دیدگاه اهل سنت درباره امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::آیت‌الله '''[[محمد تقی مصباح یزدی]]'''، در کتاب ''«[[ آفتاب ولایت (کتاب)|آفتاب ولایت]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::«[[اعتقاد به وجود ولی عصر]]{{ع}}، ویژه [[شیعیان]] نیست. ما با برادران [[اهل تسنن]]، که بیشتر [[مسلمانان]] [[جهان]] را تشکیل می‌دهند، در پاره‌ای از مباحث [[اعتقادی]]، مثل اصل [[امامت]] و مباحث فرعی اختلاف‌های داریم؛ اما به [[تصدیق]] بسیاری از بزرگان [[اهل تسنن]]، یکی از مطالبی که در آن، بین [[شیعه]] و [[سنی]] و هیچ طایفه‌ای از طوایف [[مسلمانان]] [[اختلاف]] وجود ندارد، [[اعتقاد]] به [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} است. دو کتاب از [[اهل تسنن]] را به خاطر بسپارید که این مطلب را به روشنی [[تصدیق]] کرده‌اند: یکی کتاب "الصواعق المحرقه"، نوشته [[ابن حجر هیثمی]] که از بزرگان [[اهل تسنن]] است. وی در این کتاب، [[اعتقاد]] به [[صاحب الامر]]{{ع}} را امری مشترک بین همه [[مسلمانان]] دانسته و [[روایات]] را در این زمینه، بیش از حد [[تواتر]] معرفی کرده است<ref>ر.ک: ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقه فی الرد علی أهل البدع و الزندقه، فصل ۱، باب ۱۱، ص ۱۶۲ـ۱۶۷. وی در این کتاب از اعتقاد مسلمانان به ظهور امام مهدی {{ع}} دفاع و به تواتر روایات در این باره تصریح کرده است.</ref>. یکی دیگر از بزرگان [[اهل تسنن]] شبلنجی است که کتاب نورالأبصار را نوشته. او در این کتاب تصریح می‌کند که [[روایات]] درباره [[مهدی]] [[آخر الزمان]]{{ع}}، فوق حد [[تواتر]] است<ref>ر.ک: مؤمن بن حسن بن مؤمن شبلنجی، نورالأبصار فی مناقب آل النبی الأطهار، ص ۱۸۷ـ۱۸۹. شبلنجی، ضمن تصریح به تواتر احادیث المهدی، تأکید فراوانی دارد که امام مهدی {{ع}} از خاندان رسول و اهل بیت {{عم}} است.</ref>. [[ابن ابی الحدید معتزلی]]، در شرح [[نهج البلاغه]] [[معتقد]] است که درباره [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} اختلافی میان [[مسلمانان]] وجود ندارد و تمام طوایف آن‌ها بر این مطلب [[اتفاق نظر]] دارند<ref>وی می‌نویسد: "... مهدی {{ع}} که در آخر الزمان ظهور می‌کند، بنا بر عقیده بیشتر محدثان، از فرزندان فاطمه {{س}} است. اصحاب ما، معتزله نیز به این حقیقت اعتراف دارند و بزرگان ما نیز در کتاب‌هایشان به آن تصریح کرده‌اند با این تفاوت که معتقدند: آن حضرت هنوز خلق نشده است و در آخرالزمان خلق خواهد شد". (ابن ابی الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغه، ج ۱، باب ۱۶، ص ۲۸۱)</ref>. بسیاری از [[عالمان]] [[اهل تسنن]]، درباره وجود [[امام زمان]] {{ع}} و [[علایم ظهور]] [[حضرت]]، کتاب‌های فراوانی نوشته‌اند که یکی از آن‌ها [[حافظ]] گنجی [[شافعی]] و دیگری مولانا متقی هندی است . کتاب البیان فی [[اخبار]] [[امام مهدی|صاحب الزمان]] را [[حافظ]] گنجی [[شافعی]] از حافظان [[قرآن]] و بزرگان [[اهل تسنن]] نوشته که و در [[حدود]] قرن هفتم هجری می‌زیسته است<ref>ابو عبدالله گنجی شافعی (م ۶۵۸ ق) در این کتاب احادیثی را درباره امام مهدی {{ع}} بررسی کرده و آن‌ها را صحیح و حسن دانسته است.</ref>. از دیگر بزرگان [[اهل تسنن]] که در قرن دهم هجری و در [[کشور]] [[هندوستان]] می‌زیسته، مولا متقی هندی، [[صاحب]] کتاب البرهان [[علی]] علامات [[مهدی]] [[آخرالزمان]] است<ref>علاءالدین علی بن حسام الدین، معروف به متقی الهندی (م ۹۷۵ ق ـ)، صاحب کتاب معروف کنزالعمال است. وی در کتاب البرهان علی علامات مهدی آخرالزمان با شیوه‌ای برهانی و استدلالی از عقیده مهدویت دفاع کرده است و با استناد به فتاوای بزرگان مذاهب اربعه (شافعی، حنفی، مالکی، حنبلی)، منکران اعتقاد به ظهور مهدی {{ع}} را در صورتی که به حق باز نگردند، واجب القتل و مهدور الدم دانسته است.( ر.ک: متقی الهندی، البرهان علی علامات مهدی آخرالزمان، ص ۱۷۸ـ۱۸۳)</ref>. آری، بزرگان [[اهل تسنن]] همانند [[شیعیان]]، به اصل وجود [[امام مهدی|صاحب الزمان]] {{ع}} [[اعتقاد]] دارند<ref>ر.ک: سیدثامر‌هاشم العمیدی، در انتظار ققنوس (کاوشی در قلمرو موعودشناسی و مهدی‌باوری)، فصل اول (مهدی در کتاب و سنت) و فصل دوم (تبارشناسی مهدی)، ص ۵۹ـ۱۹۸.</ref>؛ البته ممکن است آدم‌های [[منحرف]] و کوردلی پیدا شوند که [[آفتاب]] را نیز [[انکار]] کنند که در این جا مورد نظر نیستند. بزرگان [[اهل تسنن]] اعتراف دارند که [[اخبار]] درباره وجود [[امام مهدی]]{{ع}} [[متواتر]]، بلکه فوق حد [[تواتر]] است»<ref>[[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح یزدی، محمد تقی]]، [[آفتاب ولایت (کتاب)|آفتاب ولایت]]، ص۱۱۷ - ۱۱۹.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین کورانی؛

::::::چنانکه قدیمی‌ترین اثر [[شیعی]] درباره [[عقیده]] [[مهدی]] {{ع}} که به‌دست ما رسیده کتاب "[[غیبت]]" و یا کتاب "[[قائم]]" از [[فضل بن شاذان]] نیشابوری است که معاصر [[نعیم بن حماد]] بوده است وی کتاب خویش را قبل از ولادت [[حضرت مهدی]] {{ع}} و [[غیبت]] او تألیف نموده است! نسخه‌های این کتاب در قرون گذشته در دسترس علمای ما بوده است ولی متأسفانه در این قرن از آن خبری نیست تنها مقداری از این اثر در ضمن تألیفات و کتابهای دانشمندانی‌ که از آن کتاب استفاده کرده‌اند برجای مانده است، به‌ویژه [[علامه مجلسی]] که روایاتی از آن کتاب را در [[دائرة المعارف]] خود "[[بحار الانوار]]" [[نقل]] نموده است.

::::::با گذشت زمان، [[عقیده]] به [[حضرت مهدی]] {{ع}} از [[عقائد]] ثابت اسلامی شد که علمای [[اهل سنت]] و عموم آن [[مردم]] بر این [[عقیده]] چنان هماهنگی و توافق یافتند که اگر مخالفی پیدا می‌شد و آن را [[انکار]] می‌کرد و یا در آن [[تردید]] و [[شبهه]] ایجاد می‌کرد، [[دانشمندان]] و محققان با او به [[مخالفت]] برخاسته و پاسخگوی وی بودند، زیرا آن شخص به [[حقیقت]]، در یکی از [[عقائد]] مسلم [[اسلام]] که [[روایات]] آن در حد [[تواتر]] از [[رسول خدا]] {{صل}} رسیده و ثابت شده است، [[تردید]] کرده بود»<ref>[[علی کورانی|کورانی، علی]]، [[عصر ظهور ۱ (کتاب)|عصر ظهور]]، ص۳۷۷.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::[[دین]] [[اسلام]] و [[توحید]] به وسیله او، عالم‌‏گیر خواهد شد و در [[زمین]] کسی نخواهد ماند، مگر اینکه به [[توحید]] [[خداوند]] گواهی دهد و...<ref>برای مطالعه بیشتر و بررسی منابع روایات ر. ک: نگارنده، آینده جهان، ص ۱۴۶- ۱۵۰( به نقل از: کنز العمال، ج ۱۴؛ ینابیع المودة؛ العرف الوردی فی الاخبار المهدی؛ المعجم الکبیر؛ البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان؛ فرائد السمطین؛ عقد الدرر؛ المهدی المنتظر؛ الفتن و الملاحم و ...)</ref>.

::::::در پایان باید خاطرنشان کرد که، به رغم فراوانی و [[تواتر]] [[احادیث]] مربوط به [[مهدی]] [[آخر الزمان]]، این [[اعتقاد]] به صورت جدی و پررنگ در میان [[اهل سنت]] شیوع ندارد<ref>عبد العلیم سپتوی، المهدی المنتظر( مکه: مکتبة المکتبة، ۱۴۲۰)، ج ۱، ص ۶۰</ref>.»<ref>[[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص۳۴، ۴۳.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::[[ابن حجر]] هیتمی مکّی [[شافعی]] (متوفای ۹۷۴ هجری) حالات [[امامان شیعه]] {{عم}} را [[نقل]] کرده و چون به [[امام حسن عسکری]] {{ع}} می‌رسد، می‌نویسد: او ([[امام عسکری]] {{ع}}) در سامرّا [[وفات]] یافت و نزد پدر و عمویش<REF>گویا مراد عمه ایشان است زیرا در آن مکان فقط [[امام هادی]]، [[امام عسکری]]، [[نرجس خاتون]] مادر [[مهدی موعود]] و [[حکیمه دختر امام جواد]] و عمّه [[امام حسن عسکری]] {{ع}} مدفون هستند.</REF> [[دفن]] گردید. عمرش به وقت [[رحلت]] ۲۸ سال بود؛ به قولی او را [[مسموم]] کردند. و از خودش فرزندی جز [[ابوالقاسم]] محمَّد، [[حجّت]] را باقی نگذاشت، [[عمر]] او به وقت [[وفات]] پدرش، پنج سال بود لکن [[خدا]] در آن کمی سنّ به وی [[حکمت]] را عطا کرده بود.<REF>الصواعق المحرقه، ج ۲، باب یازده، فصل ثالث، ص ۶۰۱.</REF>

::::::شبراوی، [[عبدالله بن محمد بن عامر شبراوی مصری شافعی]] (متوفای ۱۱۷۲) [[رحلت]] [[امام عسکری]] و [[ولادت امام مهدی]] {{عم}} را چنین ذکر می‌کند: [[دوازدهمین امام]] [[ابوالقاسم]] «م ح م د» [[حجّت]] است گویند [[مهدی منتظر]] اوست. [[امام]] «م ح م د» [[حجّت]] پسر [[امام]] [[حسن خالص]] در [[شب نیمه شعبان]] سال ۲۵۵، پنج سال پیش از [[وفات]] پدرش به [[دنیا]] آمد. پدرش ولادت او را به علت دشواری وقت و [[ترس]] از [[خلفا]] مخفی نگاه داشته بود. [[امام]] «م ح م د» [[حجّت]]، لقبش [[مهدی]]، [[قائم]]، [[منتظر]]، [[خلف]]، [[صالح]]، [[صاحب الزمان]] بود. مشهورترین القابش همان «[[مهدی]]» {{ع}} است. لذا [[شیعه]] [[معتقد]] شده است او همان است که در [[احادیث]] صحیحه می‌گویند در [[آخرالزمان]] [[ظهور]] خواهد کرد.<REF>الاتحاف بحبّ الاشراف، باب خامس، ص ۳۶۹.</REF>»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۱۱۰.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::[[عبدالمحسن العباد]] در کتاب [[عقیدة أهل‌السنة و الأثر فی المهدی المنتظر]] در این مورد می‌نویسد: احادیثی که درباره [[امام مهدی]]{{ع}} [[نقل]] شده، فراوان است و مؤلفان بسیاری درباره [[متواتر بودن]] آنها کتاب نوشته‌اند و این موارد جزء [[اعتقادات]] [[اهل سنت]]، جماعه و [[اشاعره]] است<ref>{{عربی|إِنَّ أَحَادِيثَ الْمَهْدِيّ الْكَثِيرَة الَّتِي أَلَّفَ فِيهَا مُؤَلِّفُونَ وَ حَكی تواتُرَها جَمَاعَةٌ وَ اعْتَقَدَ مُوجِبَهَا أهلُ السُّنَّةِ وَ الْجَمَاعَةِ وَ غَيْرِهِمْ مِنَ الْأَشَاعِرَةِ تَدُلُّ عَلَی حَقِيقَةٍ ثَابِتَةٍ بِلاَ شَكٍّ هِيَ حُصُولُ مُقْتَضَاهَا فِي آخِرِ الزَّمَانِ}} (عبدالمحسن العباد؛ عقیدة أهل السنة و الأثر فی المهدی المنتظر، ص ۱۵۸).</ref>.

::::::قاطبه [[علما]] و [[اندیشمندان]] [[اهل سنت]] به [[متواتر بودن]] [[روایات]] [[مهدویت]] [[اذعان]] کرده و آن را جزو مسلمات [[اعتقادی]] [[اهل سنت]] دانسته‌اند. مثلاً [[شوکانی]] در کتاب الفتح‌الربانی، برزنجی در کتاب الاشاعة لاشراط الساعه، قنوجی در کتاب الاذاعه، کتانی در کتاب نظم‌المتناثر و عسقلانی در کتاب فتح‌الباری<ref>یوسف البرقاوی؛ «عقیدة الامة فی المهدی المنتظر»؛ ص ۱۱۲.</ref> همگی به موضوع [[مهدویت]] به عنوان یک [[باور]] اصلی در میان [[اهل سنت]] و [[متواتر]] و قطعی بودن آن تأکید می‌ورزند»<ref>[[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت (کتاب)|بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت]]، ص 56-57.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[عباس رحیمی]]'''، در کتاب ''«[[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]»'' در این‌باره گفته است:

:::::: «آنچه در کتاب‌های [[اهل سنت]] در مورد مسئله [[مهدویت]] آمده اگر بیش‌تر از کتاب‌های [[شیعه]] نباشد کمتر نیست. [[احادیث]] بسیاری از [[پیامبر]]{{صل}} درباره [[ظهور]]، [[ویژگی‌های حکومت]]، علامات [[ظهور]] و [[خروج]] آن [[حضرت]] و [[رجعت]] [[دوستان]] و [[دشمنان]] او در کتاب‌های [[اهل سنت]] [[نقل]] شده است. تنها فرقی که [[اهل سنت]] در این باره با [[شیعه]] دارند این است که [[شیعه]] [[معتقد]] است هم اکنون [[حضرت مهدی]] زنده است؛ ولی بعضی از [[اهل سنت]] معتقدند که او [[آخرالزمان]] به [[دنیا]] می‌آید»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۱۲.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

:::::#البیان، نوشته [[محمد]] بن [[یوسف]] گنجی؛

:::::#[[عقد]] الدّرر، نوشته [[یوسف]] بن [[یحیی]] [[شافعی]]»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۴۱، ۴۲.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیب‌الله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در این‌باره گفته‌است:

::::#«در بین علمای [[اهل سنت]] افرادی هستند که معتقدند [[حضرت مهدی]] پسر بلاواسطه [[حضرت]] [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] است و در کتبشان به این مطلب تصریح کرده‌اند و علمای [[شیعه]] در کتب مربوطه به این جهت اشاره کرده‌اند، مانند: [[اربلی]] در "[[کشف الغمه]]"، [[علامه مجلسی]] در بحار و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] در [[منتخب الاثر]] و [[ابراهیم امینی]] در [[دادگستر جهان]] و...»<ref>[[حبیب‌الله طاهری|طاهری، حبیب‌الله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص ۳۸۷.</ref>.

{{پاسخ پرسش  

::::::خلاصه [[اعتقاد]] [[اهل سنت]] این است که به زودی در [[آخرالزمان]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} با [[شمشیر]] [[قیام]] می‌‌نماید و این [[عقیده]] براساس [[اخبار]] و [[روایات]] بسیاری است که به حد [[تواتر]] و [[استفاضه]] از [[رسول اکرم]]{{صل}} [[نقل]] شده است.

::::::از مطالب بسیار شگفت‌انگیز در این زمینه، چیزی است که [[احمد امین مصری]] در کتاب خود المهدی والمهدویة<ref>مجله التربیة الاسلامیة، سال ۱۴، شماره ۷، ص۳۰-۳۲.</ref> [[نقل]] می‌‌کند که روش [[ابن خلدون]] چنین است که [[خبر واحد]] را اگر [[عقل]] [[تأیید]] کند، می‌‌پذیرد ولی [[احادیث]] بسیار زیاد را اگر [[عقل]] تأییدشان نکند، کنار می‌‌گذارد و او [[وجود مهدی]]{{ع}} و [[اعتقاد به مهدویت]] را تنها به این [[دلیل]] [[انکار]] می‌‌کند که مخالف [[عقل]] اوست!»<ref>[[داوود الهامی|الهامی، داوود]]، [[آخرین امید (کتاب)|آخرین امید]]، ص ۲۳۲-۲۳۵</ref>.

== پرسش‌های وابسته ==