وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

::::#'''[[شناخت]] [[امام]]:''' نخستین و مهم‌ترین شناسه و نشانه یک [[انسان]] [[منتظر]]، [[معرفت]] [[حجت]] است؛ چنان که در [[روایات]] و [[ادعیه]] بر [[شناخت]] و [[معرفت]] [[حضرت]]، تأکید خاص شده است. [[امام صادق]]{{ع}} [[خواندن]] این [[دعا]] در زمان [[غیبت]] را سفارش کرد و به [[زراره]] فرمود: "اگر آن زمان را [[درک]] کردی مدام بخوان: {{متن حدیث|"اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي‏"}}<ref> بارالها! خود را به من بشناسان، زیرا اگر تو خود را نشناسانی، رسولت را نخواهم شناخت. بارالها! رسولت را به من بشناسان، زیرا اگر رسولت را به من نشناسانی، حجت تو را نخواهم شناخت. بار خدایا! حجت خود را به من بشناسان، زیرا اگر او را به من نشناسانی، از دینم گمراه خواهم شد؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص۳۴۳؛ الغیبة، نعمانی، ص۱۷۰.</ref>؛ [[امام باقر]]{{ع}} نیز فرموده است: {{متن حدیث|"وَ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ لَمْ يَضُرَّهُ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ وَ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ كَانَ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ"}}<ref>کسی که با معرفت امام خویش بمیرد، از دیر یا زود شدن امر ظهور، خسارتی متوجه او نیست؛ چنین کسی همانند آن است که در خیمه و مقر فرماندهی حضرت قائم {{ع}} همراه ایشان حضور دارد؛ الکافی، ج۱، ص۳۴۳.</ref>. در این زمینه [[روایات]] فراوانی وارد شده است؛ چنان که قبلاً به برخی از آن اشاره شد<ref>ر.ک: همین کتاب، بخش دوم (ضرورت معرفت).</ref>.

::::#'''الگوپذیری از [[امام]]:''' چگونگی منش و [[رفتار]] هر کسی، برخاسته از نوع [[آگاهی]] و [[بینش]] اوست و چون [[پیشوایان دین]]، [[اسوه]] [[دین]] داری و [[پارسایی]] هستند، [[الگو]] پذیری از ایشان نیز در گرو [[رفتار]] دین‌مدارانه و [[پیروی]] از آنان است. از این‌رو، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[الگو]] پذیری از [[امام]] را مهم‌ترین ویژگی [[منتظران]] [[ظهور]] فرزندش [[مهدی]]{{ع}} معرفی کرده و گام نهادن در راه او و دیگر [[امامان]]{{عم}} را معیار [[تقرب به خدا]] و همنشینی با خود بیان فرموده است: "خوشا به حال کسی که [[قائم]] اهل بیتم را [[درک]] کند و در [[غیبت]] او به امامانش [[معتقد]] باشد، با دوستانش [[دوست]] باشد و با دشمنانش [[دشمن]]. او در [[روز قیامت]]، از [[دوستان]] من و گرامی‌ترین فرد [[امت]] نزد من خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|" طُوبَى لِمَنْ أَدْرَكَ قَائِمَ أَهْلِ بَيْتِي وَ هُوَ مُقْتَدٍ بِهِ قَبْلَ قِيَامِهِ يَأْتَمُّ بِهِ وَ بِأَئِمَّةِ الْهُدَى مِنْ قَبْلِهِ وَ يَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَدُوِّهِمْ أُولَئِكَ رُفَقَائِي وَ أَكْرَمُ أُمَّتِي عَلَي‏"}}کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص۲۸۷.</ref>؛[[امام کاظم|امام موسی بن جعفر]]{{ع}} نیز به [[یونس بن عبدالرحمن]] فرمود: "خوشا بر [[شیعیان]] ما که در [[غیبت]] [[قائم]] ما به رشته [[ولایت]] ما چسبیده‌اند و بر [[دوستی]] ما پا برجا هستند و از [[دشمنان]] ما بیزارند. آنان از مایند و ما از آن‌هاییم. آنها ما را برای [[امامت]] پسندیده‌اند و ما هم [[پیروی]] آنان را پسندیده‌ایم. خوشا بر آنها و خوشا بر آنها. ایشان به [[خدا]] در [[روز قیامت]] هم درجه ما هستند"<ref>{{متن حدیث|" طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۶۱.</ref>؛ به همین [[دلیل]]، [[امام علی|امیرمؤمنان]]{{ع}} با فراخوان [[مردم]] به الگوپذیری از [[پیشوایان معصوم]] {{عم}} آنان را از هرگونه تندروی و کندروی برحذر داشته، خطاب به [[اصحاب]] [[پیامبر]]{{صل}} فرموده‌اند: "از [[خاندان]] [[نبوت]] [[الگو]] بگیرید و در جای قدم‌های آنان گام نهید، زیرا آنان هیچ‌گاه شما را از راه راست بیرون نبرده و به [[پستی]] و [[هلاکت]] نمی‌افکنند. جایی که آنان [[سکوت]] کردند، شما نیز لب فرو بندید و با [[قیام]] آنان شما نیز بپاخیزید. مبادا از آنان پیشی گیرید که [[گمراه]] می‌شوید و هرگز از [[همراهی]] آنان باز نمانید که نابود می‌گردید"<ref>{{متن حدیث|"انْظُرُوا أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ، وَ اتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ، فَلَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ هُدًى وَ لَنْ يُعِيدُوكُمْ فِي رَدًى، فَإِنْ لَبَدُوا فَالْبُدُوا، وَ إِنْ نَهَضُوا فَانْهَضُوا، وَ لَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا، وَ لَا تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِكُوا"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۹۷، ص۱۴۳.</ref>؛ ایشان در سخن دیگری مهم‌ترین شناسه [[پیروان]] [[راستین]] خویش را [[اخلاص]] و [[پای بندی]] به [[فرمان]] [[پیشوایان معصوم]] {{ع}} یاد کرده، فرمودند: "سعادتمند‌ترین [[مردم]] کسانی هستند که با [[مهرورزی]] و الگوپذیری از [[امام]] خویش به سوی [[خدا]] نزدیکی جویند و نسبت به آن چه سفارش کرده ایم، پای بند و آن چه بر حذر داشته‌ایم، دوری گزینند. چنین کسانی از ما بوده و در [[بهشت]] نیز کنار ما خواهند بود"<ref>{{متن حدیث|" أَسْعَدُ النَّاسِ مَنْ عَرَفَ فَضْلَنَا وَ تَقَرَّبَ إِلَى اللَّهِ بِنَا وَ أَخْلَصَ حُبَّنَا وَ عَمِلَ بِمَا إِلَيْهِ نَدَبْنَا وَ انْتَهَى عَمَّا عَنْهُ نَهَيْنَا فَذَاكَ مِنَّا وَ هُوَ فِي دَارِ الْمُقَامَةِ مَعَنَا"}}؛ غرر الحکم، ص۱۱۵.</ref>؛ [[لزوم]] [[اقتدا]] به آنان، برای این است که آنان شاخصه [[حق]] و پایه‌های [[استوار]] دین‌اند و دیگران باید رویه آنان را الگوی عملی خویش قرار دهند؛ تندروان به آنان بازگردند و کندروان خود را به آنان برسانند. بنابراین، راه و رسم [[مهدی]] زیستی، در عمل به [[دین]] و تلاش برای [[زمینه‌سازی]] [[ظهور]] [[حضرت]] است؛ چون [[هدف]] و [[فلسفه]] [[ظهور]] [[حضرت]]، احیای [[ارزش‌های الهی]] در [[جامعه]] و رشد و تعالی انسانی است. لذا نمی‌توان [[منتظر]] [[ظهور]] بود، اما نسبت به اهداف [[ظهور]]، دغدغه نداشت. زیرا [[مأموریت]] اصلی [[امام مهدی]] {{ع}} تحقق [[حاکمیت]] [[اسلام]] در [[جهان]] و [[اجرای عدالت]] در [[جامعه]] است. از این نظر، آن [[حضرت]]، مجری [[دین]] و [[شریعت]] جدش [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} است؛ [[شریعت]] و [[دینی]] که تاکنون شرایط لازم برای تحقق کامل و همه جانبه آن، پدید نیامده است. بنابراین شرط چنین انتظاری، [[تأسی]] و اقتدای عملی به آن [[حضرت]] است.

::::#'''[[پارسایی]] در عمل:''' در [[روایات]]، بر [[ضرورت]] همگونی و پیوند [[فکری]] و عملی با [[امام]] در عصر [[انتظار]] تأکید شده است. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: "هرکس [[آرزو]] دارد که از [[اصحاب]] [[حضرت]] [[قائم]] باشد باید [[منتظر]] او باشد و در حال [[انتظار]] بر اساس [[تقوی]] و [[[اخلاق نیک]] [[رفتار]] نماید. پس بر [[آراستگی]] [[اخلاقی]] و [[رفتاری]] جدی باشید و [[انتظار]] آن [[حضرت]] را بکشید که بر شما گوارا باد این [[انتظار]] و چشم به راهی، ای گروه اهل [[رحمت]] و [[نجات]]!"<ref>{{متن حدیث|" مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ"}}؛ الغیبة، نعمانی، ص۲۰۷؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۴۶؛ معجم الاحادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۲۱۷.</ref>؛ طبق این [[حدیث]]، تنها راه قرارگرفتن در صف [[یاران مهدی]]{{ع}} الگوپذیری عملی و [[اخلاقی]] از او در عصر [[انتظار]] است. [[امام باقر]]{{ع}} در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ}}<ref>سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.</ref> فرمود: {{متن حدیث|"اصْبِرُوا عَلَى أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّكُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَكُمُ الْمُنْتَظَر"}}<ref>الغیبة، نعمانی، ص۳۴ و ص۲۰۶؛ معجم الاحادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۵، ص۶۶.</ref>؛ معنای [[آیه]] این است که در انجام [[واجبات]] [[دینی]] مقاوم و [[استوار]] باشید و در مقابل دشمنانتان [[ایستادگی]] کنید و با امامی که در [[انتظار]] او نشسته‌اید، پیوند [[معنوی]] ایجاد نمایید. بدون [[شک]]، [[پارسایی]] و [[آراستگی]] به [[فضیلت]] [[تقوی]] و [[اخلاق نیکو]]، موجب [[برازندگی]] و [[زیبایی]] هر [[انسان]] [[عاشق]] کمال و [[فضیلت]] است. آن چه خواسته اصلی [[پیشوایان]] [[دین]] و شخص [[امام مهدی]] {{ع}} است و در [[احادیث]] و [[روایات]] بدان تأکید شده، عمل به بایدهای [[دینی]] و اهتمام ورزیدن نسبت به انجام [[وظایف]] فردی و [[اجتماعی]] است؛ زیرا لازمه [[معرفت]] و [[عشق]] به [[امام]]، الگوپذیری و [[تأسی]] به او در افکار، [[آداب]]، منش و [[رفتار]] است. از این نظر، معرفتی که انگیزه الگوپذیری و اقتدای عملی [[انسان]] به [[امام]] و مقتدا را در پی نداشته باشد، [[معرفت]] نیست؛ چرا که [[معرفت]] و [[شناخت]] [[حضرت]]، باید به ایجاد سنخیت میان [[مأموم]] و [[امام]] منجر شود. اساساً امکان ندارد کسی حقیقتاً [[عاشق]] و شیفته [[امام عصر]]{{ع}} باشد، اما از راه و رسم [[مهدی[[ زیستی، دور، یا نسبت به آن بی‌تفاوت بماند و آداب و رفتار وی، رنگ و بوی مهدوی نداشته باشد؛ زیرا بدون همراهی و هم رنگی، [[انتظار]]  و چشم به راهی برای [[مهدی موعود]]، معنا و مفهومی نخواهد داشت. بنابراین، یکی از نشانه‌های [[منتظر]] بودن، [[پیراستگی]] در عمل و تزیین به آراستگی‌های [[اخلاقی]] و ارزشی است. آن چه در این خصوص، حائز اهمیت است، توجه ویژه به این نکته است که این [[تقوا]] پیشگی حتماً بر اساس [[الگو]] پذیری از [[امام]] و [[ولایت]] ایشان باشد.

::::#'''[[پایداری]] در [[سختی‌ها]]:''' [[منتظر]] باید [[استحکام]] [[ایمان]] و [[ثبات]] قدم داشته باشد تا در برابر حوادث و [[مصیبت‌ها]] از کوره در نرود و بتواند این [[رسالت]] سنگین را به دوش بکشد. این [[استحکام]] و پختگی از [[معرفت]] و [[آگاهی]] نسبت به وسعت [[توانایی]] و ظرفیت وجودی خویش نشأت می‌گیرد؛ به همین جهت، مهم‌ترین [[دعا]] و خواسته [[انسان]] [[منتظر]] از [[خداوند]]، طلب [[معرفت]] و فزونی [[شناخت]] [[امام]] و [[حجت]] حاضر {{متن حدیث|" اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي‏"}}<ref>کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۵۱۲.</ref> [[ثبات]] قدم در این راه {{متن حدیث|"وَ صَبِّرْنِي عَلَى ذَلِكَ حَتَّى لَا أُحِبَّ تَعْجِيلَ مَا أَخَّرْتَ وَ لَا تَأْخِيرَ مَا عَجَّلْت‏"}}<ref>بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۸۷.</ref> است. [[منتظر]] باید از چنین روحیه‌ای برخوردار باشد تا بتواند همراه [[رنج‌ها]] و [[سختی‌ها]]، راحتی نیز داشته باشد؛ زیرا در [[زمان غیبت]]، [[مردم]]، مورد سخت‌ترین امتحانات قرار می‌گیرند و زیر و رو می‌شوند. در این باره، [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|" إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَا يَأْتِيكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ لَا وَ اللَّهِ حَتَّى تُمَيَّزُوا لَا وَ اللَّهِ حَتَّى تُمَحَّصُوا"}}<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۱۱.</ref>؛ این امر تحقق نخواهد یافت مگر بعد از [[یأس]] و [[ناامیدی]] از دیگران. نه؛ به [[خدا]] [[سوگند]]، امر [[ظهور]] به وقوع نخواهد پیوست تا زمانی که در اثر ابتلائات شدید، ماهیت افراد، [[آشکار]] شود و صف بندی‌ها مشخص گردد. [[امام رضا]]{{ع}} نیز در این مورد فرموده است: {{متن حدیث|"انما یجئی الفرج بعد الیأس"}}<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۱۰؛ میزان الحکمه، ج۱، ص۱۸۳.</ref>؛ [[ظهور]] زمانی رخ خواهد داد که [[مردم]] از دیگر راه‌ها [[ناامید]] شوند. یکی از [[یاران]] [[امام باقر]]{{ع}} از [[حضرت]] سؤال کرد: "[[فرج]] شما کی حاصل می‌شود؟" [[امام]] در پاسخ فرمودند: {{متن حدیث|" هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لَا يَكُونُ فَرَجُنَا حَتَّى تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا يَقُولُهَا ثَلَاثاً حَتَّى يَذْهَبَ الْكَدِرُ وَ يَبْقَى الصَّفْوُ"}}<ref>هرگز فرج ما نرسد مگر آنکه غربال شوید تا این که کدرها برود و صافی‌ها بماند؛ الغیبة، طوسی، ص۳۳۹؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۱۳.</ref>؛ آن [[حضرت]] در جای دیگری فرمودند: "هیهات از آن چه آرزوی آن را در [[دل]] می‌پرورانید! به [[خدا]] [[سوگند]]، بدان چه چشم دوخته‌اید نخواهید رسید، مگر این که همگی در [[غربال]] [[امتحان]]، تکان [[سختی]] بخورید و در این [[امتحان]]، آزموده شوید تا صف خوبان از بدان و ثابت‌قدمان از مدعیان، جدا گردد. به [[خدا]] [[سوگند]]، این [[آرزو]] عملی نخواهد شد، مگر بعد از [[یأس]] و [[ناامیدی]]، تا زمانی که افراد [[شقی]]، شقاوتشان و افراد اهل [[سعادت]]، [[لیاقت]] و صلاحیتشان را [[آشکار]] سازند"<ref>{{متن حدیث|" لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتَّى تُغَرْبَلُوا لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتَّى تُمَيَّزُوا لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ إِلَّا بَعْدَ إِيَاسٍ لَا وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتَّى يَشْقَى مَنْ شَقِيَ وَ يَسْعَدَ مَنْ سَعِد"}}؛ الغیبة، طوسی، ص۳۳۶؛ بحار الانوار، ج۵، ص۲۲۰.</ref>؛ در بعضی از نقل‌ها به جای {{عربی|"أَعْيُنَكُمْ"}} تعبیر {{عربی|"أَعْنَاقِكُمْ"}}<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۱۷.</ref> آمده است؛ یعنی گردن کشیدن و با [[حرص]] و ولع در پی چیزی بودن و این تعبیر، حاکی از شدت تقاضای [[مردم]] برای رسیدن به این آرزوی بزرگ است. در هر دو صورت، [[کلام]] [[امام باقر]]{{ع}} بیانگر این [[حقیقت]] است که این آرزوی بزرگ، بدون هزینه، قابل دسترسی نخواهد بود؛ بلکه به پختگی و [[استقامت]] [[نیاز]] دارد و این پختگی و [[استقامت]]، امری است لازم که باید در دوران [[انتظار]] حاصل شود؛ چراکه [[انتظار]] [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} بدون چنین پختگی و [[عزم]] عمومی در مهیاسازی زمینه‌های [[ظهور]]، فریادی است بی‌پاسخ و [[خداوند]] این [[نعمت]] بزرگ را بدون تقبل هزینه‌های سنگین و گذراندن امتحانات سخت، به [[جامعه بشری]] هدیه نخواهد کرد. [[امام رضا]]{{ع}} نیز [[سوگند]] یاد کرده و فرموده است: "قسم به [[خدا]]، آن چه در [[انتظار]] رسیدن آن هستند، فرا نخواهد رسید تا ناخالصی‌های شما به خوبی [[پاک]] گردد. در این [[آزمون]] چندان کسی از شما باقی نمی‌ماند!" <ref>{{متن حدیث|" وَ اللَّهِ لَا يَكُونُ مَا تَمُدُّونَ إِلَيْهِ أَعْيُنَكُمْ حَتَّى تُمَحَّصُوا وَ تُمَيَّزُوا وَ حَتَّى لَا يَبْقَى مِنْكُمْ إِلَّا الْأَنْدَرُ فَالْأَنْدَرُ"}}؛ الغیبة، طوسی، ص۳۳۶.</ref>؛ آنگاه [[حضرت]] این [[آیه]] را [[تلاوت]] فرمود: {{متن قرآن|أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُواْ مِنكُمْ وَيَعْلَمَ الصَّابِرِينَ}}<ref>آیا گمان کرده‌اید که رها گذاشته می‌شوید و خداوند شما را نمی‌آزماید تا افراد تلاشگر و اهل صبر را ازمیان شما بازشناساند؟؛ سوره آل عمران، آیه ۱۴۲.</ref>. در این [[حدیث]]، این جمله {{متن حدیث|"حَتَّى لَا يَبْقَى مِنْكُمْ"}} هشدار و زنگ خطری است به آنانی که خود را منتسب به [[اهل بیت]]{{عم}} و از گروه خودی‌ها و [[خواص]] می‌شمارند؛ چراکه با این تعبیر، [[امتحان]] آنان دشوارتر و [[رسالت]] آنان در عصر [[غیبت]]، سنگین تراز دیگران است.

::::#'''[[محبت]] و انس [[معنوی]] با [[امام]]:''' لازمه طبیعی [[معرفت]] [[امام عصر]]{{ع}} [[محبت]] و انس و [[ارتباط روحی]] با آن [[حضرت]] است. ممکن نیست کسی [[حضرت]] را به درستی بشناسد، اما [[محبت]] وی [[قلب]] او را تسخیر ننماید و پیوسته و بی‌قرار در طلب او برنیاید. امامی که در قلب‌ها و دل‌های [[مردم]] جا دارد، [[حکومت]] او بر پایه [[ایمان]]، [[معرفت]]، [[عشق]] و عاطفه [[استوار]] است. [[مردم]] از عمق [[قلب]] به او [[عشق]] می‌ورزند و حکومتش، [[حکومت]] بر [[دل‌ها]] و جان‌هاست. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در مورد [[محبوبیت]] [[امام مهدی]] {{ع}} در میان [[مردم]] می‌فرماید: "شما را به آمدن [[مهدی]] [[بشارت]] می‌دهم، کسی که در میان امتم به پا خواهد خواست و [[زمین]] را از [[قسط]] و [[عدل]] پر خواهد کرد و اهل [[آسمان]] و [[زمین]] از [[حکومت]] او [[راضی]] و [[خشنود]] خواهند بود"<ref>{{متن حدیث|" أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ يُبْعَثُ فِي أُمَّتِي عَلَى اخْتِلَافٍ مِنَ النَّاسِ وَ زِلْزَالٍ يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْض‏ "}}؛ الغیبة، طوسی، ص۱۷۸.</ref>؛ در جای دیگری فرموده است: "[[مهدی]]{{ع}} مردی است که اهل [[آسمان]] و [[زمین]] حتی پرندگان هوا از [[حکومت]] او [[راضی]] است"<ref>{{متن حدیث|"الْمَهْدِيُّ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي‏... يَرْضَى فِي خِلَافَتِهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ أَهْلُ السَّمَاءِ وَ الطَّيْرُ فِي الْجَوِّ"}}؛ حقیقة الاعتقاد بالامام المهدی المنتظر {{ع}}، ص۱۷۵.</ref>؛ این [[محبوبیت]] و [[مقبولیت]] بی‌نظیر به خاطر آن است که [[مردم]] [[جهان]]، [[دولت]] [[مهدی]]{{ع}} را نماد تحقق آرزوهای خود می‌دانند و لذا با میل و رغبت به سوی او روی می‌آورند. [[محبوبیت]] مردمی، یکی از ویژگی‌های [[حکومت]] [[مهدوی]] است که در هیچ دولتی، مشابه آن دیده نشده است. بدیهی است که نمود این [[محبت]] و [[عشق]]، بیش از همه در عصر [[انتظار]]، زیبنده و نکوهیده است.

::::#'''[[رضایت]] خواهی [[امام]]:''' از دیگر [[لوازم معرفت]] [[امام زمان]]{{ع}} دغدغه [[رضایت]] مندی و اهتمام به جلب [[خشنودی]] آن [[حضرت]] است؛ زیرا بر اساس مفاد [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ}}<ref>«بگو: اگر خدا را دوست می‌دارید، از من پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد. و خدا آمرزنده و مهربان است»؛ (سوره آل عمران، آیه ۳۱).</ref> اگر کسی در پی کسب [[رضایت الهی]] است، باید از [[حجت الهی]] [[تبعیت]] کند. در [[توقیع]] شریفی که از [[ناحیه مقدسه]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} به [[شیخ مفید]] صادر شده، [[اعمال]] ناشایست و گناهانی که از [[شیعیان]] آن [[حضرت]] سر می‌زند، یکی از اسباب و بلکه تنها سبب طولانی شدن [[غیبت]] و دوری [[شیعیان]] از لقای آن [[حضرت]] شمرده شده است: "تنها چیزی که میان ما و [[شیعیان]] فاصله انداخته است، همانا [[اعمال]] و [[رفتار]] ناشایست آنهاست که از آنان [[انتظار]] نمی‌رود و ما آن را نمی‌پسندیم" <ref>{{متن حدیث|" فَمَا يَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا يَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ "}}؛ الإحتجاج، ج۲، ص۳۲۳.</ref> نیز بما توصیه فرمود: "[[هدف]] و مقصد خویش را نسبت به [[محبت]] و [[دوستی]] ما [[اهل بیت]]، بر مبنای عمل به [[سنت]] و [[اجرای احکام الهی]] قرار دهید؛ پس همانا که من موعظه‌ها و سفارش‌های لازم را نمودم و [[خداوند متعال]] نسبت به [[رفتار]] همه ما و شما [[شاهد]] و [[گواه]] است" <ref>{{متن حدیث|"وَ اجْعَلُوا قَصْدَكُمْ إِلَيْنَا بِالْمَوَدَّةِ عَلَى السُّنَّةِ الْوَاضِحَةِ فَقَدْ نَصَحْتُ لَكُمْ وَ اللَّهُ شَاهِدٌ عَلَيَّ وَ عَلَيْكُمْ "}}؛ بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۹.</ref>؛ از این‌رو، [[پیروی]] از خواسته‌های [[امام]] و دوری گزیدن از [[گناهان]] و [[اعمال]] ناشایست، لازمه [[معرفت]]، [[دوستی]] و [[محبت]] صادقانه نسبت به ایشان است؛ زیرا [[رضایت]] [[حضرت]]، تنها با [[تبعیت]] و پی جویی راه آن [[حضرت]] و آراستن به [[تقوی]] و [[اخلاق نیکو]]، میسر خواهد شد.

::::#'''[[دعا]] برای [[ظهور]] [[امام]]:''' از دیگر آثار مهم [[معرفت]] و احساس [[نیاز]] نسبت به [[امام زمان]]{{ع}} [[دعا برای سلامتی]] و [[تعجیل فرج]] آن [[حضرت]] است. مراد از "[[دعا]]" صرفاً [[خواندن]] زبانی نیست؛ بلکه آرزویی برآمده از [[قلب]] و [[عشق]] به [[امام]] است؛ یعنی هم چنان که [[امام زمان]]{{ع}} نماد همه [[آمال]] و آرزوهای [[انسان]] [[منتظر]] است، بزرگ‌ترین دغدغه [[انسان]] [[منتظر]] نیز باید تعجیل در [[ظهور]] آن [[حضرت]] باشد و با [[الحاح]] و التماس، آن را از پیشگاه [[خداوند]] مسئلت نماید؛ زیرا [[جهان آفرینش]] بر پایه اسباب و مسببات، [[استوار]] می‌باشد و پیدایش هر پدیده‌ای مشروط به وجود شرایط و زمینه‌های آن است. طبق [[آموزه‌های دینی]]، [[دعا]] یکی از اسباب و عوامل تعجیل [[ظهور]] است؛ یعنی پدیده [[ظهور]] وابسته به تحقق شرایط و زمینه‌های آن می‌باشد و [[دعا]] یکی از اسباب آن و جزو سلسله [[علل ظهور]] است. به همین جهت، در [[ادعیه]] و [[روایات]]، بر کثرت [[دعا برای تعجیل فرج]] [[حضرت]] تأکید و از آن به عنوان [[فرج]] و [[گشایش]] [[شیعیان]] یاد شده است. خود [[امام عصر]]{{ع}} نیز در توقیعی که خطاب به [[اسحاق بن یعقوب]] صادر فرمود، [[شیعیان]] را توصیه نمود که برای تعجیل در ظهورش بسیار [[دعا]] کنند. [[حضرت]] در فرازی از این [[توقیع]] می‌فرماید: "برای تعجیل امر [[فرج]]، بسیار [[دعا]] کنید، زیرا [[گشایش]] شما در آن است"<ref> {{متن حدیث|"وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ "}}؛ الإحتجاج، ج۲، ص۲۸۴؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۹۲.</ref>؛ [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} در روایتی، [[دعا]] برای تعجیل [[ظهور]] فرزندش در [[زمان غیبت]] را یکی از نشانه‌های [[توفیق الهی]] برای [[شیعیان]] خاص و [[منتظران]] [[ظهور]] آن [[حضرت]] ذکر نموده است. آن [[حضرت]] به [[احمد بن اسحاق قمی]] چنین فرمود: "به [[خدا]] [[سوگند]]، فرزندم غیبتی خواهد داشت که در آن، کسی از [[هلاکت]] و [[گمراهی]] [[نجات]] نمی‌یابد مگر این که [[خداوند]] او را بر پذیرش [[امامت]] فرزندم ثابت نماید و به [[دعا کردن]] برای ظهورش موفق کند"<ref>{{متن حدیث|"وَ اللَّهِ لَيَغِيبَنَّ غَيْبَةً لَا يَنْجُو فِيهَا مِنَ الْهَلَكَةِ إِلَّا مَنْ ثَبَّتَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ فِيهَا لِلدُّعَاءِ بِتَعْجِيلِ فَرَجِه‏"}}؛ کشف الغمه، ج۳، ص۳۳۴؛ الزام الناصب، ج۱، ص۲۰۲؛ حیاة الامام المهدی {{ع}}، ص۱۰۵.</ref>؛ این که در [[تعلیمات دینی]] ([[ادعیه]] و [[روایات]]) این همه بر توجه [[مردم]] نسبت به [[امام عصر]]{{ع}} تأکید شده است، برای آن است که [[مردم]] اهمیت دوران [[غیبت]] را [[درک]] کنند و بدانند که در این دوران، [[امام عصر]]{{ع}} تجسم همه [[انبیا]] و [[اولیا]] و واسطه همه فیوضات [[الهی]] است و لذا در این عصر و زمان، می‌باید تمامی توجهات و نگاه‌ها به سوی آن یگانه دوران، معطوف گردد و [[حاجات]] و نیازها، همه در ذیل [[توسل]] به آن وجود [[مقدس]]، از [[خدا]] خواسته شود. در میان [[خواسته‌ها]] نیز، تعجیل در [[ظهور]] [[حضرت]]، مهم‌ترین خواسته و بلکه مقدم بر همه [[خواسته‌ها]] باشد. بنابراین، امر [[ظهور]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} و تعجیل یا تأخیر در زمان آن، همانند سایر امور، وابسته به [[قضای الهی]] است. در عین حال، ما نیز موظف به [[دعا]] هستیم و دعای ما نیز می‌تواند در تعجیل [[ظهور]] آن [[حضرت]] مؤثر باشد. مهم این است که [[دعا]] ناشی از خواست قلبی [[مردم]] باشد و آثارش در عمل و [[رفتار]] آنان نمود پیدا کند؛ یعنی [[شیعیان]] و [[منتظران]] [[عاشق]] آن [[حضرت]]، در پی [[دعوت]] خویش، با تلاش در [[تهذیب نفس]] و [[اصلاح]] امور، عملاً در تسریع امر [[فرج]]، سهیم شوند و زمینه را برای پذیرش حرکت [[عدالت]] خواهانه [[امام عصر]]{{ع}} آماده نمایند»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۳ - ۱۳۵.</ref>.

::::#'''[[معرفت امام مهدی|معرفت]] و [[شناخت امام زمان]]{{ع}}؛''' در [[روایات]] ما، تأکید فراوان شده است که [[انسان]] باید [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} خود را بشناسد؛ چون، پیمودن مسیر درست و [[صراط مستقیم الهی]]، جز به [[معرفت]] او ممکن نخواهد بود. [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "هر کس بمیرد؛ در حالی که [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} خود را نشناخته باشد، به [[مرگ جاهلیت]] مرده است"<ref>{{متن حدیث|" مَنْ‏ مَاتَ‏ وَ لَمْ‏ يَعْرِفْ‏ إِمَامَ‏ زَمَانِهِ‏ مَاتَ‏ مِيتَةً جَاهِلِيَّة‏ ‏‏"}}؛ بحارالانوار، ج۲۳، صص۷۶-۹۵.</ref>

::::#'''[[الگوپذیری]]:''' [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: "خوشا به حال آنان که [[قائم]] [[خاندان]] مرا [[درک]] کنند؛ در حالی که پیش از دوران [[قیام]]، به او و [[امامان]] پیش از او [[اقتدا]] کرده و از [[دشمنان]] ایشان، اعلام بی‌زاری کرده باشند. آنان، [[دوستان]] و همراهان من و [[گرامی‌ترین امت]]، نزد من هستند.<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۳۰.</ref>. از مهم‌ترین رفتارها، [[پرهیزگاری]] و [[حسن]] خُلق است. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران]] [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، به پرهیز کاری و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] کند.<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.</ref>

::::#'''[[یاد امام مهدی|یاد حضرت]]:''' اگر کسی به [[حقیقت]]، [[منتظر]] [[محبوب]] خود باشد، پیوسته در [[اندیشه]] او خواهد بود. [[منتظر واقعی]]، سعی می‌کند در همه حال، به یاد آن بزرگوار باشد و [[اعمال]] خود را از [[انحراف]] و کجی‌ها حفظ کند. یاد آن [[حضرت]]، با [[خواندن]] دعاهای آن بزرگوار، [[توسّل]] به آن [[عزیز]]، [[صدقه]] دادن برای [[سلامتی]] او، انجام دادن خیرات به [[نیابت]] او، [[دعا کردن]] برای [[تعجیل فرج]] او، ندبه کردن در [[فراق]] او و [[تجدید پیمان]] در [[یاری]] او، تحقق می‌یابد.

::::#'''تلاش برای [[حفظ ایمان در زمان غیبت]]:''' ازآن جا که در [[زمان غیبت]]، خطرات فراوانی برای [[ایمان]] و عمل پیش می‌آید و فکرها و [[مذاهب]] [[انحرافی]] در مسیر [[انسان]] پیدا می‌شود و [[شیاطین]] [[دوست]] نما سعی در [[گمراهی]] [[انسان]] دارند، [[انسان]] [[منتظر]]، پیوسته در حفظ [[ایمان]] و عمل خود می‌کوشد. در این زمینه، او پیرو [[مجتهد]] جامع الشرایط مورد سفارش و توجه [[امامان]]{{عم}} است؛ زیرا او کسی است که از نظر علمی‌ و عملی، مورد تأیید آن [[حضرت]] قرار گرفته است.

::::#'''[[زمینه سازی برای ظهور]]:''' [[منتظر واقعی]]، با [[درک]] صحیح معنای [[انتظار]]، می‌کوشد [[زمینه ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} را تقویت کند؛ بنابراین، هم به [[اصلاح]] نَفْس و [[خودسازی]] می‌پردازد و هم با [[امر به معروف و نهی از منکر]]، سعی در ساختن [[جامعه]] دارد؛ پس او فردی [[متعهد]] برابر خود و [[جامعه]] خویش است»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۸۴ - ۸۶.</ref>.

::::#'''[[شناخت]] [[امام]]:''' پیمودن جاده [[انتظار]]، بدون شناختن [[امام]] [[منتظَر]] ممکن نیست. [[استقامت]] و [[پایداری]] در وادی [[انتظار]]، وابسته به [[درک]] صحیح از پیشوای [[موعود]] است. بنابراین علاوه بر [[شناخت]] [[امام]] به اسم و [[نسب]]، لازم است از [[جایگاه امام]] و رتبه و [[مقام]] او نیز [[آگاهی]] کافی به دست آورد. [[ابو نصر]] که از خدمت‌گذاران [[امام عسکری]]{{ع}} است، پیش از [[غیبت امام مهدی]]{{ع}} به حضور آن [[حضرت]] می‌رسد. [[امام مهدی]]{{ع}} از او می‌پرسد: آیا مرا می‌شناسی؟ پاسخ می‌دهد: آری؛ شما سرور من و [[فرزند]] سرور من هستید. [[امام]] {{ع}} می‌فرماید: مقصود من چنین شناختی نبود [[ابو نصر]] می‌گوید: خودتان بفرمایید. [[امام]]{{ع}} می‌فرماید: من آخرین [[جانشین]] [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} هستم و [[خداوند]] به [[برکت]] من [[بلا]] را از [[خاندان]] و شیعیانم دور می‌کند.<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ب ۴۳، ح ۱۲، ص ۱۷۱.</ref> اگر [[معرفت]] [[امام]] برای [[منتظر]] حاصل شود، او از هم اکنون خود را در [[جبهه]] [[امام]] می‌بیند و احساس می‌کند که در [[خیمه]] [[امام]] و کنار او قرار گرفته است. بنابراین لحظه‌ای در تلاش برای تقویت [[جبهه]] [[امام]] خویش کوتاهی نمی‌کند. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: "کسی که بمیرد، در حالی که [[امام]] خود را شناخته باشد، جلو افتادن یا تأخیر امر [[ظهور]] به او زیان نمی‌رساند. و کسی که بمیرد و حال آنکه [[امام]] خود را شناخته است، مانند کسی است که در [[خیمه]] [[امام]] و همراه او بوده است"<ref>{{متن حدیث|" مَنْ‏ مَاتَ‏ و هُوَ عَارِفٌ‏ لِإِمَامِهِ‏، لَمْ‏ يَضُرَّهُ تَقَدَّمَ هذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ؛ و مَنْ مَاتَ و هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ، كَانَ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِه‏‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ کافی، ج ۱، کتاب الحجه، باب «انه من عرف امامه لم یضره تقدم هذا الامر او تاخر»، ح ۵، ص ۳۷۱.</ref>. گفتنی است که این [[معرفت]] و [[شناخت]]، چنان مهمّ است که در [[کلام]] [[معصومان]]{{عم}} آمده است که برای به دست آوردن آن، لازم است از [[خداوند]] [[طلب یاری]] شود. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "... در زمان [[غیبت]] طولانی [[امام مهدی]]{{ع}} [[باطل]] گرایان در [[اعتقاد]] و [[دین]] خود به [[شک]] و [[تردید]] گرفتار می‌شوند. [[زراره]]، از [[یاران خاص]] [[امام]] گفت: اگر آن زمان را [[شاهد]] بودم، چه کنم؟ [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: این [[دعا]] را بخوان:{{متن حدیث|" اللَّهُمَ‏ عَرِّفْنِي‏ نَفْسَكَ‏؛ فَإِنَّكَ‏ إِنْ‏ لَمْ‏ تُعَرِّفْنِي‏ نَفْسَكَ‏ لَمْ‏ أَعْرِفْ‏ نَبِيَّكَ‏؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ؛ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ؛ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ؛ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>غیبت [[نعمانی]]، باب ۱۰، فصل ۳، ح ۶، ص ۱۷۰؛ نیز حاشیه [[مفاتیح الجنان]]، باب ششم، دعای [[زمان غیبت]].  

::::#'''الگوپذیری:''' وقتی [[معرفت]] به [[امام]] و جلوه‌های زیبای آن بزرگوار به دست آمد، سخن از [[پیروی]] و [[الگو]] گرفتن از آن [[مظهر]] [[کمالات]] به میان می‌آید. [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود: "خوشا به حال آنکه [[قائم]] [[خاندان]] مرا [[درک]] کند؛ در حالی که پیش از دوران [[قیام]]، به او و [[امامان]] قبل از او [[اقتدا]] کرده و از [[دشمنان]] ایشان، اعلام بیزاری کرده باشد. آنان [[دوستان]] و همراهانِ من و [[گرامی‌ترین امت]] من، در نزد من هستند"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۲۵، ح ۳، ص ۵۳۵.</ref>. به [[راستی]] آن کس که در [[تقوا]]، [[عبادت]]، و [[ساده زیستی]]، [[سخاوت]]، [[صبر]] و همه [[فضائل اخلاقی]] دنباله رو [[امام]] و مراد خویش است، چه رتبه بلندی نزد آن [[رهبر]] [[الهی]] خواهد داشت و آن گاه که به حضور مقدسش بار یابد، چه سربلند و سرافراز خواهد بود؟ آیا جز این است که منتظری که در طلب زیباترین پدیده عالم است، خود را به [[خوبی‌ها]] می‌آراید و از [[زشتی‌ها]] و [[رذائل اخلاقی]] دوری می‌کند و در مسیر [[انتظار]] همواره مراقب افکار و [[اعمال]] خویش است؟ و گرنه افتادنبه دام [[بدی‌ها]]، رفته رفته فاصله او و [[معشوق]] خوبان را زیادتر خواهد کرد و این، حقیقتی است که در بیان هشدار دهنده آن [[امام]] [[موعود]] آمده است: "هیچ چیز ما را از [[شیعیان]] جدا نکرده است، مگر آنچه از کارهای ایشان که به ما می‌رسد؛ اعمالی که خوشایند ما نیست و از [[شیعیان]] [[انتظار]] نداریم"<ref>{{متن حدیث|" فَمَا يَحْبِسُنَا عَنْهُمْ‏ إِلَّا مَا يَتَّصِلُ‏ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُهُ‏ وَ لَا نُؤْثِرُهُ‏ مِنْهُم‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ احتجاج، ج ۲، ص ۴۹۹.</ref>. نهایت آرزوی [[منتظران]]، آن است که در برپایی [[دولت مهدوی]] و [[حکومت]] [[عدل جهانی]] سهمی داشته باشند و افتخار یاوری و [[همراهی]] آخرین [[حجّت]] [[حق]] را به دست آورند؛ ولی مگر نیل به چنین [[سعادت]] بزرگی جز با [[خودسازی]] و [[آراستگی]] [[اخلاقی]] میسّر است؟ [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هر کس [[دوست]] دارد از [[یاران]] [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، به [[پرهیزکاری]] و [[اخلاق نیکو]] [[رفتار]] کند"<ref>{{متن حدیث|" مَنْ‏ سَرَّهُ‏ أَنْ‏ يَكُونَ‏ مِنْ‏ أَصْحَابِ‏ الْقَائِمِ‏ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ‏ بِالْوَرَعِ‏ وَ مَحَاسِنِ‏ الْأَخْلَاقِ‏ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت نعمانی، باب ۱۱، ح ۱۶، ص ۲۰۷.</ref>. روشن است که در مسیر تحقق چنین خواسته‌ای، هیچ‌ [[الگو]] و نمونه‌ای [[برتر]] از آن [[امام]] بزرگوار که آینه تمام زیبایی‌هاست، یافت نمی‌شود.

::::#'''یاد [[امام]]:''' آنچه [[منتظران]] را در کسب معرفتِ [[امام]] و [[پیروی]] از آن بزرگوار [[یاری]] می‌دهد و [[پایداری]] در راه [[انتظار]] را به دنبال دارد، [[پیوستگی]] و ارتباط مداوم با آن طبیب [[جان‌ها]] است. به [[راستی]] وقتی آن [[امام]] [[مهربان]] [[امّت]]، همیشه و همه جا به حال [[شیعیان]] خود نظر دارد و لحظه‌ای آن‌ها را از یاد نمی‌برد، آیا رواست که دلدادگان روی او به [[دنیا]] و تعلّقات آن سرگرم شوند و از آن [[عزیز]]، غافل و بی‌خبر بمانند؟ راه و رسم [[دوستی]] و [[محبّت]] آن است که در همه حال او را بر خود و دیگران مقدم بدارند. وقتی بر سجاده [[دعا]] می‌نشینند، از او آغاز نمایند و برای [[سلامتی]] و [[فرج]] آن [[حضرت]] [[دعا]] کنند که آن بزرگوار خود فرمود: "برای [[تعجیل فرج]] بسیار [[دعا]] کنید که [[فرج]] شما در همان است"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ص ۲۳۷.</ref>. و باید همواره زمزمه کنند:{{متن حدیث|"اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةَ بْنَ الْحَسَنِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَى آبَائِهِ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِيلًا وَ عَيْناً حتي تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِيهَا طَوِيلًا ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>مفاتیح الجنان، اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان.</ref>. [[منتظر حقیقی]]، هنگام [[صدقه]] دادن، ابتدا [[سلامتی]] وجود [[شریف]] [[امام]] خود را در نظر می‌گیرد و به هر بهانه، دستِ [[توسّل]] به دامن پر مهر او می‌زند و به [[اشتیاق]] [[ظهور]] [[مبارک]] او و دیدن [[جمال]] بی‌مثالش ناله سر می‌دهد: "سخت است بر من که همه را ببینم و تو دیده نشوی"<ref>{{متن حدیث|"عَزِيزٌ عَلَيَ‏ أَنْ‏ أَرَى‏ الْخَلْقَ‏ وَ لَا تُرَى‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ دعای نُدبه.</ref>. رهرو و راه [[انتظار]] در مجالسی که به نام آن [[محبوب]] [[دل‌ها]] تشکیل شود، حضور می‌یابد تا ریشه‌های [[محبت]] او را در [[دل]] خود محکم‌تر کند و به مکان‌هایی مانند [[مسجد سهله]] و [[مسجد جمکران]] و [[سرداب مقدّس]] که منسوب به [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} است، رفت و آمد می‌کند. از زبیاترین جلوه‌های یاد [[امام مهدی]]{{ع}} در [[زندگی]] [[منتظران]] ظهورش، آن است که هر روز با او [[تجدید عهد]] کرده، [[پیمان وفاداری]] ببندند و [[استواری]] خود را بر آن [[عهد]] اعلام کنند. در فرازی از [[دعای عهد]] چنین می‌خوانیم:{{متن حدیث|" اللَّهُمَ‏ إِنِّي‏ أُجَدِّدُ لَهُ‏ فِي‏ صَبِيحَةِ يَوْمِي‏ هَذَا وَ مَا عِشْتُ‏ مِنْ‏ أَيَّامِي‏ عَهْداً وَ عَقْداً وَ بَيْعَةً لَهُ‏ فِي‏ عُنُقِي‏ لَا أَحُولُ‏ عَنْهَا وَ لَا أَزُولُ‏ أَبَداً اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>بار خدایا! من در بامداد این روز و تمام دوران زندگی‌ام، عهد و پیمان و بیعتی را که از آن حضرت بر گردن دارم، با او تجدید می‌کنم که هرگز از آن عهد و بیعت برنگردم و بر آن پایدار بمانم. بار خدایا! مرا از یاران و کمک کاران آن حضرت و مدافعان از حریم مقدس او و شتاب کنندگان به سوی او برای انجام خواسته‌هایش و اطاعت کنندگان از دستوراتش و حمایت کنندگان از وجود شریفش و سبقت جویان به سوی خواسته‌اش و شهیدان در رکاب حضرتش قرار ده؛ دعای عهد.</ref>. اگر کسی پیوسته این [[عهد]] را بخواند و از عمق [[جان]] به مضامین آن پای بند باشد، هرگز به [[سستی]] گرفتار نمی‌شود و در تحقق آرمان‌های [[امام]] خود و [[زمینه سازی]] برای [[ظهور]] آن بزرگوار، لحظه‌ای از پای نمی‌نشیند و به [[راستی]] که [[شایسته]] حضور در میدان [[یاری]] آن [[ذخیره الهی]] خواهد بود. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: هر کس [[چهل]] بامداد، [[خدا]] را با [[دعای عهد]] بخواند، از [[یاوران]] [[قائم]] ما خواهد بود و اگر [[پیش از ظهور]] آن [[حضرت]] بمیرد، [[خداوند]] او را از قبرش بیرون آورد و [[قائم]] {{ع}} را [[یاری]] دهد"

::::#'''[[وحدت]] و [[همدلی]]:''' از [[وظایف]] تک تک افراد [[قبیله]] [[انتظار]] که بگذریم، جمعیت [[منتظران]] نیز باید طرح و برنامه‌ای داشته باشند که در راستای اهداف [[امام]] و [[حجّت الهی]] باشد. به بیان دیگر، اجتماع [[منتظر]]، لازم است تلاش و حرکت خود را در مسیر [[رضایت]] [[رهبر موعود]] قرار دهد. بنابراین [[جامعه منتظر]] بر آن است که [[عهد]] و [[پیمان]] خود با [[امام]] را به انجام رساند، تا زمینه مناسب برای [[ظهور]] [[دولت مهدوی]] فراهم شود. [[امام عصر]]{{ع}} در یکی از بیانات خود به چنین جمعیتی این گونه [[بشارت]] داده است: "اگر [[شیعیان]] ما –که [[خداوند]] آنان را در راه اطاعتش [[یاری]] دهد- در وفای پیمانی که از ایشان گرفته شده، یکدل و مصمم باشند، البتّه [[نعمت]] [[دیدار]]، از آنان به تأخیر نمی‌افتد و [[سعادت]] [[ملاقات]] ما برای آن‌ها با [[معرفت]] کامل و [[راستین]] به ما، تعجیل می‌شود.<ref>احتجاج، ج ۲، ش ۳۶۰، ص ۶۰۰.</ref>.

::::#تلاش در جهت [[پیروی]] از [[امامان]]{{عم}} و [[دوستی]] با [[دوستان]] آن بزرگواران و بی‌زاری جستن از [[دشمنان]] آن‌ها. [[امام باقر]]{{ع}} از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} [[روایت]] کرده است که فرمود: "خوشا به حال آنکه [[قائم]] [[خاندان]] مرا [[درک]] کند؛ در حالی که پیش از [[قیام]]، از او [[پیروی]] کرده باشد و با [[دوستان]] او [[دوستی]] و با [[دشمنان]] او [[دشمنی]] نموده باشد! آن‌ها رفیقان من و اهل [[دوستی]] و [[محبت]] من و [[گرامی‌ترین امت]] من نزد من در [[روز قیامت]] هستند" <ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، باب ۲۵، ح۲، ص۵۳۵.</ref>

::::#جمعیت [[منتظران]] در مقابل [[بدعت‌ها]] و [[انحراف‌ها]] در [[دین]] و رواج [[منکرات]] و [[زشتی‌ها]] در سطح [[جامعه]]، بی‌تفاوت نیستند. نیز در برابر فراموش شدن سنّت‌های [[نیکو]] و [[ارزش‌های اخلاقی]] از خود واکنش نشان می‌دهند. این، پیمانی است که بر اساس [[تعالیم]] [[قرآن]] بر دوش [[منتظران]] نهاده شده است. [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن| وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref> باید که از میان شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر کنند؛ اینان رستگارانند؛ سوره آل عمران: ۱۰۴.</ref>. بدون [[شک]]، سنت‌های [[اسلامی]] از مصادیق "خیر" و "معروف" و [[بدعت‌ها]] از نمونه‌های روشن "منکر" هستند.

::::#[[جامعه منتظر]] در برخورد با دیگران [[وظیفه]] دارد که [[تعاون]] و [[همکاری]] را سر فصل برنامه‌های خود قرار دهد. این [[جامعه]] به دور از تنگ نظری و خودمحوری، پیوسته حال [[فقرا]] و [[نیازمندان]] [[جامعه]] را پی‌گیری می‌کنند و از آنان بی‌خبر نمی‌مانند. گروهی از [[شیعیان]] از [[امام باقر]]{{ع}} درخواست [[نصیحت]] کردند؛ [[حضرت]] فرمود: "از میان شما آنکه نیرومند است، ضعیف را [[یاری]] کند و آنکه بی‌نیاز است با نیازمندتان [[مهربانی]] ورزد و هر یک از شما دربارۀ دیگری [[خیرخواهی]] کند.<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، باب ۲۲، ح ۵، ص ۱۲۳.</ref> گفتنی است که دائره این [[همکاری]] و [[همیاری]]، به محیطی که در آن [[زندگی]] می‌کنند محدود نیست؛ بلکه خیر و [[نیکی]] [[منتظران]] به محیط‌های دورتر و [[نیازمندان]] شهرهای دیگر نیز می‌رسد؛ زیرا در پرتو [[روح]] [[انتظار]]، هیچ جدایی و دوگانگی‌ای بین افراد احساس نمی‌شود.

::::#افرادی که عضو [[جامعه منتظر]] هستند، باید به [[جامعه]] رنگ و بوی [[مهدوی]] بدهند و نام و یاد [[امام]] را در همه عرصه‌ها منتشر کنند و گفتار و [[کردار]] [[امام]] را به عنوان سرآمد همه سخنان و شیوه‌ها به نمایش عمومی بگذارند که بدون [[تردید]] مورد [[عنایت]] و [[لطف]] ویژه [[امامان]]{{عم}} خواهند بود. [[عبدالحمید واسطی]] از [[یاران]] [[امام باقر]]{{ع}} به آن [[حضرت]] می‌گوید: "ما در [[انتظار فرج]] همه [[زندگی]] خود را وقف کردیم؛ به گونه‌ای که برای بعضی از ما مشکلاتی را به همراه داشته است. [[امام]]{{ع}} در پاسخ او می‌فرماید: "ای عبدالحمید! آیا [[گمان]] می‌کنی که [[خداوند]] راه رهایی از مشکلات را برای آن بنده‌ای که خود را وقف [[خداوند]] کرده باشد، قرار نداده است؟ آری؛ به [[خدا]] قسم! [[خداوند]] برای او راه چاره‌ای قرار خواهد داد. [[خداوند]] [[رحمت]] کند بنده‌ای را که امر [[ولایت]] ما را زنده دارد!.<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶.</ref>