پدیدارشناسی تاریخی باور شیعیان به علم امام در سده اول هجری (پایان‌نامه)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
پدیدارشناسی تاریخی باور شیعیان به علم امام
در سده اول هجری
زبانفارسی
پژوهشگرعبد‌الحمید ابطحی (ایران)
استاد راهنماحسن طارمی‌ راد (ایران)
موضوعتاریخ شیعه، علم امام، امامت
مذهبشیعه
سال دفاع۱۳۹۳
وابسته بهدانشگاه پیام نور مرکز
وبگاه معرفپژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

پدیدارشناسی تاریخی باور شیعیان به علم امام در سده اول هجری پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام بر اساس شواهد و قرائن تاریخی نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط آقای عبد‌الحمید ابطحی نگاشته و در دانشکده الهیات وابسته به دانشگاه پیام نور مرکز دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای حسن طارمی‌ راد است.[۱]

چکیده پایان‌نامه

  • پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «مسأله اصلی این رساله این است که باور شیعیان به علم الهی و گسترده امامان با چه فرایند تاریخی شکل گرفته است و آیا می‌توان بر اساس شواهد و قرائن تاریخی اصالت آن را نشان داد. روش ما در این رساله این است که زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری این باور را از دوران پیامبر دنبال کنیم و روند رشد این باور را پیش از شکل‌گیری جریانات و مکاتب فکری شیعی در نیمه دوم قرن دوم ترسیم کنیم. برای این کار تلاش شده مطالعه پدیدارشناسانه در تاریخ و سیره و حدیث و رجال صورت پذیرد و با کمک‌گیری از روش تحلیل گفتمان و رمزگشایی از برخی گزارش‌های تقیه‌ای یا تعصب‌آمیز در حد امکان گره‌های این تصویر تاریخی گشوده شود. در مجموع یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که در کنار موانع زیادی که برای معرفی مقامات امامان به جامعه مسلمین و جامعه شیعه وجود داشته است به تدریج باور شیعیان به مقام علم الهی امامان تا میانه قرن دوم خصوصاً در میان نخبگان شکل گرفته است. در این پژوهش به کمک شواهد متعددی فرایند این شکل‌گیری در قالب یک مدل تاریخی تصویر شده است».
  • در این رساله آمده است: «در این فرایند روشن شده است که باور به علم الهی پیامبر(ص) نیز با مقاومت‌های زیادی روبرو شد ولی به تدریج و در دوران حیات ایشان در اندیشه مسلمین تثبیت شد. پس از پیامبر نیز علی(ع) نقش عمده‌ای در حفظ و توسعه میراث علمی پیامبر ایفا کرد و در دوران خلافتش به دلیل تجلیات علمی و علنی فراوان که داشت علی‌رغم مخالفت‌های فراوان و سرسختانه مخالفان وی، به عنوان میراث دار اصلی علم پیامبر که بهره‌های فراوان از اخبارات غیبی نیز دارد شناخته شد و همین نکته نقطه عطف قبول انتقال علم الهی از پیامبر به یک غیر نبی شد».
  • پژوهشگر می‌افزاید: «نحوه توسعه و تعمیق تلقی و باور به علم الهی امامان به کمک شواهد فراوان ترسیم شده است و با کمک‌گیری از متون تذکره و سیره سنی و گزارش‌های ملل و نحل نشان داده شده است که باور به علم گسترده امام در نیمه اول قرن دوم در میان شیعیان تثبیت شده بود و این‌چنین نیست که غالیان در قرون بعدی این اخبار را ساخته باشند. در این تحقیق نشان داده شده است که ابوالخطاب نیز نمادی از تندروی شیعی در قبال تندروی انکاری زیدیه نسبت به مقامات اهل‌بیت بوده است».[۱]

فهرست پایان‌نامه

اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورندگان

سید عبد‌الحمید ابطحی (پژوهشگر)
سید عبدالحمید ابطحی
آقای دکتر سید عبدالحمید ابطحی (متولد ۱۳۴۵ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را در سطوح عالی پیگیری کرد. وی رشته فلسفه دین را در مقطع دکتری به اتمام رساند. آموزش و مشاوره فارغ‌التحصیلان و همکاری در راه‌اندازی بنیاد جعفری و بنیاد امامت در قم از جمله فعالیت‌های وی است.[۲] او تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «علم امام در باور شیعیان نخستین»، «فرایند آگاهی شیعیان از علم غیب امامان»، «چالش بنی‌الحسن با انگاره علم ائمه در نیمه اول قرن دوم»، «جایگاه امام علی در نشر علوم دین در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول»، «تقابل عالمان زیدی كوفه در نیمه اول قرن دوم با باور به امامت الهی اهل‌بیت (ع)»، «جستاری در پایان‌نامه‌های امامت‌پژوهان غربی»، «عقلانیت معرفت از دیدگاه علم شناسی پوپر»، «‌واقع‌گرایی‌ غیر جزمی‌ در فلسفة‌ انتقادی‌ پوپر» و «پدیدارشناسی تاریخی باور شیعیان به علم امام در سده اول هجری» برخی از این آثار است.[۳]
حسن طارمی‌ راد (استاد راهنما)
حسن طارمی راد
حجت‌الاسلام‌ والمسلمین حسن طارمی راد (متولد ۱۳۴۴ش)، پس از تحصیل در رشته مهندسی مکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: سید موسی شبیری زنجانی، حسن حسن‌زاده آملی و جعفر سبحانی پیگیری کرد. مدیریت علمی دانشنامه جهان اسلام، مدیریت گروه تاریخ علم، سردبیری مجله کتاب ماه دین از جمله فعالیت‌های وی است.[۴] او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های طلاب و دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «جایگاه امام علی در نشر علوم دین در مراکز علمی جامعه اسلامی قرن اول»، «ذیلی بر مقاله مسئله آموز صد مدرس»، «صدوق و مفید در بحارالأنوار مجلسی» و «نشر کتاب‌های مرجع در ایران» برخی از این آثار است.[۵]

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

پانویس

پیوند به بیرون