عدل در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '"]]، ' به '»، [['
جز (جایگزینی متن - 'درهم تنیده' به 'درهم‌تنیده') |
جز (جایگزینی متن - '"]]، ' به '»، [[') |
||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
===رابطه [[عدالت]] با [[ایمان]]=== | ===رابطه [[عدالت]] با [[ایمان]]=== | ||
*در [[منابع اسلامی]]، از [[عدالت]] به عنوان مرکز و خمیرمایه [[ایمان]] و سرچشمه همه [[نیکی‌ها]] نام برده شده است. در این نگرش [[عدالت]] با [[اعتقاد]] و [[اندیشه]] [[آدمی]] گره خورده است و [[عدالت]]، رأس [[ایمان]]، مایه [[زینت]] و [[زیبایی]] [[ایمان]] محسوب می‌شود و بالاترین مراتب و درجات آن را تشکیل فی دهد: {{متن حدیث|الْعَدْلُ رَأْسُ الْإِيمَانِ وَ جِمَاعُ الْإِحْسَانِ [وَ أَعْلَى مَرَاتِبِ الْإِيمَانِ]}}<ref>آمدی، غرر الحکم، ص۴۴۶، ح۱۰۲۰۶.</ref>. بر طبق [[روایات]] فوق، معیار و محک [[ایمان]]، [[عدالت]] است و [[مؤمن]] کسی است که بر طبق [[عدالت]] [[اسلامی]] عمل می‌کند. از منظر [[امام خمینی]] [[اصلاح جامعه]] و استقرار [[عدل]] در آن، تنها در گرو این است که نقطه اتکایش یک مبدأ [[معنوی]] باشد<ref>صحیفه امام، ج۴، ص۴۰۳.</ref>. ایشان می‌فرماید: من نمی‌توانم [[باور]] کنم که کسی از مبادی [[معنوی]] برخوردار نباشد و در عین حال برای [[مردم]] کوشش کند<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۵۱۰.</ref>. [[امام]] همچنین [[معتقد]] است: [[مؤمن]] کسی است که لذائذش را با [[قانون]] [[اسلام]] [[تطبیق]] می‌دهد و تخلّف از [[قانون]] [[اسلام]] نمی‌کند<ref>صحیفه امام، ج۲، ص۳۶۱.</ref><ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت | *در [[منابع اسلامی]]، از [[عدالت]] به عنوان مرکز و خمیرمایه [[ایمان]] و سرچشمه همه [[نیکی‌ها]] نام برده شده است. در این نگرش [[عدالت]] با [[اعتقاد]] و [[اندیشه]] [[آدمی]] گره خورده است و [[عدالت]]، رأس [[ایمان]]، مایه [[زینت]] و [[زیبایی]] [[ایمان]] محسوب می‌شود و بالاترین مراتب و درجات آن را تشکیل فی دهد: {{متن حدیث|الْعَدْلُ رَأْسُ الْإِيمَانِ وَ جِمَاعُ الْإِحْسَانِ [وَ أَعْلَى مَرَاتِبِ الْإِيمَانِ]}}<ref>آمدی، غرر الحکم، ص۴۴۶، ح۱۰۲۰۶.</ref>. بر طبق [[روایات]] فوق، معیار و محک [[ایمان]]، [[عدالت]] است و [[مؤمن]] کسی است که بر طبق [[عدالت]] [[اسلامی]] عمل می‌کند. از منظر [[امام خمینی]] [[اصلاح جامعه]] و استقرار [[عدل]] در آن، تنها در گرو این است که نقطه اتکایش یک مبدأ [[معنوی]] باشد<ref>صحیفه امام، ج۴، ص۴۰۳.</ref>. ایشان می‌فرماید: من نمی‌توانم [[باور]] کنم که کسی از مبادی [[معنوی]] برخوردار نباشد و در عین حال برای [[مردم]] کوشش کند<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۵۱۰.</ref>. [[امام]] همچنین [[معتقد]] است: [[مؤمن]] کسی است که لذائذش را با [[قانون]] [[اسلام]] [[تطبیق]] می‌دهد و تخلّف از [[قانون]] [[اسلام]] نمی‌کند<ref>صحیفه امام، ج۲، ص۳۶۱.</ref><ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]</ref>. | ||
===رابطه [[عدالت]] با [[معنویت]] و [[تزکیه]]=== | ===رابطه [[عدالت]] با [[معنویت]] و [[تزکیه]]=== | ||
*[[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] در بیانات متعددی بر [[ضرورت]] در آمیختن [[عدالت]] با [[معنویت]] و [[عقلانیت]] تأکید خاص دارند. ایشان از سویی بر این نکته [[اصرار]] دارند که تحقق [[عدالت]] [[نیازمند]] بسط [[اعتقاد]] به [[مبدأ و معاد]] و [[معنویت]] در سطح [[جامعه]] است و تا این [[اعتقادات]] در میان [[آحاد]] [[جامعه]] دامن‌گستر نشود، [[عدالت اجتماعی]] واقعی و مورد نظر [[اسلام]] پیاده نمی‌شود. از سوی دیگر بر [[لزوم]] برخورداری [[مسئولان]] دولتی و مجریان [[عدالت اجتماعی]] از [[معنویت]] و [[عقلانیت]] تأکید دارند. [[عقلانیت]] اقتضا می‌کند که مجریان و دستاندرکاران تحقق [[عدالت]] در هر عرصه از عرصه‌های [[اجتماع]] از تجارب عقلایی سایر [[ملت‌ها]] و نیز از [[تدبیر]] و [[محاسبه]] و دقت کافی و بهره‌مندی از نظرات صاحبنظران که اقتضای کار معقول و سنجیده است بهره‌مند باشند. همچنین به [[اعتقاد]] [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] اگر [[معنویت]] با [[عدالت]] همراه نباشد، تحقق [[عدالت]] [[شعار]] توخالی خواهد بود، خیلی‌ها حرف و [[شعار]] [[عدالت]] را می‌زنند اما چون [[معنویت]] در [[رفتار]] نیست، بیشتر جنبه [[سیاسی]] و شکلی پیدا می‌کند. | *[[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] در بیانات متعددی بر [[ضرورت]] در آمیختن [[عدالت]] با [[معنویت]] و [[عقلانیت]] تأکید خاص دارند. ایشان از سویی بر این نکته [[اصرار]] دارند که تحقق [[عدالت]] [[نیازمند]] بسط [[اعتقاد]] به [[مبدأ و معاد]] و [[معنویت]] در سطح [[جامعه]] است و تا این [[اعتقادات]] در میان [[آحاد]] [[جامعه]] دامن‌گستر نشود، [[عدالت اجتماعی]] واقعی و مورد نظر [[اسلام]] پیاده نمی‌شود. از سوی دیگر بر [[لزوم]] برخورداری [[مسئولان]] دولتی و مجریان [[عدالت اجتماعی]] از [[معنویت]] و [[عقلانیت]] تأکید دارند. [[عقلانیت]] اقتضا می‌کند که مجریان و دستاندرکاران تحقق [[عدالت]] در هر عرصه از عرصه‌های [[اجتماع]] از تجارب عقلایی سایر [[ملت‌ها]] و نیز از [[تدبیر]] و [[محاسبه]] و دقت کافی و بهره‌مندی از نظرات صاحبنظران که اقتضای کار معقول و سنجیده است بهره‌مند باشند. همچنین به [[اعتقاد]] [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] اگر [[معنویت]] با [[عدالت]] همراه نباشد، تحقق [[عدالت]] [[شعار]] توخالی خواهد بود، خیلی‌ها حرف و [[شعار]] [[عدالت]] را می‌زنند اما چون [[معنویت]] در [[رفتار]] نیست، بیشتر جنبه [[سیاسی]] و شکلی پیدا می‌کند. | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
===رابطه [[عدالت]] با [[حقوق]]=== | ===رابطه [[عدالت]] با [[حقوق]]=== | ||
*منظور از [[حقوق]]، همان آزادی‌های [[فطری]] و طبیعی است که در نهاد هر [[انسانی]] وجود دارد و اعطا کردنی یا قابل سلب از سوی دیگران نیست. قطعاً تحقق [[عدالت اجتماعی]]، بدون تأمین این [[حقوق]] برای همگان میسر نیست. در سخنان و [[سیره معصومان]]{{عم}} [[عدل]] و [[حق]] قرین هم هستند؛ بدین معنا که برای تحقق [[حق]]، [[عدالت]] باید [[اجرا]] گردد و تنها در صورت برپایی [[عدالت]]، [[حق]] معنا پیدا می‌کند. می‌توان گفت در مواردی از سخنان [[معصومان]]{{عم}} که بحث از [[عدالت]] مطرح شده است، ایشان به مفهوم واژه [[حق]] نظر داشته‌اند. به عنوان نمونه [[امام علی]]{{ع}} در رابطه با [[حق مردم]] بر [[حاکم]] و [[حق حاکم]] بر [[مردم]] می‌فرماید: "و آنگاه که [[مردم]]، [[حق]] [[رهبری]] را ادا کنند و زمام‌دار، [[حق مردم]] را بپردازد، [[حق]] در [[جامعه]] [[عزت]] یابد و راه‌های [[دین]] پدیدار و [[نشانه‌های عدالت]] برقرار و [[سنت پیامبر]]{{صل}} آشکار گردد..."<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۱۶.</ref> [[امام خمینی]] عدل‌خواهی را یکی از [[حقوق]] اولیه [[بشر]] برمی‌شمارد که باید توسط [[حکومت اسلامی]] تأمین گردد<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۹۱.</ref>. ایشان در مرحله بعد به [[مردم]] [[اطمینان]] می‌دهد در صورتی که [[حکومت عدل]] [[اسلامی]] در [[جامعه]] مستقر شود، همه اقشار و گروه‌ها به [[حقوق]] حقه خود خواهند رسید<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۴۳۷.</ref><ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت | *منظور از [[حقوق]]، همان آزادی‌های [[فطری]] و طبیعی است که در نهاد هر [[انسانی]] وجود دارد و اعطا کردنی یا قابل سلب از سوی دیگران نیست. قطعاً تحقق [[عدالت اجتماعی]]، بدون تأمین این [[حقوق]] برای همگان میسر نیست. در سخنان و [[سیره معصومان]]{{عم}} [[عدل]] و [[حق]] قرین هم هستند؛ بدین معنا که برای تحقق [[حق]]، [[عدالت]] باید [[اجرا]] گردد و تنها در صورت برپایی [[عدالت]]، [[حق]] معنا پیدا می‌کند. می‌توان گفت در مواردی از سخنان [[معصومان]]{{عم}} که بحث از [[عدالت]] مطرح شده است، ایشان به مفهوم واژه [[حق]] نظر داشته‌اند. به عنوان نمونه [[امام علی]]{{ع}} در رابطه با [[حق مردم]] بر [[حاکم]] و [[حق حاکم]] بر [[مردم]] می‌فرماید: "و آنگاه که [[مردم]]، [[حق]] [[رهبری]] را ادا کنند و زمام‌دار، [[حق مردم]] را بپردازد، [[حق]] در [[جامعه]] [[عزت]] یابد و راه‌های [[دین]] پدیدار و [[نشانه‌های عدالت]] برقرار و [[سنت پیامبر]]{{صل}} آشکار گردد..."<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۱۶.</ref> [[امام خمینی]] عدل‌خواهی را یکی از [[حقوق]] اولیه [[بشر]] برمی‌شمارد که باید توسط [[حکومت اسلامی]] تأمین گردد<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۹۱.</ref>. ایشان در مرحله بعد به [[مردم]] [[اطمینان]] می‌دهد در صورتی که [[حکومت عدل]] [[اسلامی]] در [[جامعه]] مستقر شود، همه اقشار و گروه‌ها به [[حقوق]] حقه خود خواهند رسید<ref>صحیفه امام، ج۶، ص۴۳۷.</ref><ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]</ref>. | ||
===رابطه [[عدالت]] با [[حقوق بشر]]=== | ===رابطه [[عدالت]] با [[حقوق بشر]]=== | ||
*امروز دنیای [[استکبار]] خود را منادی [[نجات بشر]] و حامی [[حقوق بشر]] در [[جهان]] می‌داند به گونه‌ای که بزرگ‌ترین تجاوزها به [[حقوق]] [[ملل]] را با [[شعار]] [[حمایت]] از [[حقوق بشر]] انجام می‌دهد. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] در موضع گیری‌های گوناگون ضمن تقبیح شدید [[حمایت]] از [[حقوق بشر]] دنیای [[غرب]]، از [[حقوق بشر]] و [[عدالت اجتماعی]] [[آموزه‌های اسلام]] [[دفاع]] کرده و [[برتری]] [[حقوق اسلامی]] را که متضمن [[عدالت اجتماعی]] در [[جوامع]] است به رخ دنیای به اصطلاح [[سوسیالیسم]] و [[لیبرالیسم]] می‌کشند، به گونه‌ای که [[برتری]] [[عدالت اجتماعی]] [[اسلام]] را مورد [[تأیید]] [[اندیشمندان]] غربی می‌دانند و معتقدند [[عدالت اجتماعی]] در [[نظام اسلامی]] از دنیای به اصطلاح [[سوسیالیسم]] و [[لیبرالیسم]] محکم‌تر است. [[حقوق بشر]] و [[آزادی‌های فردی]] از آنچه که در دنیای به اصطلاح [[دموکراسی]] مطرح می‌شود، پیشرفته‌تر است، آنچنان که [[دنیا]] هم قبول دارد<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مدیران ستاد فرماندهی کل قوا، ۲۱/۱۲/۱۳۶۸.</ref>. | *امروز دنیای [[استکبار]] خود را منادی [[نجات بشر]] و حامی [[حقوق بشر]] در [[جهان]] می‌داند به گونه‌ای که بزرگ‌ترین تجاوزها به [[حقوق]] [[ملل]] را با [[شعار]] [[حمایت]] از [[حقوق بشر]] انجام می‌دهد. [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] در موضع گیری‌های گوناگون ضمن تقبیح شدید [[حمایت]] از [[حقوق بشر]] دنیای [[غرب]]، از [[حقوق بشر]] و [[عدالت اجتماعی]] [[آموزه‌های اسلام]] [[دفاع]] کرده و [[برتری]] [[حقوق اسلامی]] را که متضمن [[عدالت اجتماعی]] در [[جوامع]] است به رخ دنیای به اصطلاح [[سوسیالیسم]] و [[لیبرالیسم]] می‌کشند، به گونه‌ای که [[برتری]] [[عدالت اجتماعی]] [[اسلام]] را مورد [[تأیید]] [[اندیشمندان]] غربی می‌دانند و معتقدند [[عدالت اجتماعی]] در [[نظام اسلامی]] از دنیای به اصطلاح [[سوسیالیسم]] و [[لیبرالیسم]] محکم‌تر است. [[حقوق بشر]] و [[آزادی‌های فردی]] از آنچه که در دنیای به اصطلاح [[دموکراسی]] مطرح می‌شود، پیشرفته‌تر است، آنچنان که [[دنیا]] هم قبول دارد<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مدیران ستاد فرماندهی کل قوا، ۲۱/۱۲/۱۳۶۸.</ref>. | ||
===رابطه [[عدالت]] با [[آزادی]]=== | ===رابطه [[عدالت]] با [[آزادی]]=== | ||
*[[آزادی]] جزء اولین و ابتدایی‌ترین [[حقوق]] تک تک افراد [[انسانی]] است. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|النَّاسُ كُلُّهُمْ أَحْرَارٌ}} ([[مردم]] همگی [[آزاد]] و آزاده‌اند)<ref>کلینی، الکافی، ج۷، ص۴۲۰.</ref>. [[حضرت]] [[امام]]، [[آزادی]] را [[بهترین]] نعمتی می‌داند که [[خدا]] برای [[بشر]] قرار داده است<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۳۶۷.</ref>. از دید ایشان [[آزادی]] اعطاء شدنی نیست و [[حاکمان]] و قدرتمداران [[حق]] ندارند بر [[مردم]] منّت اعطای [[آزادی]] بنهند؛ بلکه [[آزادی]] یعنی [[تسلط]] [[انسان]] بر خودش و مالش و جانش و نوامیسش و..، امری [[فطری]] است که [[خداوند]] آن را به [[مردم]] عطا کرده است<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۴۰۶.</ref>. اما بین [[عدالت اجتماعی]] و [[آزادی]] افراد رابطه تنگاتنگ و دوسویه وجود دارد؛ به این صورت که از الزامات اصلی و اساسی برپایی [[عدالت]] در [[جامعه]]، رعایت [[حقوق]] [[فطری]] [[انسان‌ها]] از جمله [[آزادی]] است و اصولاً شرط مهم تحقق [[عدالت اجتماعی]]، [[آزاد]] بودن افراد [[جامعه]] می‌باشد. از سوی دیگر، [[برقراری عدل]] در [[جامعه]] زمینه را برای تحقق [[آزادی]] و [[رفاه مردم]] فراهم می‌سازد. [[امام خمینی]] در این باره [[معتقد]] است چنانچه در [[جمهوری اسلامی]]، [[عدل]] [[اسلامی]] مستقر شود، همه و همه در [[آزادی]] و [[استقلال]] و [[رفاه]] خواهند بود<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۱۱۵.</ref>. البته مرز آزادی‌های افراد را [[قانون الهی]] مشخص می‌کند<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۲۸۳.</ref>. بنابراین [[انسان]] به بهانه [[آزادی]] خود، [[حق]] ندارد [[حقوق]] دیگران را نادیده بگیرد و در صورتی که افراد از آزادی‌های خود [[سوء]] استفاده کنند، [[حاکم اسلامی]] به مقتضای [[عدالت اجتماعی]]، قوانینی را جهت کنترل و محدود کردن آنها وضع خواهد نمود<ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت | *[[آزادی]] جزء اولین و ابتدایی‌ترین [[حقوق]] تک تک افراد [[انسانی]] است. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|النَّاسُ كُلُّهُمْ أَحْرَارٌ}} ([[مردم]] همگی [[آزاد]] و آزاده‌اند)<ref>کلینی، الکافی، ج۷، ص۴۲۰.</ref>. [[حضرت]] [[امام]]، [[آزادی]] را [[بهترین]] نعمتی می‌داند که [[خدا]] برای [[بشر]] قرار داده است<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۳۶۷.</ref>. از دید ایشان [[آزادی]] اعطاء شدنی نیست و [[حاکمان]] و قدرتمداران [[حق]] ندارند بر [[مردم]] منّت اعطای [[آزادی]] بنهند؛ بلکه [[آزادی]] یعنی [[تسلط]] [[انسان]] بر خودش و مالش و جانش و نوامیسش و..، امری [[فطری]] است که [[خداوند]] آن را به [[مردم]] عطا کرده است<ref>صحیفه امام، ج۳، ص۴۰۶.</ref>. اما بین [[عدالت اجتماعی]] و [[آزادی]] افراد رابطه تنگاتنگ و دوسویه وجود دارد؛ به این صورت که از الزامات اصلی و اساسی برپایی [[عدالت]] در [[جامعه]]، رعایت [[حقوق]] [[فطری]] [[انسان‌ها]] از جمله [[آزادی]] است و اصولاً شرط مهم تحقق [[عدالت اجتماعی]]، [[آزاد]] بودن افراد [[جامعه]] می‌باشد. از سوی دیگر، [[برقراری عدل]] در [[جامعه]] زمینه را برای تحقق [[آزادی]] و [[رفاه مردم]] فراهم می‌سازد. [[امام خمینی]] در این باره [[معتقد]] است چنانچه در [[جمهوری اسلامی]]، [[عدل]] [[اسلامی]] مستقر شود، همه و همه در [[آزادی]] و [[استقلال]] و [[رفاه]] خواهند بود<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۱۱۵.</ref>. البته مرز آزادی‌های افراد را [[قانون الهی]] مشخص می‌کند<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۲۸۳.</ref>. بنابراین [[انسان]] به بهانه [[آزادی]] خود، [[حق]] ندارد [[حقوق]] دیگران را نادیده بگیرد و در صورتی که افراد از آزادی‌های خود [[سوء]] استفاده کنند، [[حاکم اسلامی]] به مقتضای [[عدالت اجتماعی]]، قوانینی را جهت کنترل و محدود کردن آنها وضع خواهد نمود<ref>[[سلیمان خاکبان|خاکبان، سلیمان]]، [[رقیه یوسفی|یوسفی، رقیه]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|"عدالت اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]</ref>. | ||
*[[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] با [[نفی]] دوگانگی و تباین بین [[عدالت]] و [[آزادی]] بر این [[باور]] هستند که [[عدالت]] بدون [[آزادی]] محقق نمی‌شود و [[آزادی]] بدون [[عدالت]] هم هرگز بوجود نمی‌آید. اما در وزندهی به این دو مقوله اساسی، ایشان ضمن اینکه [[آزادی]] را یکی از شعارهای اصلی [[اسلام]] می‌دانند؛ معتقدند [[آزادی]] ریشه [[الهی]] دارد و [[اسلام]] منبع [[آزادی]] است<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار علما و روحانیون و مبلغان در آستانه ماه محرم الحرام، ۲۳/۱/۱۳۷۸.</ref>. ایشان معتقدند ممکن است در جامعه‌ای مثل [[جوامع]] [[لیبرال]] غربی، [[آزادی]] باشد ولی [[عدالت]]، نباشد. عده‌ای [[عدالت‌خواهی]] را مقابل [[آزادی‌خواهی]] می‌دانند. اما [[آزادی‌خواهی]] در درون [[عدالت‌خواهی]] است؛ اگر [[عدالت]] در جامعه‌ای نهادینه شود، [[حقوق]] افراد و آزادی‌ها پاس داشته خواهد شد. در جای دیگر با تعریف [[آزادی]] و اهمیت آن و نسبتش با [[عدالت]] می‌فرمایند: "[[آزادی]] یعنی رها شدن از قید و بند [[طاغوت‌ها]] و امکان حرکت و پرواز به سوی سر [[منزل]] [[انسانیت]] که تعالی [[معنوی]] و [[الهی]] است. البته شکل کامل این [[آزادی]] و [[رهایی]] جز در یک [[نظام]] عادلانه [[اجتماعی]] از لحاظ [[اقتصادی]] و از همه جهت ممکن نیست. امروز ما داریم به طرف یک [[نظام]] عادلانه [[اسلامی]] هم حرکت می‌کنیم<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اعضای هیأت دولت، ۸/۶/۱۳۸۴.</ref><ref>[[محمد زارع قراملکی|زارع قراملکی، محمد]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|عدالت اسلامی]]، [[منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای]]</ref>. | *[[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] با [[نفی]] دوگانگی و تباین بین [[عدالت]] و [[آزادی]] بر این [[باور]] هستند که [[عدالت]] بدون [[آزادی]] محقق نمی‌شود و [[آزادی]] بدون [[عدالت]] هم هرگز بوجود نمی‌آید. اما در وزندهی به این دو مقوله اساسی، ایشان ضمن اینکه [[آزادی]] را یکی از شعارهای اصلی [[اسلام]] می‌دانند؛ معتقدند [[آزادی]] ریشه [[الهی]] دارد و [[اسلام]] منبع [[آزادی]] است<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار علما و روحانیون و مبلغان در آستانه ماه محرم الحرام، ۲۳/۱/۱۳۷۸.</ref>. ایشان معتقدند ممکن است در جامعه‌ای مثل [[جوامع]] [[لیبرال]] غربی، [[آزادی]] باشد ولی [[عدالت]]، نباشد. عده‌ای [[عدالت‌خواهی]] را مقابل [[آزادی‌خواهی]] می‌دانند. اما [[آزادی‌خواهی]] در درون [[عدالت‌خواهی]] است؛ اگر [[عدالت]] در جامعه‌ای نهادینه شود، [[حقوق]] افراد و آزادی‌ها پاس داشته خواهد شد. در جای دیگر با تعریف [[آزادی]] و اهمیت آن و نسبتش با [[عدالت]] می‌فرمایند: "[[آزادی]] یعنی رها شدن از قید و بند [[طاغوت‌ها]] و امکان حرکت و پرواز به سوی سر [[منزل]] [[انسانیت]] که تعالی [[معنوی]] و [[الهی]] است. البته شکل کامل این [[آزادی]] و [[رهایی]] جز در یک [[نظام]] عادلانه [[اجتماعی]] از لحاظ [[اقتصادی]] و از همه جهت ممکن نیست. امروز ما داریم به طرف یک [[نظام]] عادلانه [[اسلامی]] هم حرکت می‌کنیم<ref>حضرت آیت الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار اعضای هیأت دولت، ۸/۶/۱۳۸۴.</ref><ref>[[محمد زارع قراملکی|زارع قراملکی، محمد]]، [[عدالت اسلامی (مقاله)|عدالت اسلامی]]، [[منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای]]</ref>. | ||