منابع علم معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آیت‌الله مصباح یزدی؛

| تصویر = 11196.jpg

::::::«بی‌شک [[اهل بیت|اهل بیت پیغمبر]]{{صل}} بیش از سایر مردم از علوم آن حضرت، بهره‌مند بودند چنانکه درباره ایشان فرمود: {{عربی|«لا تُعلِّموهُمْ فَاِنَّهُمْ أعْلَمُ مِنْکُم»}}<ref>به آنان آموزش ندهید، زیرا ایشان از شما داناتر می‌باشند؛ غاية المرام: ص۲۶۵، [[اصول كافى (کتاب)|اصول کافی]]: ج۱، ص ۲۹۴.</ref> مخصوصاً شخص [[امیرمؤمنان]]{{ع}} که از دوران کودکی در دامان [[رسول خدا]]{{صل}} پرورش یافته و تا آخرین لحظات عمر آن حضرت ملازم وی، و همواره درصدد فراگرفتن علوم و حقایق از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بود، و درباره وی فرمود: {{عربی|«أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا»}}<ref>من شهر علم و علی درب این شهر می‌باشد؛ مستدرک حاكم، ج۳، ص ۲۲۶، جالب اين است كه يكى از علماء [[اهل سنت]] كتابى بنام «فتح الملک» العلىّ بصحة حديث مدينة العلم على نوشته كه در سال ۱۳۵۴ هـ در قاهره به چاپ رسيده است.</ref> و از خود [[امیرمؤمنان]]{{ع}} نقل شده که فرمود: {{عربی|«اِنَّ رَسُولَ اللّهِ{{صل}} عَلَّمَنی اَلْفَ باب، وَ کُلُّ باب یَفْتَحُ اَلْفَ بابِ فَذلِکَ اَلْفَ باب، حتّی عَلِمْتُ ما کانَ وَ ما یکونُ اِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ عَلِمْتُ عِلْمَ الْمَنایا وَ الْبَلایا وَ فَصْلَ الْخِطابِ»}}<ref>«یعنی [[رسول خدا]]{{صل}} [[هزار باب علم]] به من آموخت که هر بابی [[هزار باب]] دیگر می‌گشاید و مجموعاً می‌شود هزار [[هزار باب]]، تا آنجا که از هر چه بوده و تا روز قیامت خواهد بود آگاه شدم و علم منایا و بلایا (مرگ‌ها و مصیبت‌ها) و فصل‌الخطاب (داوری بحق) را فرا گرفتیم». ر. ک: ینابیع المودة: ص۸۸، [[اصول كافى (کتاب)|اصول کافی]]: ج۱، ص ۲۹۶.</ref> ولی علوم [[ائمه]] [[اهل بیت]]{{عم}} منحصر به آنچه از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بی‌واسطه یا باواسطه شنیده بودند نبوده است بلکه ایشان از نوعی علوم غیرعادی نیز بهره‌مند بوده‌اند که به‌صورت "[[الهام]] و "[[تحدیث]]"<ref>ر. ک: [[اصول كافى (کتاب)|اصول کافی]]، كتاب الحجة، ص ۲۶۴ و ص ۲۷۰.</ref> به ایشان افاضه می‌شده است نظیر الهامی که به [[خضر]] و [[ذوالقرنین]]<ref>[[اصول كافى (کتاب)|اصول کافی]]: ج۱، ص ۲۹۶.</ref> و [[حضرت مریم]]{{س}} و [[مادر موسی]]{{ع}} "[[وحی]]" گردیده که البته منظور از آن، وحی نبوت نیست، و با چنین علمی بوده که بعضی از [[ائمه|ائمه اطهار]]{{عم}} که در سنین طفولیت به مقام امامت می‌رسیدند از همه چیز آگاه بودند و نیازی به تعلّم و فراگیری از دیگران نداشتند»<ref>[http://mesbahyazdi.ir/node/1041 آموزش عقاید، ص۳۲۲.]</ref>.

{{پایان جمع شدن}}

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی؛

| تصویر = 11720.JPG

::::::«با توجه به این معیار که علوم حصولی با واسطه صورت‌های ذهنی به‌ دست می‌آیند و در علوم حضوری، قلب یا روح بدون واسطه حقایقی را درک می‌کند، می‌توان با نگاهی دوباره به مباحث پیشین، درباره حضوری یا حصولی بودن علوم برگزیدگان خداوند سخن گفت. بیان شد که علوم الهی به گونه‌های مختلفی بر پیامبران عرضه می‌شد. می‌توان این اقسام را به ‌طور خلاصه این‌گونه دسته‌بندی کرد:

::::::۱. '''نزول بی‌واسطه وحی بر قلب'''؛ مانند برخی موارد که حقایق، بدون واسطه حضرت [[جبرئیل]]{{ع}} بر قلب [[پیامبر|پیامبر اعظم]]{{صل}} نازل می‌شد. در روایات آمده است که این روش، سنگین‌ترین حالت برای آن حضرت بود و بدن مبارک‌شان عرق می‌کرد و از ‌حال می‌رفت. <ref>[[محمدباقر مجلسی]]، بحار الانوار، ج۱۸، ص۲۶۰: إِنَّ جَبْرَئِیلَ إِذَا أَتَی‏ النَّبِیَّ لَمْ یَدْخُلْ عَلَیْهِ حَتَّی یَسْتَأْذِنَهُ فَإِذَا دَخَلَ عَلَیْهِ قَعَدَ بَیْنَ یَدَیْهِ قِعْدَهَ الْعَبْدِ وَإِنَّمَا ذَلِکَ عِنْدَ مُخَاطَبَهِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ إِیَّاهُ بِغَیْرِ تَرْجُمَانٍ وَوَاسِطَه. همچنین ر.ک: همان، ص۲۵۶ و ۲۷۱.</ref> الهام نیز در همین دسته جای می‌گیرد؛ زیرا الهام، افکندن مطالب بر قلب است. امداد روح‌القدس نیز احتمالاً به همین شیوه باشد؛ در برخی روایات بیان شده است که روح‌القدس مطالب را به قلب فرد برگزیده الهام می‌کند؛ <ref>[[محمد‌بن‌حسن صفار]]، بصائر الدرجات، ص۴۵۲: تَلَقَّانَا بِهِ رُوحُ‏ الْقُدُسِ‏ وَأَلْهَمَنَا اللَّهُ إِلْهَاماً. در بحث روح‌القدس در روایات، این موضوع بیشتر بررسی خواهد شد.</ref>

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین افتخاری؛

| تصویر = 136810.jpg

::::::«با استقراء دیدگاه‌های مختلف محدثین و متکلمین مکتب قم و بغداد در مورد مأخذ [[علم امام]]، می‌توان نظرات مختلف و متعدد در این موضوع را در این موارد خلاصه کرد:

:::::#[[الهام]]، [[تحدیث]]، عروج به آسمان و افزایش [[علم امام]]، ارائه اخبار آسمانها به [[امام]]، عرضه اعمال بندگان بر [[امام]]، نزول ملائکه در شب قدر، شنیدن صدای ملائکه و دیدن در خواب.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۵. حجت الاسلام و المسلمین اوجاقی؛

| تصویر = 1073589.jpg

:::::*«'''وراثت''': [[رابطه وراثت از پیامبر یا امام پیشین با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|مراد از وراثت در اینجا این است که امام علم خود را از معصوم قبل از خود دریافت کرده باشد]] روایات متعددی در این مورد می‌توان یافت به طور کلی [[ائمه]] از جهت علمی خود را مدیون پیامبر می‌دانند. در روایات نهج البلاغه هم مشاهده کردیم که چگونه امیرالمؤمنین علم خودش را برگرفته از رسول اکرم می‌دانست. علاوه بر این در روایات ائمه هم در موارد زیادی تأکید می‌شود که ایشان علم خود را میراث پیامبر و علی می‌دانند.(...)

::::::*'''[[قرآن]]''': [[رابطه قرآن با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|قرآن کریم همچنانکه جزء علوم ائمه است]] به عنوان منبع علم امام نیز مطرح است. در برخی از روایات وقتی امام از علم خود به حوادث آینده خبر می‌دهد می‌افزاید که ما اینها را از قرآن آموختیم و بسیار می‌بینیم که در این روایات به این آیه تمسک می‌شود که قرآن "تبیان کل شیء" است.(...)

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۸. آقای دکتر رستمی (استادیار دانشگاه قم)؛

| تصویر = 11522.jpg

::::# '''[[قلم اعلی]]''' یا '''[[عقل اول]]:''' یکی از مخازن علم الهی که از مصادر [[علم امام]]{{ع}} است و امام در بالاترین مراحل سیر کمالی خود به آن دست می‌یابد، قلم اعلی یا عقل اول است. میان احدیّت ذات و واحدیّت او، برزخیّت اول (برزخیّت أکبر) و میان علم الهی و وجود ممکنات، برزخیت دوم است و آن برزخیت اول، منشأ برزخیت دوم و برزخیت دوم، منشأ عقل اول یا قلم اعلی است. که محلی برای نفوذ اقتدار الهی است.

::::#'''[[رابطه لوح یا لوح محفوظ با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)|لوح محفوظ]]:''' پس از قلم، لوح محفوظ آفریده شده که محل تأثیر قلم است. قلم، آنچه از علم خدا را در خود به اجمال دارد، به تفصیل در لوح ایجاد می‌کند. [[لوح محفوظ]] یا [[ام الکتاب]] که قلم اعلا در آن می‏‌نویسد، از فراموشی و تبدیل و تغییر مصون و محفوظ است. برای دل، دو درب است: یک درب به سوی لوح محفوظ گشوده می‌شود و درب دوم، حواس پنج‌گانه است که به سوی عالم شهادت باز می‌شود. فرق [[علم امام]]{{ع}} با علم حکما و علما، آن است که [[علم امام]]{{ع}} از [[لوح محفوظ]] به درون دل می‌آید و علم حکما و علما از طریق حواس از عالم شهادت اخذ می‌شود. در روایتی نقل شده هرگاه خداوند اراده کند که [[وحی]] بفرستد، لوح را به اسرافیل ارائه می‌دهد و او آن را به [[میکائیل]] و او به [[جبرئیل]] و وی به [[انبیا]] القا می‌کند.