عثمان بن عفان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'حکومت عثمان' به 'حکومت عثمان'
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{مدخل‌های وابسته}} +{{مدخل‌ وابسته}}))
جز (جایگزینی متن - 'حکومت عثمان' به 'حکومت عثمان')
خط ۲۲: خط ۲۲:
سرانجام عثمان بن عفان به‌دست جمعی از [[مصریان]] در یازدهم ذی‌الحجه سال ۳۵ [[هجری]] به [[قتل]] رسید. بنا بر قول مشهور، سن وی در پایان [[عمر]] ۸۲ سال گزارش شده است. مدت [[خلافت]] وی ۱۲ سال به طول انجامید<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص ۵۵۲-۵۵۴.</ref>.
سرانجام عثمان بن عفان به‌دست جمعی از [[مصریان]] در یازدهم ذی‌الحجه سال ۳۵ [[هجری]] به [[قتل]] رسید. بنا بر قول مشهور، سن وی در پایان [[عمر]] ۸۲ سال گزارش شده است. مدت [[خلافت]] وی ۱۲ سال به طول انجامید<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص ۵۵۲-۵۵۴.</ref>.


در دورۀ او همۀ عمّال و [[کارگزاران]] و [[والیان]] از [[بنی امیّه]] [[انتخاب]] شدند و او دست آنان را در هرخلاف و [[ظلم]] و سوءاستفاده از [[بیت‌المال]] باز گذاشت و نسبت به اعتراض‌های مکرّر [[مسلمانان]] اعتنایی نکرد و [[مغیره]] را که از [[دشمنان]] سرسخت [[پیامبر]] و رانده‌شدۀ او بود [[پناه]] داد و [[ابوذر]] را [[تبعید]] کرد و کسانی همچون [[عمار یاسر]] و [[ابن مسعود]] را مورد [[آزار]] و [[اهانت]] قرار داد. [[امام علی|علی]]{{ع}} یکی از منتقدان جدّی [[حکومت]] او بود. شیوۀ غلط او در کشورداری و بدعت‌های او، تعطیل [[احکام الهی]] و ظلم‌های والیانش جوّی از [[اعتراض]] و [[شورش]] را پدید آورد و [[مسلمانان]] به‌ویژه [[انقلابیون]] [[مصری]]، تحریک شده او را در خانه‌اش محاصره کرده و در سال ۳۵ [[هجری]] در هشتاد و چند سالگی به [[قتل]] رساندند. وی در پدید آمدن [[رجعت]] در [[امّت]] محمّدی و [[حاکم]] ساختن [[نظام]] [[سلطنت]] و اشرافیگری و طرد [[مسلمانان]] [[دلسوز]] و بروز فتنه‌های بعدی و [[سلطه]] یافتن [[امویان]] بر مقدّرات [[اسلام]] و [[مسلمین]] نقش عمده داشت. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در [[خطبه شقشقیه]] با تندترین عبارت از شیوۀ [[خلافت]] او در [[حیف]] و میل و [[غارت]] [[بیت‌المال]] [[انتقاد]] کرده است.<ref>{{متن حدیث|إِلَى أَنْ قَامَ ثَالِثُ الْقَوْمِ نَافِجاً حِضْنَيْهِ بَيْنَ نَثِيلِهِ وَ مُعْتَلَفِهِ وَ قَامَ مَعَهُ بَنُو أَبِيهِ يَخْضَمُونَ مَالَ اللَّهِ [خَضْمَ] خِضْمَةَ الْإِبِلِ نِبْتَةَ الرَّبِيعِ إِلَى أَنِ انْتَكَثَ عَلَيْهِ فَتْلُهُ وَ أَجْهَزَ عَلَيْهِ عَمَلُهُ وَ كَبَتْ بِهِ بِطْنَتُهُ}}؛ نهج البلاغه خطبه۳</ref> [[عثمان]] نیز بدترین برخوردها را با [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}} داشت و گاهی [[حضرت]] را به بیرون [[مدینه]] [[تبعید]] می‌کرد. یک‌بار که می‌خواست از زروسیم [[بیت‌المال]] به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} [[حق]] السکوت بدهد تا [[حضرت]] [[اعتراض]] نکند و [[امام]] نپذیرفت، [[عثمان]] عصبانی شد و با چوبی که در دستش بود [[امام علی|علی]]{{ع}} را زد. تعبیر [[حضرت]] در گزارش این واقعه چنین است: {{متن حدیث| ثُمَّ قَامَ إِلَيَّ بِالْقَضِيبِ فَضَرَبَنِي، وَ اللَّهِ مَا أَرُدُّ يَدَهُ حَتَّى قَضَى حَاجَتَهُ، فَتَقَنَّعْتُ بِثَوْبِي وَ رَجَعْتُ إِلَى مَنْزِلِي وَ قُلْتُ: اللَّهُ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ إِنْ كُنْتُ أَمَرْتُكَ بِمَعْرُوفٍ وَ نَهَيْتُكَ عَنْ مُنْكَرٍ.}}<ref>«سپس برخاست و به طرف من آمد و با چوبی که در دست داشت تا آنجا که دلش می‌خواست مرا زد، به خدا قسم من دستش را برنگرداندم، سپس جامه به روی خود کشیدم و به خانه‌ام برگشتم و قسم خوردم که دیگر او را امر به معروف و نهی از منکر نکنم». شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج۹ ص۱۶</ref>، [[مخالفان]] [[اهل بیت]]، عمدتا طرفداران [[بنی امیه]] و وابسته به [[حکومت]] [[عثمان]] بودند، و تا سال‌ها بعد وقتی گفته می‌شد فلانی "[[عثمانی]]" است نشان‌دهندۀ خط [[فکری]] و [[دشمنی]] او با [[آل علی]] بود. فتنه‌هایی همچون [[جنگ جمل]] و [[جنگ صفین]] اغلب با [[پوشش]] [[خونخواهی]] [[عثمان]] صورت می‌گرفت و جبهه‌ای متّحد بر ضدّ [[فرهنگ غدیر]] و [[حکومت علوی]] تشکیل می‌داد. صاحبان این [[تفکّر]] و [[گرایش]] را که در [[بصره]] و [[شام]] بیش از جاهای دیگر بودند "[[عثمانی]] [[مذهب]]" می‌گفتند و [[حکومت]] یافتن [[بنی امیّه]] در واقع غلبۀ عثمانی‌مذهبان بر خطّ [[پیروان]] [[ولایت]] [[علوی]] بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸۲.</ref>
در دورۀ او همۀ عمّال و [[کارگزاران]] و [[والیان]] از [[بنی امیّه]] [[انتخاب]] شدند و او دست آنان را در هرخلاف و [[ظلم]] و سوءاستفاده از [[بیت‌المال]] باز گذاشت و نسبت به اعتراض‌های مکرّر [[مسلمانان]] اعتنایی نکرد و [[مغیره]] را که از [[دشمنان]] سرسخت [[پیامبر]] و رانده‌شدۀ او بود [[پناه]] داد و [[ابوذر]] را [[تبعید]] کرد و کسانی همچون [[عمار یاسر]] و [[ابن مسعود]] را مورد [[آزار]] و [[اهانت]] قرار داد. [[امام علی|علی]]{{ع}} یکی از منتقدان جدّی [[حکومت]] او بود. شیوۀ غلط او در کشورداری و بدعت‌های او، تعطیل [[احکام الهی]] و ظلم‌های والیانش جوّی از [[اعتراض]] و [[شورش]] را پدید آورد و [[مسلمانان]] به‌ویژه [[انقلابیون]] [[مصری]]، تحریک شده او را در خانه‌اش محاصره کرده و در سال ۳۵ [[هجری]] در هشتاد و چند سالگی به [[قتل]] رساندند. وی در پدید آمدن [[رجعت]] در [[امّت]] محمّدی و [[حاکم]] ساختن [[نظام]] [[سلطنت]] و اشرافیگری و طرد [[مسلمانان]] [[دلسوز]] و بروز فتنه‌های بعدی و [[سلطه]] یافتن [[امویان]] بر مقدّرات [[اسلام]] و [[مسلمین]] نقش عمده داشت. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} در [[خطبه شقشقیه]] با تندترین عبارت از شیوۀ [[خلافت]] او در [[حیف]] و میل و [[غارت]] [[بیت‌المال]] [[انتقاد]] کرده است.<ref>{{متن حدیث|إِلَى أَنْ قَامَ ثَالِثُ الْقَوْمِ نَافِجاً حِضْنَيْهِ بَيْنَ نَثِيلِهِ وَ مُعْتَلَفِهِ وَ قَامَ مَعَهُ بَنُو أَبِيهِ يَخْضَمُونَ مَالَ اللَّهِ [خَضْمَ] خِضْمَةَ الْإِبِلِ نِبْتَةَ الرَّبِيعِ إِلَى أَنِ انْتَكَثَ عَلَيْهِ فَتْلُهُ وَ أَجْهَزَ عَلَيْهِ عَمَلُهُ وَ كَبَتْ بِهِ بِطْنَتُهُ}}؛ نهج البلاغه خطبه۳</ref> [[عثمان]] نیز بدترین برخوردها را با [[امام علی|امیر مؤمنان]]{{ع}} داشت و گاهی [[حضرت]] را به بیرون [[مدینه]] [[تبعید]] می‌کرد. یک‌بار که می‌خواست از زروسیم [[بیت‌المال]] به [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} [[حق]] السکوت بدهد تا [[حضرت]] [[اعتراض]] نکند و [[امام]] نپذیرفت، [[عثمان]] عصبانی شد و با چوبی که در دستش بود [[امام علی|علی]]{{ع}} را زد. تعبیر [[حضرت]] در گزارش این واقعه چنین است: {{متن حدیث| ثُمَّ قَامَ إِلَيَّ بِالْقَضِيبِ فَضَرَبَنِي، وَ اللَّهِ مَا أَرُدُّ يَدَهُ حَتَّى قَضَى حَاجَتَهُ، فَتَقَنَّعْتُ بِثَوْبِي وَ رَجَعْتُ إِلَى مَنْزِلِي وَ قُلْتُ: اللَّهُ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ إِنْ كُنْتُ أَمَرْتُكَ بِمَعْرُوفٍ وَ نَهَيْتُكَ عَنْ مُنْكَرٍ.}}<ref>«سپس برخاست و به طرف من آمد و با چوبی که در دست داشت تا آنجا که دلش می‌خواست مرا زد، به خدا قسم من دستش را برنگرداندم، سپس جامه به روی خود کشیدم و به خانه‌ام برگشتم و قسم خوردم که دیگر او را امر به معروف و نهی از منکر نکنم». شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج۹ ص۱۶</ref>، [[مخالفان]] [[اهل بیت]]، عمدتا طرفداران [[بنی امیه]] و وابسته به [[حکومت عثمان]] بودند، و تا سال‌ها بعد وقتی گفته می‌شد فلانی "[[عثمانی]]" است نشان‌دهندۀ خط [[فکری]] و [[دشمنی]] او با [[آل علی]] بود. فتنه‌هایی همچون [[جنگ جمل]] و [[جنگ صفین]] اغلب با [[پوشش]] [[خونخواهی]] [[عثمان]] صورت می‌گرفت و جبهه‌ای متّحد بر ضدّ [[فرهنگ غدیر]] و [[حکومت علوی]] تشکیل می‌داد. صاحبان این [[تفکّر]] و [[گرایش]] را که در [[بصره]] و [[شام]] بیش از جاهای دیگر بودند "[[عثمانی]] [[مذهب]]" می‌گفتند و [[حکومت]] یافتن [[بنی امیّه]] در واقع غلبۀ عثمانی‌مذهبان بر خطّ [[پیروان]] [[ولایت]] [[علوی]] بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۸۲.</ref>


==[[خلافت عثمان]]==
==[[خلافت عثمان]]==
۲۱۸٬۹۱۲

ویرایش