پرش به محتوا

حج در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۲۶۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:


=== تمام و کامل کردن حج ===
=== تمام و کامل کردن حج ===
پس از شروع حج، بر حجگزار واجب است آن را به پایان برساند: «واَتِمُّوا الحَجَّ والعُمرَةَ لِلّهِ» (بقره / ۲، ۱۹۶)<ref>مجمع‌البیان، ج ۲، ص۳۷ - ۳۸؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۳۲۱؛ احکام القرآن، جصاص، ج ۱، ص۳۲۰.</ref>، از این‌رو وی [[حق]] ندارد تنها برخی [[اعمال]] [[حج]] را انجام داده، برخی را رها کند<ref>فقه القرآن، ج ۱، ص۲۶۳؛ الخلاف، ج ۲، ص۳۶۵؛ المجموع، ج ۷، ص۳۸۸.</ref> یا در بین اعمال حج از [[احرام]] خارج شده، دوباره [[محرم]] گردد.<ref>جامع البیان، ج ۲، ص۲۸۴.</ref> بیشتر [[فقهای اسلامی]] با استناد به [[آیه]] یاد شده گفته‌اند: در صورت [[فاسد]] شدن [[حج]] نیز بر [[مکلف]] [[واجب]] است حج فاسد را به پایان رساند؛<ref>الخلاف، ج ۲، ص۳۶۵؛ المجموع، ج ۷، ص۳۸۸.</ref> همچنین [[فقیهان]] بر اساس این آیه گفته‌اند: اتمام حج استحبابی نیز پس از شروع، بر مکلف واجب است.<ref> منتهی المطلب، ج ۲، ص۸۴۰؛ الحدائق، ج ۱۵، ص۴۰۶.</ref> افزون بر آیه مذکور، این [[وظیفه]] از آیاتی که [[قرآن]] در آنها [[مسلمانان]] را به [[تعظیم شعائر الهی]] توصیه کرده: «ومَن یُعَظِّم شَعـرَ اللّهِ فَاِنَّها مِن تَقوَی القُلوب» ([[حجّ]] / ۲۲، ۳۲) یا آنان را از [[حلال]] شمردن این [[شعائر]] [[نهی]] کرده است: «لاتُحِلّوا شَعرَ اللّهِ» ([[مائده]] / ۵، ۲) استفاده می‌شود؛ با این بیان که مراد از «شعائر [[اللّه]] ‌» در این [[آیات]]، [[مناسک حج]] <ref> جامع‌البیان، ج ۶، ص۷۳؛ مجمع البیان، ج ۳، ص۲۶۴؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۳۰۳.</ref> و مقصود از حلال شمردن آنها تضییع و فاسد کردن آنهاست؛<ref>مجمع‌البیان، ج ۳، ص۲۶۴؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۳۰۳.</ref> اما چنانچه حجگزار پس از شروع اعمال حج، به سبب مانع شدن [[دشمن]] یا [[بیماری]] نتواند اعمال حج را به پایان رساند [[وظایف]] خاصی برایش [[تشریع]] شده است.
پس از شروع حج، بر حجگزار واجب است آن را به پایان برساند: {{متن قرآن|وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذَا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«و حجّ و عمره را برای خداوند تمام (و کامل) بجا آورید، پس اگر بازداشته شدید؛ از قربانی آنچه دست دهد (قربانی کنید)، و سر نتراشید تا هنگامی که قربانی به قربانگاه خود برسد، و اگر کسی از شما بیمار بود یا در سر آسیبی داشت (و ناچار از تراشیدن سر شد) بر (عهده) او (جایگزینی) است از روزه گرفتن یا صدقه دادن یا قربانی کردن و چون ایمن شدید آنکه از عمره به حجّ تمتّع می‌پردازد آنچه از قربانی دست دهد (قربانی کند)، و هر کس (که قربانی) نیافت روزه سه روز از ایّام حج و هفت روز هنگامی که (از حج) بازگشتید (بر عهده اوست)؛ این ده روز کامل است؛ این (حکم تمتّع) برای کسی است که خانواده‌اش ساکن مکّه نباشند و از خداوند پروا کنید و بدانید که خداوند سخت کیفر است» سوره بقره، آیه ۱۹۶.</ref>.<ref>مجمع‌البیان، ج ۲، ص۳۷ - ۳۸؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۳۲۱؛ احکام القرآن، جصاص، ج ۱، ص۳۲۰.</ref>، از این‌رو وی [[حق]] ندارد تنها برخی [[اعمال]] [[حج]] را انجام داده، برخی را رها کند<ref>فقه القرآن، ج ۱، ص۲۶۳؛ الخلاف، ج ۲، ص۳۶۵؛ المجموع، ج ۷، ص۳۸۸.</ref> یا در بین اعمال حج از [[احرام]] خارج شده، دوباره [[محرم]] گردد.<ref>جامع البیان، ج ۲، ص۲۸۴.</ref> بیشتر [[فقهای اسلامی]] با استناد به [[آیه]] یاد شده گفته‌اند: در صورت [[فاسد]] شدن [[حج]] نیز بر [[مکلف]] [[واجب]] است حج فاسد را به پایان رساند؛<ref>الخلاف، ج ۲، ص۳۶۵؛ المجموع، ج ۷، ص۳۸۸.</ref> همچنین [[فقیهان]] بر اساس این آیه گفته‌اند: اتمام حج استحبابی نیز پس از شروع، بر مکلف واجب است.<ref> منتهی المطلب، ج ۲، ص۸۴۰؛ الحدائق، ج ۱۵، ص۴۰۶.</ref> افزون بر آیه مذکور، این [[وظیفه]] از آیاتی که [[قرآن]] در آنها [[مسلمانان]] را به [[تعظیم شعائر الهی]] توصیه کرده: {{متن قرآن|ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ}}<ref>«(حقیقت) این است؛ و هر کس نشانه‌های (بندگی) خداوند را سترگ دارد، بی‌گمان، این (کار) از پرهیزگاری دل‌هاست» سوره حج، آیه ۳۲.</ref> یا آنان را از [[حلال]] شمردن این [[شعائر]] [[نهی]] کرده است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ}}<ref>«ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام و قربانی‌های بی‌نشان و قربانی‌های دارای گردن‌بند و (حرمت) زیارت‌کنندگان بیت الحرام را که بخشش و خشنودی پروردگارشان را می‌جویند؛ نشکنید و چون از احرام خارج شدید می‌توانید شکار کنید و نباید دشمنی با گروهی که شما را از (ورود به) مسجد الحرام باز داشتند، وادارد که به تجاوز دست یازید؛ و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید و در گناه و تجاوز یاری نکنید و از خداوند پروا کنید، بی‌گمان خداوند سخت کیفر است» سوره مائده، آیه ۲.</ref> استفاده می‌شود؛ با این بیان که مراد از {{متن قرآن|شَعَائِرَ اللَّهِ }} در این [[آیات]]، [[مناسک حج]] <ref> جامع‌ البیان، ج ۶، ص۷۳؛ مجمع البیان، ج ۳، ص۲۶۴؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۳۰۳.</ref> و مقصود از حلال شمردن آنها تضییع و فاسد کردن آنهاست؛<ref>مجمع‌البیان، ج ۳، ص۲۶۴؛ فقه القرآن، ج ۱، ص۳۰۳.</ref> اما چنانچه حجگزار پس از شروع اعمال حج، به سبب مانع شدن [[دشمن]] یا [[بیماری]] نتواند اعمال حج را به پایان رساند [[وظایف]] خاصی برایش [[تشریع]] شده است.


=== تکرار حج ===
=== تکرار حج ===
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش