امامت در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

امامت در حدیث (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۴۸

۱۱٬۲۳۹ بایت حذف‌شده ، ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۱

خنثی‌سازی ویرایش 502857 از Wathiq (بحث)

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۴٬۴۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 [[امامت]] در [[فرهنگ دینی]] [[جایگاه]] والایی دارد و نه تنها هم‌ردیف سایر [[اصول دین]] است، بلکه چون [[شناخت]] تفصیلی سایر اصول [[دینی]] منوط به [[امامت]] است، در [[قرآن]] و کلمات [[اهل بیت]]{{عم}}، به عنوان اصل [[اسلام]] و [[تمام دین]] و مبنای همه [[خیرات]] و [[نور الهی]] و تنها [[صراط مستقیم الهی]] معرفی شده است.
-==معناشناسی امامت==
-*[[امامت]] به معنای [[پیشوایی]]<ref>فرهنگ فارسی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷، «امامت».</ref>، پیشروی، و [[رهبری]] است. [[امام]] نیز به معنای [[پیشوا]]، پیشرو<ref>فرهنگ فارسی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷، «امامت».</ref>، [[مقتدا]]، [[قیّم]]، [[مصلح]]، [[الگو]]، راه اصلی و راهنماست<ref>لسان العرب، ج۱، ص۲۱۳-۲۱۵، «امم».</ref>. کسی یا چیزی که مورد [[پیروی]] واقع می‌گردد، [[انسان]] باشد یا کتاب یا چیزی دیگر، به [[حق]] باشد یا بر [[باطل]]<ref>مفردات، ص۸۷، «ام».</ref> [[امام]] است<ref>المنجد، ص۱۷، «ام».</ref>. ریشه این واژه "ا-م-م" و به معنای قصد<ref>المنجد، ص۱۷، «ام»؛ لسان العرب، ج۱، ص۲۱۲.</ref> یا قصد با توجه خاص و این معنا در همه مشتقات آن محفوظ است. [[امام]] نیز کسی است که همواره مقصود و [[هدف]] حرکت و تلاش دیگران قرار گیرد، گرچه با [[اختلاف]] موارد و قصدکنندگان و جهات و اعتبارات، گوناگون می‌شود؛ مانند: [[امام]] [[جمعه]] و [[جماعت]]، [[امام هدایت]] و [[امام]] [[ضلالت]]<ref>التحقیق، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۷، «أمّ».</ref>، بر این اساس دیگر معانی این واژه و مشتقات آن از لوازم معنای ریشه است.
-*[[امامت]] در لغت به معنای [[پیشوایی]]، [[رهبری]] و [[مرجعیت]] [[جامعه]] است. واژه [[امّت]] را به معنای هر جماعتی گرفته‌اند که موضوع و [[منافع]] مشترکی آنها را گرد هم جمع کرده است. این موضوع می‌تواند [[دین]] واحد یا زمان و مکان واحد باشد. با توجه به آنچه لغت‌دانان در معنای امّ و امّت گفته‌اند<ref>عرب هر چیزی را که وابستگانش به آن ضمیمه می‌شوند، امّ می‌نامد... هر شهری امّ آبادی‌های اطراف آن است.</ref>، می‌توان [[امام]] را شخصی دانست که اجتماع [[امت]] بر محور اوست و اساس تجمع و دوری از تشتّت است. در مورد [[امام]] دو نکته [[اقتدا]] به او و مقدم داشته شدن او توسط [[امت]] باید لحاظ شود. هر کس که به او [[اقتدا]] شود و در کارها مقدم داشته شود، [[امام]] نامیده خواهد شد. از این بابت [[پیامبر]]، [[امام]] [[امت]] و [[خلیفه]]، [[امام]] رعیت خواهد بود. در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که از لحاظ لغوی، امامِ یک گروه، کسی است که آنان او را مقتدای خود می‌دانند و بر خود مقدم می‌دارند و بر گرد او تجمع می‌کنند. [[امام علی]] {{ع}} مفهوم [[امامت]] و [[جایگاه]] خود را به عنوان [[امام]] [[امت]] با [[تشبیه]] خود به محور آسیا که آسیاسنگ بر گرد آن می‌چرخد، [[تبیین]] کرده است<ref>{{متن حدیث|أَنَّ مَحَلِّي مِنْهَا مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحَى}}؛ [[نهج البلاغه]]، [[خطبه ۳ نهج البلاغه|خطبه ۳]]</ref>. این [[تمثیل]] [[فهم]] ما را از معنای [[امامت]] روشن‌تر می‌سازد<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 122-123.</ref>.
-*در معنای [[امامت]]، [[الگو]] شدن، [[شخصیت]] قابل [[اقتدا]] بودن، [[راهنما]] و پیش رو شدنی است که دیگران بتوانند در گفتار و [[کردار]] او را در پیش خود ببینند. عبارت: {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را  که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی  آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود:» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> ناظر به این نکته [[تربیتی]] است. در جایی دیگر با صراحت بیشتری بیان شده: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا}}<ref>«و آنان که می‌گویند: پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان روشنی دیدگان ببخش و ما را پیشوای پرهیزگاران کن» سوره فرقان، آیه ۷۴.</ref>. به همین [[دلیل]] در [[روز قیامت]] هرکسی با [[امام]] خود محشور می‌شود و [[امام]] خود را صدا می‌زند: {{متن قرآن|يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ}}<ref>«روزی که هر دسته‌ای  را با پیشوایشان فرا می‌خوانیم آنگاه کسانی که کارنامه‌شان را به دست راست آنان دهند، آن را می‌خوانند و به آنها سر مویی ستم نخواهد شد» سوره اسراء، آیه ۷۱.</ref>. گاهی یک کتاب [[امام]] می‌شود و [[الگو]] و [[راهنما]]: {{متن قرآن|أَفَمَنْ كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ وَمِنْ قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً}}<ref>«پس آیا کسی که از سوی پروردگارش برهانی دارد و گواهی از (خویشان) وی پیرو اوست؛ و کتاب موسی به پیشوایی و بخشایش پیش از او بوده است، (مانند کسی است که چنین نیست)؟ آنان (که اهل بینش‌اند) به آن ایمان دارند و از دسته‌ها (ی مشرکان) هر کس بدان کفر ورزد آتش (دوزخ» سوره هود، آیه ۱۷.</ref> از سوی دیگر طرح [[امامت]] به عنوان یکی از [[مسائل اعتقادی]] آمده است. هرچند این [[امام]] شخص نیست. کتاب و راه و تابلوی [[راهنمایی]] است<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۱۶۳-۱۷۰</ref>.
-*واژه [[امام]] بر [[زن]] و مرد اطلاق می‌شود و جمع آن "ائمّه" و "ایمّه" است.
-*در اصطلاح [[کلامی]] معانی متعددی از این واژه ارائه شده که شایع‌ترین معنای آن [[ریاست]] عمومی در امور [[دین]] و [[دنیا]]<ref>شرح المواقف الایجی، ج۸، ص۳۴۵؛ شرح‌المقاصد، ج۵، ص۲۳۲؛ التعریفات، ص۱۶.</ref> است و برخی [[جانشینی پیامبر]] در [[حفظ دین]] و [[سیاست]] [[دنیا]]<ref>مقدمه ابن خلدون، ص۱۹۱؛ الاحکام السلطانیه، ص۵؛ النکت الاعتقادیه، ص۳۹.</ref> را در تعریف اصطلاحی آن آورده‌اند. برخی [[کامل‌ترین]] تعریف را [[ریاست]] [[بالاصاله]] عمومی در امر [[دین]] و [[دنیا]] در [[دار تکلیف]] می‌دانند<ref>تلخیص المحصل، ص۴۲۶؛ الالفین، ص۱۲؛ قواعد المرام، ص۱۷۴.</ref> که عموم [[مردم]] را به [[حفظ]] [[مصالح]] [[دین]] و دنیایشان [[ترغیب]] و از آنچه به حال آنان زیانبار است منع کنند<ref>تلخیص المحصل، ص۴۵۷.</ref>.
-*بنابراین، [[امامت]] به معنای [[ریاست]] عمومی فردی خاص بر امور [[دین]] و دنیای [[مردم]] در [[دنیا]] [[بالاصاله]] یا به [[جانشینی]] از [[پیامبر]] است، زیرا [[امامت]] دارای شئونی همچون [[رهبری سیاسی]] و [[زعامت]] [[اجتماعی]] و [[مرجعیت دینی]] و [[تبیین]] و [[تفسیر وحی]] و [[ولایت باطنی]] و [[معنوی]] است که از این جهت امامْ [[حجت خدا]] در زمان، [[ولیّ]] [[الله]]، [[انسان]] کاملِ حامل [[معنویت]] کلی [[انسانیت]] و [[قطب]] است<ref>شیعه در اسلام، ص۱۰۹-۱۲۴، مجموعه آثار، ج۴، ص۸۴۱-۸۵۴، «امامت».</ref> و چون [[امامت]] دارای [[شئون]] والایی است، [[شیعه]] آن را همانند [[نبوت]] به [[نصّ]] و [[امر الهی]]<ref>الاحکام السلطانیه، ص۵؛ شرح‌المقاصد، ج۵، ص۲۳۲؛ شرح المواقف الایجی، ج۸، ص۳۴۵.</ref> و از [[اصول دین]] ([[مذهب]]) می‌داند<ref>الحاشیة علی الهیات، ص۱۷۹؛ انیس الموحدین، ص۱۳۷.</ref>، در حالی که در دیدگاه [[اهل سنت]] از [[فروع دین]] شمرده شده و از این جهت از [[افعال]] [[مکلفان]] به شمار می‌آید<ref>دلائل‌الصدق، ج۲، ص۸؛ انیس‌الموحدین، ص۱۳۸.</ref>.
-*در اصطلاح [[مدیریت]]، [[رهبری]] از [[وظایف]] مدیر است که دیگران را به کوشش مشتاقانه جهت هدف‌هایی معین [[ترغیب]] می‌کند یا آنها را جهت کسب [[هدف]] مشترک تحت تأثیر قرار می‌دهد<ref>اصول مدیریت، ص۲۰۰.</ref>. به گفته بیشتر [[مفسران]]، [[امامت]] در [[قرآن]] با معنای لغوی آن هماهنگ است و [[امام]] کسی است که به او [[اقتدا]] کنند و او را [[الگو]] و [[سرمشق]] خود قرار دهند<ref>جامع البیان، مج ۱، ج۱، ص۷۳۶-۷۳۷؛ مج ۹، ج۱۵، ص۱۵۹؛ التبیان، ج۶، ص۵۰۴؛ التفسیرالکبیر، ج۲، ص۴۴.</ref>؛ خواه [[عادل]] و راه یافته باشد و خواه [[باطل]] و [[گمراه]]<ref>مجموعه آثار، ج۴، ص۸۴۲، «امامت».</ref><ref>[[محمد رضا مصطفی‌پور|مصطفی‌پور، محمد رضا]]، [[امامت (مقاله)|مقاله «امامت»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴]]، ج۴.</ref>.
 ==بند اوّل: [[امامت]]، [[اساس اسلام]] و [[تمام دین]]==
 * [[امامت]]، مبنا و معیار [[دین]] و در نتیجه، راه [[سعادت اخروی]] [[انسان]] است.