صیحه آسمانی که از نشانه‌های حتمی ظهور است چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::::«درباره این نشانه، سه دسته [[روایت]] وجود دارد:

::::::[[صدوق]] به [[سند]] خود از میمون البان و او هم از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] کرده است که فرمود:{{متن حدیث|يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ اَلسَّمَاءِ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ هُوَ اَلْإِمَامُ بِاسْمِهِ وَ يُنَادِي إِبْلِيسُ مِنَ اَلْأَرْضِ كَمَا نَادَى بِرَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لَيْلَةَ اَلْعَقَبَةِ}}<ref>الصدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة (نسخه خطی).</ref>. ندادهندهای از آسمان ندا می‌دهد که [[فلان]] بن [[فلان]] [[امام]] است و اسمش را هم می‌آورد. [[ابلیس]] [[ملعون]] نیز از [[زمین]] ندا می‌کند، همان طور که در شب [[پیمان عقبه]]، به [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} ندا کرد.

::::::[[صدوق]] به [[سند]] خود از [[محمد بن مسلم]] [[روایت]] کرده است که [[امام باقر|امام محمد باقر]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|وَ إِنَّ مِنْ عَلاَمَاتِ خُرُوجِهِ خُرُوجَ اَلسُّفْيَانِيِّ ... وَ مُنَادٍ يُنَادِي بِاسْمِهِ وَ اِسْمِ أَبِيهِ}}<ref>الصدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة (نسخه خطی).</ref>.

::::::«صدایی از آسمان که گاه از آن به "[[صیحه]]" تعبیر می‌شود، یکی دیگر از نشانه‌های مهم [[ظهور امام عصر]]{{ع}} شمرده می‌شود. بنا بر برخی [[احادیث]]، این علامت نیز حتمی است. موضوع [[ندای آسمانی]]، به منابع [[شیعه]] اختصاص ندارد؛ بلکه در [[احادیث]] [[اهل سنت]] هم فراوان آمده است. فراوانی [[احادیث]] [[ندای آسمانی]] به اندازه‌ای است که برای نمونه در [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبة]] [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] از شصت و هشت [[حدیث]] [[باب]] [[علائم]]، سی [[حدیث]]، درباره این نشانه سخن می‌گوید. البته این فراوانی، غیر از [[احادیث]] دیگر باب‌ها و دیگر کتاب‌هاست. در برخی [[احادیث]] ندا، به [[آیه]] ‌{{متن قرآن|إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً}}<ref>سوره شعراء، آیه ۴.</ref>، [[استدلال]] و گویا [[ندای آسمانی]]، مصداقی برای این [[آیه]]، شمرده شده است<ref>الغیبة، نعمانی، ص ۲۶۸ و ۲۷۱ باب ۱۴، ح ۱۹ و ۳۳.</ref>.

::::::«[[ندای آسمانی]] از آشکارترین نشانه‌ها و قوی‌ترین دلایل برای [[ظهور امام زمان]] {{ع}} است. مانعی ندارد که بگوییم: [[ندای آسمانی]] به منزله اعتراف آسمان و اهالی آسمان به شرعی بودن قیام [[امام زمان]] {{ع}} و اثبات حقیقتی است که [[قرآن کریم]]، [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} از آن خبر دادند. احادیث تصریح کرده‌اند که [[ندای آسمانی]]، صدای رعد یا فریاد یا چیزهایی شبیه به اینها- که کار انسان است نیست؛ بلکه سخن واضحی است که برای همه مردم قابل فهم است. بزودی مقدار تأثیر آن صوت در مردم زمین را خواهید شناخت؟ پس کسی که خوابیده، با ترس بیدار می‌شود و کسی که نشسته، با هراس برمی‌خیزد و کسی که ایستاده، به صورت ناگهانی می‌نشیند و زنان داخل اتاق با خوف و دلهره از اتاقشان بیرون می‌آیند! به عبارت دیگر، جامعه بشری را موجی از اضطراب و جنبش فرا می‌گیرد و آرامش و راحتی از مردم سلب می‌شود به طوری که هیچ کس نمی‌تواند، وانمود کند که آن صیحه را نمی‌شناسد یا اینکه آن را طبیعی و عادی جلوه دهد، برای اینکه آن صدا برای همه، قابل شنیدن و مفهوم است و هیچ شک یا توجیهی برنمی‌دارد هر چه قدر که منحرفان تلاش کنند. طبیعی است؛ چون مسئله [[ظهور امام زمان]] {{ع}} قیامی جهانی است، باید همه عالم از این حادثه بزرگ- که بزودی مسیر زندگی تمام بشر را تغییر خواهد داد- در وسیع‌ترین سطح و واضح‌ترین مفهوم خبردار شوند. از [[امام صادق]]{{ع}} روایت شده، ایشان درباره [[ندای آسمانی]] فرمود: "هر قومی به زبان خودشان، آن را می‌شنوند"<ref>{{متن حدیث|" يَسْمَعُهُ‏ كُلُ‏ قَوْمٍ‏ بِأَلْسِنَتِهِم‏‏‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۶۶.</ref>. نمی‌دانیم کیفیت رسیدن ندای آسمانی به تمام مردم چگونه است؛ البته دو احتمال وجود دارد:  

::::::«یکی از ویژگی‌های [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} و خصائص آن حضرت در هنگام [[ظهور]] مبارک ایشان [[ندای آسمانی]] است به نام مبارک آن حضرت و در این موضوع هم [[شاهد]] قرآنی وجود دارد و هم [[شاهد]] روائی اما [[شاهد]] قرآنی: گوش فراداده هنگامی که منادی از نقطه نزدیکی ندا سر می‌دهد آنروز به [[حق]] آن [[صیحه]] را می‌شنوند که آن‌روز روز [[خروج]] است<ref>سوره ق، آیه ۴۱ و ۴۲.</ref>.

::::::«ندا، بلند شدن صدا و [[ظاهر]] شدن آن است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌‏شود<ref>راغب، المفردات، ماده ندا</ref>. این‏جا منظور از [[ندای آسمانی]]، صدایی است که در آستانه [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ همه [[مردم]]، آن را از آسمان می‌‏شنوند. روایاتی که درباره مورد این نشانه‌‏ها از طریق [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] رسیده فراوان، بلکه‏ [[متواتر]] است<ref>ر. ک: لطف اللّه صافی گلپایگانی، [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۴۵۹</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: " نداکننده‏‌ای از آسمان، نام [[قائم]] را ندا می‏‌کند؛ پس هرکس در شرق و غرب است، آن را می‌‏شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌‏ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌‏ایستند. [[رحمت]] [[خدا]] بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و آن را اجابت کند! زیرا صدای نخست، صدای [[جبرئیل]] [[روح]] الامین است"<ref>  امام باقر {{ع}} {{متن حدیث|" يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ {{ع}} فَيَسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ لَا يَبْقَى رَاقِدٌ إِلَّا اسْتَيْقَظَ وَ لَا قَائِمٌ إِلَّا قَعَدَ وَ لَا قَاعِدٌ إِلَّا قَامَ‏ عَلَى‏ رِجْلَيْهِ‏ فَزِعاً مِنْ‏ ذَلِكَ‏ الصَّوْت‏‏‏‏... هُوَ صَوْتُ جَبْرَئِيلَ الرُّوحِ الْأَمِينِ {{ع}}‏"}}، نعمانی، الغیبة، ص ۲۵۳، ح ۱۳</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۴۴۱ - ۴۴۳.</ref>.

::::::«[[ندای آسمانی]] یکی دیگر از [[نشانه‌های حتمی ظهور]] که در کنار سفیاین، بیشترین [[روایات]] را به خود اختصاص داده [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] است. منظور از [[صیحه]]، صدایی است که در آستانۀ [[ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} طنین انداز شده و همۀ [[مردم]] آن را می‌شوند. در [[روایات]]، غیر از این [[صیحه]]، از تعابیر دیگر همچون "نداء"، "صوت" و "فزع" نیز استفاده شده است.

::::::'''۱.''' وقوع آن به گونه‌ای خواهد بود که همه [[مردم]] را متوجه [[ظهور]] خواهد کرد.

::::::*«[[ندای آسمانی]]، صدایی است که از آسمان، توسط [[جبرئیل امین]] {{ع}} بلند می‌شود و در آن به معرفی [[حضرت مهدی]]{{ع}} و بیان نام و نسب و [[حقانیت]] او و پیروانش می‌پردازد و پس از آن، [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} [[ظهور]] می‌کند. [[ندای آسمانی]] با الفاظ "ندا"، "[[صیحه]]"، "صوت"، "اعلان"، "فزعه" و "هدّه" در [[احادیث]] [[شیعه]] و [[عامه]] مطرح شده است<ref>ندای آسمانی، ص۱۵.</ref>. چندین [[روایت]]، مقصود از [[آیه]] {{متن قرآن|إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ}}<ref> اگر بخواهیم از آسمان بر آنان نشانه‌ای فرو می‌فرستیم تا فروتنانه بدان گردن نهند؛ سوره شعراء، آیه:۴.</ref> را [[ندای آسمانی]] دانسته‌اند که به یکی از آن‌ها که از جهت [[سند]]، معتبر است اشاره می‌شود. [[عبدالله بن سنان]] گوید: نزد [[امام صادق|امام جعفر صادق]]{{ع}} بودم که شنیدم مردی از اهل همدان به حضرت، عرض می‌کند: "آنان ([[عامه]]) ما را مسخره می‌کنند و به ما می‌گویند شما گمان می‌کنید منادی از آسمان به اسم [[صاحب]] این [[امر]] ندا می‌دهد؟! در این حال، [[امام]] که تکیه داده بود، ناراحت شد و صاف نشست. سپس فرمود:{{متن حدیث|" لَا تَرْوُوهُ‏ عَنِّي‏ وَ ارْوُوهُ‏ عَنْ‏ أَبِي‏ وَ لَا حَرَجَ‏ عَلَيْكُمْ‏ فِي‏ ذَلِكَ‏ أَشْهَدُ أَنِّي قَدْ سَمِعْتُ أَبِي {{ع}} يَقُولُ وَ اللَّهِ إِنَّ ذَلِكَ فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَبَيِّنٌ حَيْثُ يَقُولُ‏  {{متن قرآن|إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِينَ‏}}  فَلَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ يَوْمَئِذٍ أَحَدٌ إِلَّا خَضَعَ وَ ذَلَّتْ رَقَبَتُهُ لَهَا‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}} <ref>از من نقل نکنید و از پدرم روایت کنید و این مطلب برای شما اشکالی ندارد. شهادت می‌دهم همانا از پدرم شنیدم که می‌فرمود: به خدا  قسم، این مطلب در کتاب خدای بلند مرتبه، آشکار است. سپس آیه را تلاوت فرمودند و گفتند: در آن وقت، کسی در زمین نمی‌ماند مگر اینکه گردنش در مقابل آن، افتاده و خم می‌شود؛ غیبت نعمانی، ص۲۶۰، باب ۱۴، ح۱۹.</ref>»<ref>[[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۴ - ۳۶.</ref>.

::::::*«هنگامی‌که شرایط [[ظهور]] [[منجی]] فراهم شود و [[خداوند]]، زمان را برای [[امر]] [[ظهور]] مناسب بداند، [[مردم]] را بر این مهم، [[آگاه]] می‌کند؛ تا جهانیان از [[اراده الهی]] بر تحقق [[ظهور]]، مطلع شوند. این زنگ بیدار باش که همان [[علائم ظهور]] و مخصوصاً [[ندای آسمانی]] در سال قبل از [[ظهور]] است؛ به [[مردم]]، این [[آگاهی]] را می‌دهد که [[خداوند]]، اجازه [[ظهور]] را صادر کرده است. از [[امام رضا]]{{ع}} در حدیثی، چنین [[نقل]] شده است: "به ناچار فتنه‌ای شدید و مصیبت‌بار رخ می‌دهد که در آن، هر [[دوستی]] و صمیمیت از بین می‌رود و آن، زمانی است که [[شیعه]]، سومین نفر از فرزندان من ([[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}}) را از دست بدهد؛ که اهل آسمان و [[زمین]] بر او بگریند. چه بسیار مردان و زنانِ با [[ایمان]] که هنگام ناپدید شدن [[آب]] گوارا ([[امام مهدی|امام دوازدهم]]) دلسوخته و اندوهناک خواهند بود. گویا آنها را می‌بینم که در ناامیدترین حالت می‌باشند. در آن هنگام، به ندایی که آن را از دور می‌شنوند و گویی از نزدیک شنیده‌اند، فراخوانده می‌شوند و آن ندا، [[رحمت]] برای [[مؤمنان]] و [[عذاب]] برای [[کافران]] خواهد بود. [[مردم]] پرسیدند: آن ندا کدام است؟ فرمودند: ندایی در [[ماه رجب]]؛ که سه [[مرتبه]] از آسمان شنیده خواهد شد..."<ref>{{متن حدیث|" لَا بُدَّ مِنْ‏ فِتْنَةٍ صَمَّاءَ صَيْلَمٍ‏ يَسْقُطُ فِيهَا كُلُ‏ بِطَانَةٍ وَ وَلِيجَةٍ وَ ذَلِكَ‏ عِنْدَ فِقْدَانِ‏ الشِّيعَةِ الثَّالِثَ مِنْ وُلْدِي يَبْكِي عَلَيْهِ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ كَمْ مِنْ مُؤْمِنٍ مُتَأَسِّفٍ حَرَّانَ حَيْرَانَ حَزِينٍ عِنْدَ فِقْدَانِ الْمَاءِ الْمَعِينِ كَأَنِّي بِهِمْ شَرَّ مَا يَكُونُونَ وَ قَدْ نُودُوا نِدَاءً يَسْمَعُهُ مَنْ بَعُدَ كَمَا يَسْمَعُهُ مَنْ قَرُبَ يَكُونُ رَحْمَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَ عَذَاباً عَلَى الْكَافِرِينَ فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ بْنُ مَحْبُوبٍ وَ أَيُّ نِدَاءٍ هُوَ قَالَ يُنَادَوْنَ فِي شَهْرِ رَجَبٍ ثَلَاثَةَ أَصْوَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت طوسی، باب علائم [[ظهور]]، ص ۴۳۹، ح ۴۳۱؛ غیبت نعمانی، ب۱۰، ح ۲۸؛ معجم احادیث [[امام مهدی]](، ج۵، ص۱۷۰، ح۱۵۹۷ و بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۸۹، ح۲۸.</ref>؛ از [[امام صادق]]{{ع}} نیز [[نقل]] شده است که فرمودند: "[[قائم]]{{ع}} [[خروج]] نمی‌کند؛ تا آن که در شب بیست و سوم ماه [[رمضان]] که [[شب جمعه]] خواهد بود، از [[دل]] آسمان، ندایی به اسم او بلند شود" <ref>{{متن حدیث|" وَ لَا يَخْرُجُ‏ الْقَائِمُ‏ حَتَّى‏ يُنَادَى‏ بِاسْمِهِ‏ مِنْ‏ جَوْفِ‏ السَّمَاءِ فِي‏ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ‏ وَ عِشْرِينَ‏ فِي‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت نعمانی، ب۱۶، ح۶؛ معجم احادیث امام مهدی، ج۳، ص۴۷۲، ح۱۰۳۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۱۹،ح۴۸.</ref>»<ref>[[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[رخدادهای ظهور (کتاب)|رخدادهای ظهور]]، ص ۲۲ - ۲۴.</ref>.

::::::«برخی [[روایت‌ها]] اشاره کرده‌اند که [[صیحه]] یا [[ندای آسمانی]] یکی از [[علایم حتمی]] است. [[نعمانی]] با ذکر [[سند]] از [[ابو عبد الله]] {{ع}} می‌گوید: ندا یکی از [[علایم حتمی]] است<ref>النعمانی، الغیبة، ص ۲۵۲.</ref>.

::::::«منظور از [[صیحه آسمانی]]، ظاهرا صدایی است که در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} از آسمان شنیده می‌شود<ref>وافی، ج ۲، ۴۴۳.</ref> و همه [[مردم]]، آن را می‌شنوند. در [[روایات]]، تعبیرهای "نداء" و "فزعه" و "صوت" نیز به [[کار]] رفته که [[ظاهر]] آنها نشان می‌دهد که هریک از آنها، نشانه جداگانه‌ای است که پیش از [[ظهور]] واقع می‌شود<ref>کتاب الغیبة، نعمانی، ۲۵۷، ۲۵۸، ۲۶۲؛ تاریخ ما بعد الظهور ۱۶۸، ۱۷۸.</ref>، لکن به نظر می‌رسد که اینها تعبیرهای گوناگون از یک حادثه و یا دست‌کم، اشکال گوناگون یک حادثه باشند. مراد از همه آنها، همان بلند شدن صدایی در آسمان است، ولی به اعتبار این‌که صدای عظیم بیدارباشی است که همه را متوجه خود می‌کند و نیز موجب وحشت عمومی و ایجاد دلهره و اضطراب می‌گردد، به آن [[صیحه]]، فزعه، صوت و ندا، که هریک بیانگر [[ویژگی]] از آن حادثه‌اند، اطلاق شده است. این احتمال نیز وجود دارد که آنها سه رخداد جدای از هم باشند که در یک زمان رخ می‌دهند، به این‌گونه که ابتدا صدایی عظیم و هولناک به گوش جهانیان می‌رسد که همه را متوجه خود می‌کند ([[صیحه]]) و به دنبال آن، صدای مهیب و هولناکی شنیده می‌شود که دل‌های [[مردم]] را به وحشت می‌اندازد (فزعه) و آن‌گاه از آسمان صدایی شنیده می‌شود که [[مردم]] را به سوی [[مهدی]]{{ع}} فرامی‌خواند (نداء). روایاتی که در مورد این [[نشانه‌ها]] از طریق [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] رسیده فراوان هستند، بلکه [[متواتر]]<ref>منتخب الأثر، ۴۵۹.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: "ندا کننده‌ای از آسمان، نام [[قائم]] را ندا می‌کند. پس هرکه در شرق و غرب است، آن را می‌شنود. از وحشت این صدا، خوابیده‌ها بیدار، ایستادگان نشسته و نشستگان بر دو پای خویش می‌ایستند. [[رحمت]] [[خدا]] بر کسی که از این صدا عبرت گیرد و ندای وی را اجابت کند، زیرا صدای نخست، صدای [[جبرئیل]] [[روح]] الأمین است. آن‌گاه، می‌فرماید: این صدا، در [[شب جمعه]] بیست و سوم ماه [[رمضان]] خواهد بود. در این هیچ [[شک]] نکنید و بشنوید و [[فرمان]] برید. در آخر روز، [[شیطان]] فریاد می‌زند که "فلانی مظلومانه کشته شد" تا [[مردم]] را بفریبد و به [[شک]] اندازد"<ref>{{متن حدیث|" يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ{{ع}} فَيَسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ لَا يَبْقَى رَاقِدٌ إِلَّا اسْتَيْقَظَ وَ لَا قَائِمٌ إِلَّا قَعَدَ وَ لَا قَاعِدٌ إِلَّا قَامَ عَلَى رِجْلَيْهِ فَزِعاً مِنْ ذَلِكَ الصَّوْتِ فَرَحِمَ اللَّهُ مَنِ اعْتَبَرَ بِذَلِكَ الصَّوْتِ فَأَجَابَ فَإِنَّ الصَّوْتَ الْأَوَّلَ هُوَ صَوْتُ جَبْرَئِيلَ الرُّوحِ الْأَمِينِ{{ع}} ثُمَّ قَالَ{{ع}} يَكُونُ الصَّوْتُ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ فِي لَيْلَةِ جُمُعَةٍ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ فَلَا تَشُكُّوا فِي ذَلِكَ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ فِي آخِرِ النَّهَارِ صَوْتُ الْمَلْعُونِ إِبْلِيسَ يُنَادِي أَلَا إِنَّ فُلَاناً قُتِلَ مَظْلُوماً لِيُشَكِّكَ النَّاسَ وَ يَفْتِنَهُمْ "}}؛ کتاب الغیبة، نعمانی، ۲۵۴.</ref>.

::::::«در [[روایت]] آمده است: وقتی [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] می‌کند، منادی از آسمان، این ندا را -که همه جهانیان آن را می‌شنوند- سر می‌دهد: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ‌ الْحَقَّ‌ فِي‌ عَلِيٍّ وَ شِيعَتِهِ‌"}}؛ [[آگاه]] باشید که [[حق]] با [[علی]] و [[پیروان]] اوست. [[مردم]] در آخر روز، این ندا را از [[شیطان]] می‌شنوند: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ الْحَقَّ فِي عُثْمَانَ وَ شِيعَتِهِ"}}؛ [[حق]] با [[عثمان]] و [[پیروان]] اوست. مقصود از [[عثمان]]، [[عثمان بن عنبسه]]؛ یعنی همان [[سفیانی]] است<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۸.</ref>. در [[حدیث]] دیگری آمده است: هنگامی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[ظهور]] کند، نوشته‌ای بر بالای سر حضرت که اعلام می‌کند: «این [[مهدی]] است. از او [[پیروی]] کنید». نیز در [[حدیث]] آمده است ابری بر بالای سر حضرت است که از میان آن منادی ندا می‌دهد: این، همان [[مهدی]]، [[خلیفه]] خداست<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۹۵.</ref>»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۴۴.</ref>.

::::::«'''[[صیحه]] یا [[ندای آسمانی]]'''؛ [[صیحه]] از ریشه "صیح"، به معنای "صدای بلند و فریاد" است<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، ج۶، ص۳۰۷.</ref>. اما [[صیحه]] یا ندا آسمانی که در [[روایات]] به عنوان یکی از [[علائم حتمی ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} شمرده شده است، به معنای "ندای واضح و بلندی است که طی آن، [[مشروعیت]] و [[حقانیت]] [[قیام]] الهی [[امام زمان]] {{ع}} به اطلاع تمام [[مردم]] [[جهان]] از هر [[قوم]] و زبانی می‌رسد و نزد همه [[مردم]] قابل [[فهم]] است". زیرا [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "...عَام یسْمَعُ‌ کلُ‌ قَوْمٍ‌ بِلِسَانِهِمْ"<ref>«عمومی است و آن را هر قومی به زبان خود می‌شنود.» کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج‌۲، ص۶۵۰.</ref> البته [[احادیث]] تصریح دارند که این نداء از جانب حضرت [[جبرئیل]] {{ع}} صادر می‌شود<ref>اثبات الهداة، شیخ حر عاملی، ج٣، ص٧٣٥.</ref>. و مطابق برخی از [[روایات]] این ندا در شب بیست و سوم ماه [[رمضان]] شنیده می‌شود<ref>الغیبة، شیخ نعمانی، ص۲۵۴؛ نیز عقدالدرر فی اخبار المنتظر، یوسف بن یحیی مقدسی شافعی سلمی، ص۱۰۵.</ref>»<ref>[[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [[گفتارهای مهدوی (کتاب)|گفتارهای مهدوی]]، ص ۱۹۸.</ref>.

::::::«از دیگر علائمی که در [[روایت]] آمده است، [[صیحه آسمانی]] که به معنای صدای بسیار بلندی که در فضای [[زمین]] و [[آسمان]] به گوش می‌رسد می‌‌باشد. [[علامه]] در چند موضع از کتاب [[المیزان]] از این [[صیحه]] که در [[زمان ظهور]] به گوش می‌‌رسد، سخن گفته و روایاتی را ذکر کرده است<ref>همان، جلد ۷، صفحه ۱۴۹ و۱۵۰ و جلد ۱۵، صفحه ۲۵۴.</ref>. از جمله در [[تفسیر]] سوره شعراء از [[علی بن ابراهیم]] قمی [[نقل]] می‌‌کند که در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ}}<ref>«اگر می‌‌خواستیم از آسمان آیه‌‌ای به ایشان نازل می‌‌کردیم که گردن‌هایشان در مقابل آن خاضع شود». شعراء: ۴.</ref> می‌‌گوید پدرم از ابن ابی عمیر از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرد که فرمود: گردن‌‌هایشان -یعنی گردن‌‌های بنی‌‌امیه - با آمدن صیحه‌‌ای آسمانی به نام صاحب‌‌الامر نرم و خاضع می‌شود<ref>تفسیر قمی، جلد ۲، صفحه ۱۱۸؛ بحارالانوار، جلد ۹، صفحه ۲۲۸.</ref>.

::::::#روایاتی که [[دلالت]] بر وجود ندا به صورت اجمال دارد، و اینکه این ندا از [[نشانه‌های حتمی ظهور|علایم حتمی ظهور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}است<ref>کمال الدین، ص ۶۴۹.</ref>.

:::::::الف. [[صیحه]] و ندا هر دو به [[جبرئیل]] نسبت داده شده است.

::::::«[[ندای آسمانی]]، یکی از [[نشانه‌های حتمی]] برای [[ظهور]] [[امام مهدی]] {{ع}} است که در [[احادیث]] بسیاری، از جمله در این [[حدیث]] [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: [[قائم]]، [[قیام]] نمی‌کند، تا آن که ندا دهنده‌ای از آسمان، ندایی می‌دهد که دخترکان در کنج خانه نیز آن را می‌شنوند و شرق و غرب گیتی نیز آن را می‌شنوند و دربارل این موضوع، [[آیه]] "اگر بخواهیم، نشانه‌ای از آسمان برایشان فرود آوریم که در برابرش سر [[خم]] کنند"<ref>{{متن قرآن|إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِم مِّن السَّمَاء آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ}} شعرا، آیه ۴.</ref> نازل شده است<ref>الغیبة، طوسی، ص ۱۷۷، ح ۱۳۴.</ref>.

::::::«[[ندای آسمانی]] یا "[[صیحه]]" یکی دیگر از وقایع حتمی و از [[نشانه‌های ظهور]] است. [[امام صادق]]{{ع}} در این مورد فرموده‌اند: {{متن حدیث|"النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ..."}}<ref> ندای آسمانی از امور حتمی است؛ الغیبة؛ النعمانی، ص ۲۲۹.</ref>. [[ندای آسمانی]] از جمله وقایع [[ظهور]] می‌باشد که به اذن خدا بوسیله [[جبرئیل]] همه انسان‌ها این ندا را می‌شنوند و یکی از آیاتی که در تفاسیر روایات مربوطه به این واقعه مطرح شده است؛ این آیه می‌باشد: {{متن قرآن|إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ}}<ref>اگر اراده کنیم و مشیت ما تعلق بگیرد، هر آینه نازل می‌کنیم بر آنها از آسمان، آیه و نشانه‌ای که گردن آنها را کج می‌کند و فرو می‌برد در حال نزول آن آیه و خاضع و خاشع می‌شوند؛ سوره شعراء، ۴.</ref>؛ اخبار بسیار بالغ بر چهارده حدیث از [[ائمه اطهار]] رسیده که این آیه که از آسمان نازل می‌شود، [[صیحه آسمانی]] است که قبل از [[ظهور]] حضرت [[بقیة الله]] ظاهر می‌شود و از [[علائم ظهور]] است<ref>أطیب البیان، ج ۱۰، ص ۳.</ref>. [[ابو بصیر]] از [[امام باقر]]{{ع}} روایت کرده که آن حضرت فرمود: "هنگامی که آتشی را شبیه به رنگ زرد و سرخ، بسیار بزرگ مشاهده کردید که از جانب مشرق سه روز یا هفته‌ای سر زده است، پس چشم به راه فرج [[آل محمد]]{{صل}} داشته باشید. إن شاء الله عزوجل که خداوند عزیز و حکیم است". سپس فرمود: "آن صیحه جز در ماه رمضان بر نخواهد خاست زیرا ماه رمضان ماه خدا است، و آن صیحه که در آن است همان آوای بس بلند [[جبرئیل]]{{ع}} بدین مردمان است". بعد فرمود: ندا کننده‌ای از آسمان به نام حضرت [[قائم]]{{ع}} ندا سر می‌دهد و هر که در مشرق و مغرب است می‌شنود، هیچ خفته‌ای نمی‌ماند مگر اینکه بیدار می‌گردد، و هیچ ایستاده‌ای نمی‌ماند مگر این که می‌نشیند، و هیچ نشسته نیست مگر این که از وحشت آن صدا بر دو پای خویش بر می‌خیزد، پس خداوند هر که را بدان آوا عبرت بپذیرد و پاسخ گوید مورد رحمت خود قرار می‌دهد. صدای نخستین که شنیده می‌شود آوای جبرئیل روح الأمین {{ع}} است". سپس فرمود: "آن صدا در ماه رمضان در شب جمعه شب بیست و سوم است، پس در آن تردید نکنید بشنوید و اطاعت کنید، و در پایان روز آواز ابلیس ملعون است به گوش می‌رسد، که ندا در می‌دهد: بدانید که فلانی مظلومانه کشته شد، برای این که مردم را دچار شک و گرفتاری سازد. پس بسی افراد شک کننده و سرگردان در آن روز پدید می‌آیند که در آتش سرازیر خواهند شد، پس اگر در ماه رمضان آوایی شنیدید در آن تردید نکنید که آن صدای جبرئیل است و نشانه آن این است که او به نام "[[قائم]] و اسم پدرش" ندا سر می‌دهد". و آن حضرت فرمود: "ناگزیر و بدون شک قبل از [[خروج قائم]]{{ع}} این دو صدا برخواهد خاست: صدایی از آسمان و آن آوای [[جبرئیل]] است، به نام صاحب این امر و نام پدرش، و صدای دومین از زمین بر می‌خیزد، و آن آوای ابلیس لعین است که ندا می‌کند به نام فلانی که او مظلومانه کشته شد، و همه هدفش از آن ایجاد فتنه است، پس صدای نخستین را پیروی کنید و بپرهیزید از صدای دوم ابلیس که بدان دچار گرفتاری شوید"<ref>الغیبة «النعمانی»، صص ۳۵۸ - ۳۵۹ و ۳۷۴.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "فریادی که از آسمان کشند در ماه رمضان و شب جمعه بیست و سه از ماه رمضان است"<ref>کمال الدین و تمام النعمة «ترجمه کمره‌ای»، ج ۲، ص ۳۶۶.</ref>. در ذیل آیه: {{متن قرآن|إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ}}<ref>شعراء، ۴.</ref> [[ابی بصیر]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدم، آنان چه کسانی هستند که گردن‌هایشان خاضع می‌شود؟ گفت: "آنان [[بنی امیه]] و پیروان‌شان می‌باشند". در "روضة الکافی" از [[عمر بن حنظله]] نقل شده که از [[امام صادق|ابا عبدالله]] شنیدم که: پنج علامت از علامات قبل از قیام [[قائم]] است؛ [[صیحه]]، و [[سفیانی]]، و [[خسف]]، و [[قتل نفس زکیه]]، و [[یمانی]]. پس پرسیدم فدایت شوم اگر قبل از این علامات فردی از [[اهل بیت]] شما خروج کرد آیا با او باشیم؟ فرمودند: نه!. و بعد از تلاوت آیه: {{متن قرآن|إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ}}؛ گفتم آیا آن [[صیحه]] است؟ فرمودند: اگر [[صیحه آسمانی]] باشد: خضعت اعناق اعداء الله"<ref>نور الثقلین، ج ۴، ص ۴۶ - ۴۷.</ref>. و آن ندایی است که در شرق و غرب عالم شنیده می‌شود. [[زرارة]] نقل می‌کند از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال کردم آیا این نداء خصوصی است یا عمومی؟ فرمودند: عمومی است و هر قومی آن ندا را با زبان خویش می‌شنوند. عرض کردم پس چه کسی با حضرت مخالفت خواهد کرد، در حالی که "نام" او ندا می‌شود؟ فرمود: ابلیس آن‌ها را وا نخواهد گذارد تا این که در آخر شب ندا می‌کند و مردم را به شک می‌اندازد»<ref>[[زهرا خیراللهی|خیراللهی، زهرا]]؛ [[فخری سادات موسوی شکور|موسوی شکور،فخری سادات]]، [[علائم ظهور در آیات قرآن (مقاله)|علائم ظهور در آیات قرآن]]، ص 235-237.</ref>.

::::::«منظور از [[صیحه آسمانی]]، ظاهراً صدایی است که در آستانه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} از آسمان شنیده شده همه آن را می‌شنوند. در [[روایات]] از این نشانه [[ظهور]]، با تعابیر مختلفی یاد شده است؛ مانند [[صیحه]]، ندا، فزعه و صوت. احتمال دارد هر یک از آن‌ها، نشانه جداگانه ای باشد و شاید هم تعابیر گوناگونی برای یک واقعه است که هر یک از آن‌ها به یک بُعد از آن حادثه اشاره می‌کند؛ یکی به بلند بودن آن صدا و دیگری به وحشتناک بودن آن و...