کوثر در قرآن

این مدخل زیرشاخهٔ بحث کوثر است. کوثر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: کوثر در لغت - کوثر در قرآن - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

﴿إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ * فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ * إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ﴾.

نکات

﴿إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ﴾ در مجمع البیان می‌گوید: کلمه ﴿الْكَوْثَرَ﴾ بر وزن “فوعل” به معنای چیزی است که شأنش آن است که کثیر باشد، و کوثر به معنای خیر کثیر است. در معنای کوثر احتمالات بسیار داده شده است، اما شاهد بر این معنا که مراد از آن ذریه پیامبر، یعنی فرزندان فاطمه است، قرینه ابتر مقابل این کلمه و سبب نزول آیه است. ، زیرا کلمه: ﴿إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ﴾ با در نظر گرفتن کلمه “ابتر” در ظاهر به معنای اجاق کور، و نیز با در نظر گرفتن اینکه جمله مذکور از باب قصر قلب است، چنین به دست می‌آید که منظور از کوثر، تنها و تنها کثرت ذریه‌ای است که خدای تعالی به آن جناب ارزانی داشته، (و برکتی است که در نسل آن جناب قرار داده)، و یا مراد هم خیر کثیر است و هم کثرت ذریه، چیزی که هست کثرت ذریه یکی از مصادیق خیر کثیر است، و اگر مراد مسأله ذریه به استقلال و یا به طور ضمنی نبود، آوردن کلمه ﴿إِنَّ﴾ در جمله ﴿إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ﴾ فایده‌ای نداشت، زیرا کلمه ﴿إِنَّ﴾ علاوه بر تحقیق، تعلیل را هم می‌رساند و معنا ندارد بفرماید ما به تو حوض دادیم، چون که بدگوی تو اجاق کور است و یا بی‌خبر است.

در سوره فوق این موضوعات درباره کوثر و پیامبر مطرح گردیده است:

1. بشارت کوثر خیر کثیر که به قرینه تقابل آن با ابتر آمده، حضرت زهرا (س) می‌باشد. از جانب خداوند به پیامبر و عطای نعمت کوثر به پیامبر مقتضای سپاس او به درگاه خدا: ﴿إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ﴾؛
2. برگزاری نماز برای پروردگار، پس از عطای کوثر به پیامبر دستور خداوند: ﴿فَصَلِّ لِرَبِّكَ...﴾؛
3. قربانی کردن شتر، پس از عطا شدن کوثر به پیامبر توصیه الهی به آن حضرت: ﴿...وَانْحَرْ﴾.

منابع

1. سعیدیان‌فر، محمد جعفر و ایازی، سید محمد علی، فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۲