بفریبند و تو را از آن‌چه [[وحی]] کردیم [[منحرف]] نمایند {{متن قرآن|وَإِنْ كَادُوا لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ}} تا مرامی مخالف [[حق]]، در پیش‌گیری و اعمالی بر خلاف آن انجام دهی و بدین وسیله به ما [[افتراء]] ببندی {{متن قرآن|لِتَفْتَرِيَ عَلَيْنَا غَيْرَهُ}} و این معنای [[فتنه]] [[فریب دادن]] است که یکی از آثار یا [[علل]] آن می‌باشد؛