کتاب عمل در کلام اسلامی

مقدمه

نام کتابی است غیر مادی که اعمال انسان در آن ثبت و ضبط می‌شوند. خداوند بر هر انسانی دو فرشته گمارده است تا اعمال او را حفظ کنند و در نامه عملش بنویسند. هنگام شب، این دو فرشته، جای خود را به دو فرشته دیگر می‌دهند^[۱]. فرشته جانب راست، اعمال نیک را می‌نویسد و فرشته جانب چپ، اعمال بد را. فرشته راست، فرمانده فرشته چپ است. وقتی انسان کار نیک می‌کند، فرشته راست بی‌درنگ آن را می‌نویسد؛ ولی وقتی گناه می‌کند، فرشته راست به فرشته جانب چپ فرمان می‌دهد که هفت ساعت درنگ کند تا شاید صاحب گناه، توبه کند ^[۲]^[۳].
قرآن کریم از نامه عمل آدمی با عناوین "زُبُر" و "طائر" نیز یاد کرده است^[۴]^[۵].
اعمال انسان در سه کتاب‌ نوشته می‌شوند:

در کتابی که ویژه اعمال خود او است^[۶].
در کتابی که ویژه اعمال امت است،
در کتابی که اعمال همه انسان‌ها در آن نوشته می‌شوند^[۷].نامه هر کس همراه او است و در قیامت در برابرش گشوده می‌شود و اعمال ریز و درشت خود را می‌بیند و بهانه‌ای برایش نمی‌ماند^[۸]. در قیامت، نامه اعمال نیکوکاران را به دست راست آنها می‌سپارند و نامه اعمال بدکاران را به دست چپ آنها می‌دهند و این از نشانه‌هایی روشن برای بازشناختن خوبان از بدان است^[۹]^[۱۰].

منابع

فرهنگ شیعه

پانویس

↑ ﴿وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ كِرَامًا كَاتِبِينَ يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ﴾؛ سوره انفطار، آیه ۱۲- ۱۰؛ وسائل الشیعه‌، ۳/ ۱۵۴.
↑ نورالثقلین‌، ۷/ ۱۲۳؛ الاعتقادات‌، صدوق/ باب ۲۳/ ۶۸.
↑ فرهنگ شیعه، ص 383.
↑ ﴿ وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا ﴾؛ سوره اسراء، آیه ۱۴ و ۱۳؛ ﴿ وَكُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ وَكُلُّ صَغِيرٍ وَكَبِيرٍ مُسْتَطَرٌ ﴾؛ سوره قمر، آیه ۵۲ و ۵۳.
↑ فرهنگ شیعه، ص 383.
↑ ﴿وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا﴾؛ سوره اسراء، آیه ۱۳.
↑ المیزان‌، ۱۸/ ۱۷۸؛ پیام قرآن‌، ۶/ ۱۱۱.
↑ ﴿ وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا ﴾؛ سوره اسراء، آیه ۱۴ و ۱۳؛ ﴿وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلا كَبِيرَةً إِلاَّ أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا ﴾؛ سوره کهف، آیه ۴۹.
↑ پیام قرآن‌، ۶/ ۹۲.
↑ فرهنگ شیعه، ص 384.

[1] ﴿وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ كِرَامًا كَاتِبِينَ يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ﴾؛ سوره انفطار، آیه ۱۲- ۱۰؛ وسائل الشیعه‌، ۳/ ۱۵۴.

[2] نورالثقلین‌، ۷/ ۱۲۳؛ الاعتقادات‌، صدوق/ باب ۲۳/ ۶۸.

[3] فرهنگ شیعه، ص 383.

[4] ﴿ وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا ﴾؛ سوره اسراء، آیه ۱۴ و ۱۳؛ ﴿ وَكُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ وَكُلُّ صَغِيرٍ وَكَبِيرٍ مُسْتَطَرٌ ﴾؛ سوره قمر، آیه ۵۲ و ۵۳.

[5] فرهنگ شیعه، ص 383.

[6] ﴿وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا﴾؛ سوره اسراء، آیه ۱۳.

[7] المیزان‌، ۱۸/ ۱۷۸؛ پیام قرآن‌، ۶/ ۱۱۱.

[8] ﴿ وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا ﴾؛ سوره اسراء، آیه ۱۴ و ۱۳؛ ﴿وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلا كَبِيرَةً إِلاَّ أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا ﴾؛ سوره کهف، آیه ۴۹.

[9] پیام قرآن‌، ۶/ ۹۲.

[10] فرهنگ شیعه، ص 384.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]