سرگذشت زندگی پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بخش عمده دوران زندگانی [[پیامبر]] مربوط به پیش از [[اسلام]] است. [[سال]] تولد [[رسول خدا]]{{صل}} [[ابرهه بن صباح حبشی حمیری]] [[پادشاه]] [[حبشه]] برای نابود کردن [[خانه خدا]] با فیل به سوی [[مکه]] [[یورش]] آورد. [[خداوند]] برای [[حفاظت]] از خانه‌اش پرنده [[ابابیل]] را فرستاد تا به [[فرمان الهی]] سنگ‌ریزه‌هایی به نام “سجیل” بر سر مهاجمان انداختند و تمام آنان نابود شدند<ref>شیخ صدوق، من ‎لایحضره ‎الفقیه، ج۲، ص۲۴۹؛ شیخ مفید، الأمالی، ص۳۱۲؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص۸۰.</ref>. چون این حادثه بسیار مهم بود، منشأ [[تاریخ]] در میان [[عرب]] و [[مردم]] مکه شد و مکیان [[احترام]] ویژه‌ای یافتند. در آن [[زمان]] [[عبدالمطلب]] بزرگ مکه بود که در خبری که [[نقل]] خواهد شد، به این موضوع اشاره شده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۸، ج۴، ص۲۱۷.</ref>.

از نظر [[سیاسی]] مردم [[حجاز]] که شامل مکه و [[مدینه]] می‌شد، فاقد [[حکومت]] بودند و [[نظام]] قبیله‌ای بر آنان [[حاکم]] بود و یکی از کارهای آنان [[غارت]] دیگر [[قبایل]] بود و بدترین وضعیت [[فرهنگی]]، [[اجتماعی]] و [[اقتصادی]] را داشتند<ref>ابن طاووس، کشف المحجة لثمرة المهجه، ص۲۳۶.</ref>. در آن دوران دو ابرقدرت به نام [[ایران]] و [[روم]] بر [[جهان]] حکومت می‌کردند. از کارهای مهم مردم مکه [[تجارت]] بود که در زمستان به [[یمن]] و در تابستان برای تجارت به [[شام]] می‌رفتند. [[محمد]] نیز در [[نوجوانی]] و [[جوانی]] در این سفرهای تجاری شرکت داشت<ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۲، ص۴۴۴؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۶۸.</ref>. دوران [[زندگانی رسول خدا]]{{صل}} را می‌توان به سه مقطع مهم تقسیم کرد: از تولد تا [[بعثت]]، از بعثت تا [[هجرت]] و از هجرت تا [[رحلت]]<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۱۷۹.</ref>.

دوران [[تولد پیامبر]] تا زمان بعثت [[چهل]] سال است. محمد{{صل}} در میان مردم مکه زندگانی می‌کرد. در همین زمان سفرهای تجاری به شام داشت و در سن ۲۵ سالگی با [[خدیجه دختر خویلد]] [[زن]] ثروتمند [[عرب]] [[ازدواج]] کرد. او آنقدر [[درستکار]] بود که به [[محمد امین]] [[شهرت]] یافت. [[امانت]] و [[صداقت]] و [[پاکی]] حضرت به گونه‌ای بود که [[عیاض بن حمار مجاشعی]] که از اشراف عرب و [[قاضی]] [[عکاظ]] بود، وقتی در [[دوران جاهلیت]] وارد [[مکه]] می‌شد، طبق [[سنت]] آن [[زمان]]، لباس‌های خود را برای [[طواف]] در می‌آورد و [[لباس]] [[رسول خدا]]{{صل}} را به جهت پاکی آن می‌پوشید و طواف می‌کرد و بعد از اتمام طواف، لباس‌ها را به حضرت بر می‌گرداند. [[عیاض]] بعد از [[اسلام]]، هدیه‌ای برای [[پیامبر]] آورد. [[حضرت رسول]]{{صل}} [[هدیه]] او را نپذیرفت و فرمود: اگر [[مسلمان]] بشوی می‌پذیرم. عیاض مسلمان شد و دارای اسلام نیکویی بود؛ حضرت هم هدیه‌اش را پذیرفت<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۱۴۲.</ref>. عیاض پس از اسلام بعدها در [[بصره]] ساکن شد<ref>احمد بن یحیی بلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref>. [[محمد]] در سن ۳۵ سالگی در هنگام بازسازی [[کعبه]] [[نصب حجرالاسود]] را بر عهده گرفت و مانع درگیری بین [[قبایل]] مکه شد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۴، ص۲۱۷.</ref>. بیشتر [[فرزندان]] وی به جز [[فاطمه]]{{س}} در این دوران متولد شدند<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۱۸۰.</ref>.

 

 

===بررسی دو [[نقل]] در [[تاریخ]] تولد پیامبر{{صل}}===

#[[ثقة الاسلام کلینی]] تنها فردی از علمای بنام و مشهور [[شیعه]] است که تاریخ تولد پیامبر{{صل}} را [[دوازدهم ربیع الاول]] دانسته، می‌نویسد: و روایت شده مادرش در ایام تشریق، نزدیک جمره وسطی در [[منا]] در [[منزل]] [[عبدالله بن عبدالمطلب]] به وی حامله شد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۳۹: {{متن حدیث|وَ رُوِیَ أَیْضاً عِنْدَ طُلُوعِ الْفَجْرِ قَبْلَ أَنْ یُبْعَثَ بِأَرْبَعِینَ سَنَةً وَ حَمَلَتْ بِهِ أُمُّهُ فِی أَیَّامِ التَّشْرِیقِ عِنْدَ الْجَمْرَةِ الْوُسْطَی وَ کَانَتْ فِی مَنْزِلِ عَبْدِ اللَّهِ بن عَبْدِ الْمُطَّلِب}}.</ref>. این تاریخ را [[اهل سنت]] از [[ابن اسحاق]] [[نقل]] کرده‌اند<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۵۸.</ref> و مشهور بین آنان است<ref>ابوجعفر محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۱، ص۵۷۱؛ تقی الدین احمد بن علی مقریزی، إمتاع الأسماع، ج۱، ص۶؛ ابن سیدالناس، عیون الأثر، ج۱، ص۳۳.</ref>؛ اما [[علمای شیعه]] مانند [[شیخ مفید]]<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ص۵۰؛ همو، المقنعه، ص۵۹.</ref> و [[شیخ طوسی]] و دیگران [[تولد پیامبر]] را هفدهم [[ربیع]] دانسته‌اند<ref>ر.ک: شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۲؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۴۵۵؛ فضل بن حسن طبرسی، إعلام الوری، ص۱۳.</ref>. نکته دیگری که در [[کلام]] [[کلینی]] قابل [[تأمل]] است، این است که [[زمان]] انعقاد نطفه [[پیامبر]] را در ایام تشریق در [[منا]] دانسته است؛ بنابراین با [[محاسبه]] نه ماه باید تولد پیامبر{{صل}}، طبق این نقل در [[ماه رمضان]] [[سال]] بعد باشد. این نقل با قول کسانی که تولد [[حضرت رسول]] را در [[دوشنبه]] نهم [[رمضان]] در هنگام [[طلوع فجر]] دانسته‌اند، مانند [[زبیر بن بکار]] قابل [[تطبیق]] خواهد بود<ref>شمس الدین محمد بن احمد ذهبی، تاریخ الإسلام، ج۱، ص۲۵.</ref>. تعبیر “روایت شده” در کلام کلینی هم به زمان تولد ایشان مربوط است و هم زمان انعقاد نطفه. بعید نیست که نقل کلینی هم از زبیر بن بکار باشد؛ زیرا کلینی [[اخبار]] تولد پیامبر و [[امامان]] را بدون نقل منبع آورده است. از [[زبیر]] نقل شده است که مادرش به او در ایام تشریق در کنار جمره وسطی حامله شد و متولد شد در خانه‌ای که به آن خانۀ [[محمد بن یوسف]] [[برادر]] [[حجاج]] گویند، در [[روز]] دوشنبه دوازدهم رمضان<ref>ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۰؛ ابن سیدالناس، عیون الأثر، ج۱، ص۳۳.</ref>. در نسخه فعلی [[نسب]] [[قریش]] اشاره‌ای به زمان تولد پیامبر نشده است. ممکن است کلینی [[تاریخ]] زمان تولد پیامبر را از [[سیره]] ابن اسحاق نقل کرده باشد که در سیره ابن [[هشام]] از قول وی آمده است<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱،ص۱۵۸؛ اسحاق بن محمد همدانی، سیرت رسول الله، ج۱، ص۱۴۵.</ref>. متأسفانه اصل کتاب مفقود است.

#در کتاب [[تهذیب]] اللغه أزهری<ref>ابومنصور محمد بن احمد أزهری، تهذیب اللغه، ج۳، ص۴۵. واژه عجی.</ref> و دیگر کتب لغت<ref>ابوالقاسم محمود بن عمر زمخشری، الفائق فی غریب الحدیث، ج۲، ص۳۹۵.</ref> و در [[شرح اصول کافی]]<ref>محمدصالح مازندرانی، شرح الکافی (الاصول و الروضه)، ج۷، ص۱۷۵.</ref> روایتی از پیامبر{{صل}} [[نقل]] شده که فرمود: {{متن حدیث|کنتُ یتِیماً و لَم أَکُنْ عَجیاً}}<ref>ابن اثیر جزری (مبارک)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج۳، ص۱۸۸.</ref>: “من [[یتیم]] متولد شدم، اما بی‌مادر بزرگ نشدم”. برای کلمه “عَجی” دو معنا ذکر کرده‌اند: یکی کسی که بدون مادر بزرگ شده باشد و ظاهر روایت این است به قرینه یتیم. حضرت بیان می‌کند مادرم تا مدتی زنده بوده است و دیگری یعنی کسی که بدون شیرِ مادر [[رشد]] کرده باشد<ref>ابن اثیر جزری (مبارک)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج۳، ص۱۸۸؛ سیدمحمد مرتضی حسینی زبیدی، تاج العروس، ج۱۹، ص۶۵۷.</ref>. در این صورت معنای [[حدیث]] این می‌شود که من از شیر مادرم بهره برده‌ام؛ اما ممکن است چون شیر وی کم بوده یا به اعتبار اینکه [[رشد]] بچه در [[بادیه]] بهتر بوده و [[سنت]] اشراف [[مکه]]، سپردن بچه به دایه بوده است<ref>اسحاق بن محمد همدانی، سیرت رسول الله، ج۱، ص۱۴۵.</ref> تا از شیردهی و کهنه‌شویی و [[نظافت]] بچه‌ها در [[امان]] باشند، ایشان را به دایه سپرده باشند.

#برای [[رسول خدا]]{{صل}} دو دایه و مرضعه ذکر کرده‌اند: یکی [[ثویبه]] [[کنیز]] [[ابولهب]]<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۴۳۷، ح۴ و ۵ و ج۵، ص۴۴۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۱۰.</ref> و دیگر [[حلیمه سعدیه]]<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۸.</ref> که مشهور است. ثویبه در [[زمان]] شیرخوارگی پسرش به نام مسرح، قبل از دایگی حلیمه به [[پیامبر]] شیر می‌داد. رسول خدا{{صل}} در [[حدیث]] صحیحی به این نکته اشاره کرده‌اند. زمانی که [[علی]]{{ع}} به پیامبر پیشنهاد کرد با [[عماره]] دختر [[حمزه]] [[ازدواج]] کند، پیامبر{{صل}} در پاسخ فرمود: “آیا نمی‌دانی او دخترِ برادرِ رضاعی من است”<ref>{{متن حدیث|أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهَا ابنةُ أَخِی مِنَ الرَّضَاعَةِ}} (محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۵، ص۴۳۷، ح۴ و ۵ و ج۵، ص۴۴۶؛ محمدباقر بهبودی، گزیدۀ کافی، ج۵، ص۹۲؛ ابن اشعث، الجعفریات، ص۱۱۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۱۰؛ قاضی نعمان، دعائم الإسلام، ج۲، ص۲۴۰؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۷، ص۲۹۲؛ فضل بن حسن طبرسی، إعلام الوری، ج۱، ص۴۵). وی ذکر می‌کند ثویبه قبلاً حمزه را شیر داده بود؛ چون حمزه چهار سال از پیامبر بزرگ‌تر بود.</ref>. ثویبه را ابولهب [[آزاد]] کرد و پیامبر{{صل}} از [[مدینه]] برای وی [[لباس]] و کمک می‌فرستاد تا اینکه سال [[فتح خیبر]]، [[سال هفتم هجری]]، از [[دنیا]] رفت<ref>فضل بن حسن طبرسی، إعلام الوری، ج۱، ص۴۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۱۷۳؛ ابن حجر، الإصابه، ج۸، ص۶۱.</ref>؛ بنابراین درست نیست که بگوییم چند روزی پس از [[تولد]]، پیامبر{{صل}} به حلیمه داده شده است.

===محل [[تولد]]===

[[کلینی]] محل [[تولد پیامبر]] را [[شعب]] [[ابوطالب]] در [[مکه]] می‌داند؛ در خانه‌ای که به نام [[محمد بن یوسف]] بوده و [[پیامبر]]{{صل}} در زاویۀ چپ آن به [[دنیا]] آمده است. این [[خانه]] را [[خیزران]] [[مسجد]] قرار داد تا [[مردم]] در آن [[نماز]] بخوانند<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۳۹.</ref>. [[طبری]] [[نقل]] می‌کند این خانه را پیامبر{{صل}} به [[عقیل]] داد و [[فرزندان]] وی به محمد بن یوسف فروختند. وی آن را جزو [[منزل]] خود کرد تا اینکه خیزران آن را خرید و مسجد قرار داد<ref>ابوجعفر محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۱، ص۵۷۱؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب{{عم}}، ج۱، ص۱۷۳.</ref>.

 

اکنون (سال ۱۳۹۳ش) این خانه با عنوان “مکتبة المکة المکرمة: کتابخانه مکه” به صورت ساختمانی کوچک باقی مانده و مشهور به “مولد النبی” است و اطراف آن، راه و مسیر اتوبوس‌های شرکت واحد است<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۱۸۶.</ref>.

===خبر [[اهل کتاب]] از تولد پیامبر===

کلینی در کتاب [[روضه]] خبری نقل کرده است که نشان می‌دهد اهل کتاب تولد پیامبر{{صل}} را [[پیش‌بینی]] کرده و مردی از آنان برای دیدن ایشان، به مکه آمده است. به سندی معتبر از [[امام باقر]]{{ع}} نقل است هنگامی که پیامبر{{صل}} متولد شد، مردی [[یهودی]] از اهل کتاب<ref>احمد بن حسین بیهقی مشابه این خبر را نقل می‌کند و مرد یهودی را ساکن مکه می‌داند. (دلائل النبوه، ج۱، ص۱۰۸؛ محمد بن عبدالله حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۶۴۷). حاکم نام ابو وجزه را مسافر ذکر کرده است.</ref> به گروهی از بزرگان [[قریش]] برخورد که در میان آنان [[هشام بن مغیره]]، [[ولید بن مغیره]]، [[عاص بن هشام]]، [[ابو وجزة بن ابی عمرو بن امیه]] و [[عتبة بن ربیعه]] بودند. به آنان گفت: آیا در [[شب]] گذشته در میان شما مولودی متولد شده است؟ گفتند: نه؛ گفت: پس در [[فلسطین]] پسری به نام [[احمد]] متولد شده و بر او علامتی است و هلاک [[اهل کتاب]] و [[یهود]] به دست اوست. به [[خدا]] [[سوگند]] شما [[اشتباه]] می‌کنید ای گروه [[قریش]]؛ متفرق شوید و بپرسید. آنان به تحقیق پرداختند و خبر [[تولد]] پسری برای [[عبدالله بن عبدالمطلب]] را به دست آوردند و به اطلاع آن مرد رساندند. آنها به دیدن بچه رفتند و از مادرش خواستند او را نشان دهد. مادر از شیوه تولدش سخن گفت و اینکه پس از تولد به [[آسمان]] نگریست و نوری از جانب وی بلند شد که با آن قصرهای بُصْرا دیده می‌شد و یک منادی ندا سر داد که [[سرور]] [[امت]] را به [[دنیا]] آوردی؛ وقتی او را در آغوش گرفتی، بگو از [[شرّ]] هر [[حسدورزی]] به یگانه [[پناه]] می‌برم و نامش را [[محمد]] بنه. مرد گفت: او را بیاور. او را آورد. مرد او را دید و بررسی کرد و به کتف او نگاه کرد که مهر [[نبوت]] داشت. مرد [[غش]] کرده و بی‌هوش شد. بچه را گرفتند و به مادرش دادند و گفتند: [[مبارک]] باشد. وقتی خارج شدند، مرد به هوش آمد. گفتند: چه شد تو را؟ گفت: به خدا سوگند نبوت از [[بنی اسرائیل]] تا [[روز قیامت]] منتقل شد. به خدا سوگند، این آنان را از بین می‌برد؛ پس قریش از این سخن خوشحال شدند. وقتی [[خوشحالی]] آنان را دید افزود: به خدا سوگند بر شما [[تسلط]] کامل پیدا خواهد کرد که [[اهل]] [[شرق]] و [[غرب]] از آن سخن بگویند<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۰۰.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۱۸۶.</ref>

 

===درگذشت پدر و مادر===

===علت [[یتیمی]] پیامبر===

جای این [[پرسش]] هست که چرا باید [[پیامبر خاتم]]{{صل}} در خردسالی پدر و مادر خود را از دست بدهد و [[یتیم]] شود تا دیگران [[سرپرستی]] وی را بر عهده گیرند. این سؤال را از [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدند؛ ایشان فرمود: {{متن حدیث|لِئَلَّا یَکُونَ لِأَحَدٍ علیهِ طَاعَةٌ}}<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۹۴؛ همو، معانی الأخبار، ص۵۳؛ همو، علل الشرائع، ص۱۳۱، با سند معتبر.</ref>: “برای اینکه [[اطاعت]] هیچ کس بر او [[واجب]] نباشد”؛ زیرا [[دستوری]] را که پدر و مادر می‌دهند، باید اطاعت کرد و با نبودن آنها، فرزند ملزم به [[پیروی]] از دستوری خاص نیست و با [[آزادی]] بیشتر می‌تواند عمل کند؛ به گونه‌ای که می‌دانیم [[ابراهیم]]{{ع}} با [[آزر]] درباره [[پرستش]] [[بت‌ها]] بگومگو داشت<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۶۸.</ref>. در روایتی دیگر از [[امام رضا]]{{ع}} [[نقل]] شده است که علت [[یتیم]] بودن [[پیامبر]] و ازردست دادن پدر و مادر این بوده: {{متن حدیث|لِئَلَّا یَجِبَ عَلَیْهِ حَقٌ لِمَخْلُوقٍ}}<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۲، ص۴۶؛ داوود بن سلیمان غازی، صحیفة الإمام{{ع}}، ص۸۴.</ref>: “تا [[حق]] مخلوقی بر او واجب نباشد”.

[[مجلسی]] اول از خبر اولی نکته‌ای استفاده کرده که می‌توان گفت پیامبر قبل از [[اسلام]] هم [[مأمور]] به [[شریعت]] خود بوده است؛ زیرا نقل است که حضرت فرمود: “من پیامبر{{صل}} بودم وقتی که ابراهیم{{ع}} بین آب و [[خاک]] بود”؛ گرچه برخی گفته‌اند او پیرو شریعت ابراهیم{{ع}} بود. البته اگر پیروی حضرت قبل از اسلام از شریعت ابراهیم{{ع}} پذیرفته شود، از آن جهت است که اطاعت از [[فرمان خدا]] بوده است<ref>محمدتقی مجلسی، روضة المتقین، ج۸، ص۶۵۴.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۱۹۰.</ref>

===سیمای پیامبر===

[[جابر]] (جعفی) از [[امام باقر]]{{ع}} می‌خواهد چهره پیامبر{{صل}} را برای وی توصیف کند. آن حضرت می‌فرماید: [[پیغمبر]] [[خدا]] رنگِ سپید مایل به سرخ داشت. چشمانش سیاه و درشت، ابروانش به هم پیوسته، دست‌هایش ستبر و کف و انگشتانش محکم و درخشان و طلایی بود. استخوان دو شانه‌اش بزرگ بود. از بس خوش [[انس]] و [[مهربان]] بود، چون رو به کسی می‌کرد، با همه تن به او متوجه می‌شد (و چون بزرگان گوشۀ چشم و ابرو به [[مردم]] تحویل نمی‌داد). یک رشته مو از گودی گلو تا نافش روییده بود و نموداری بود میان یک صفحه سیم خام و نقره آب شده. گردن او تا دو شانه چون ابریق نقره‌ای می‌درخشید. بینی کشیده‌ای داشت که هنگام [[نوشیدن آب]] نزدیک بود آب را پس زند. چون راه می‌رفت، محکم گام بر می‌داشت که گویا به سرازیری فرود می‌آید؛ مانند [[پیامبر]]{{صل}} نه پیش از او و نه بعد از او دیده نشده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۳؛ همو، اصول کافی، (ترجمه: محمدباقر کمره‌ای)، ج۳، ص۲۷۰: {{متن حدیث|کَانَ نَبِی اللَّهِ{{صل}} أَبْیضَ مُشْرَبَ حُمْرَةٍ أَدْعَجَ الْعَینَینِ مَقْرُونَ الْحَاجِبَینِ شَثْنَ الْأَطْرَافِ کَأَنَّ الذَّهَبَ أُفْرِغَ عَلَی بَرَاثِنِهِ عَظِیمَ مُشَاشَةِ الْمَنْکِبَینِ إِذَا الْتَفَتَ یلْتَفِتُ جَمِیعاً مِنْ شِدَّةِ اسْتِرْسَالِهِ سُرْبَتُهُ سَائِلَةٌ مِنْ لَبَّتِهِ إِلَی سُرَّتِهِ کَأَنَّهَا وَسَطُ الْفِضَّةِ الْمُصَفَّاةِ وَ کَأَنَّ عُنُقَهُ إِلَی کَاهِلِهِ إِبْرِیقُ فِضَّةٍ یکَادُ أَنْفُهُ إِذَا شَرِبَ أَنْ یرِدَ الْمَاءَ وَ إِذَا مَشَی تَکَفَّأَ کَأَنَّهُ ینْزِلُ فِی صَبَبٍ لَمْ یرَ مِثْلُ نَبِی اللَّهِ قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ}}.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۱۹۱.</ref>

 

===[[ازدواج با خدیجه]]===

===موقعیت خدیجه===

خدیجه بسیار مورد احترام پیامبر{{صل}} بود. ایشان یکی از چهار زن [[برتر]] [[جهان]] است که در [[روایات]] متعددی آمده و پیامبر{{صل}} او را در آخرین لحظات [[زندگی]] به این خبر [[بشارت]] و [[دلداری]] داد. پیامبر بر خدیجه وارد شد و فرمود: ای خدیجه، برای ما ناخوشایند است که تو را در این حالت ببینیم. وقتی به همانندان خود رسیدی، [[سلام]] ما را به ایشان برسان. خدیجه گفت: ای [[پیامبر خدا]]، آنان چه کسانی هستند؟ حضرت فرمود: [[مریم دختر عمران]]، [[کلثوم]] [[خواهر]] [[موسی]] و [[آسیه همسر فرعون]]؛ پس از آن خدیجه عرض کرد: [[مبارک]] باد یا [[رسول]] اللَّه{{صل}}<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۱۳۹؛ همان، مترجم، ج۱، ص۱۹۵.</ref>. در روایاتی هم خدیجه به عنوان یکی از چهار زن بهشتی که [[سرور زنان]] هستند، در کنار [[فاطمه]]{{س}} دختر [[محمد]]{{صل}}، [[آسیه]] دختر مزاحم و مریم دختر عمران معرفی شده است<ref>شیخ صدوق، الخصال، ص۲۰۵.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۰۰.</ref>

===[[فرزندان پیامبر]] از خدیجه===

 

===درگذشت خدیجه و [[ابوطالب]]===

خدیجه وقتی [[رسول خدا]]{{صل}} از [[شعب]] ابوطالب خارج شد، از دنیا رفت و این یک سال [[قبل از هجرت]] بود و یک سال بعد، ابوطالب از دنیا رفت. وقتی رسول خدا{{صل}} این دو را از دست داد، [[دوست]] نداشت در [[مکه]] بماند و [[اندوه]] فراوانی بر وی وارد شد و از این موضوع به [[جبرئیل]] [[شکایت]] کرد. به وی [[وحی]] شد از منطقه‌ای که مردمش ستمگرند، [[هجرت]] نما. پس از ابوطالب برای تو [[یاوری]] در مکه نیست و به او [[فرمان]] داده شد که هجرت نماید<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۰.</ref>. برابر روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} وقتی ابوطالب از دنیا رفت، جبرئیل بر [[رسول خدا]]{{صل}} فرود آمد و گفت: ای [[محمد]]، از [[مکه]] خارج شو؛ زیرا [[یاوری]] نداری.

 

[[مردم قریش]] به تعقیب حضرت پرداختند؛ آن حضرت فرار کرد تا به کوهی در مکه که به آن حُجُون گویند، رسید و در آن [[پناه]] گرفت<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۹.</ref>. [[ابو طالب]] [[مسلمان]] شده بود و [[امام صادق]]{{ع}} اشعار وی را [[دلیل]] بر ایمانش دانسته است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۹.</ref>. او برای [[دفاع]] از [[رسول خدا]]{{صل}} ایمانش را [[کتمان]] می‌کرد. [[ابوطالب]] در [[روایات]] به [[اصحاب کهف]] [[تشبیه]] شده است که ایمانشان را پنهان و اظهار [[شرک]] کردند و [[خداوند]] دو بار به آنان [[پاداش]] داد<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۴۸.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۰۲.</ref>