کثرت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

اصل آن "کثر" به معنای زیاد در مقابل قلّت و کمی[۱]. غالباً در کمیّت و مقدار استعمال می‌شود[۲]. کثرت مفهومی نسبی است و به اعتبار متعلق معانی مختلفی را بر می‌تابد. "اکثر" به معنای بیشتر، صفت تفصیلی است[۳].

إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ[۴].

برخی قایل‌اند، جریان طبیعی حیات دنیا و زندگی مادی، جهل و غفلت و شهوت و دوری از معنویت است؛ لذا قرآن کریم اکثر مردم را در این جریان برشمرده است: وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ[۵]، وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ[۶]، وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ[۷] و....[۸]

عده‌ای آیات فوق را دلیل بر ردّ رأی اکثریت، از دیدگاه قرآن و اسلام قلمداد کرده‌اند؛ در حالی‌ که مفهوم نسبی تعداد مؤمنان با کافران یا عالمان با جاهلان در قرآن کریم در سطح همه انسان‌ها سنجیده می‌شود و هیچ ارتباطی با اجماع اکثر مردم یا اتفاق نظر بیشتر مردم، در درون یک جامعه ایمانی ندارد. قرآن کریم بر نظر جمع و عمل به نظر شورا در جامعه تأکید دارد. در شورا یا ائتمار که مشورت جمعی است، نظر اکثریت رجحان می‌یابد[۹].[۱۰]

منابع

پانویس

  1. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۵، ص۱۶۰.
  2. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۰، ص۲۷.
  3. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۴.
  4. «و اگر از بیشتر کسان روی زمین پیروی کنی تو را از راه خداوند به گمراهی می‌کشانند؛ جز پندار را پی نمی‌گیرند و آنان جز نادرست برآورد نمی‌کنند» سوره انعام، آیه ۱۱۶.
  5. «اما بیشتر مردم سپاس نمی‌گزارند» سوره بقره، آیه ۲۴۳.
  6. «اما بیشتر مردم نمی‌دانند» سوره اعراف، آیه ۱۸۷.
  7. «اما بیشتر (این) مردم ایمان نمی‌آورند» سوره هود، آیه ۱۷.
  8. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۱۰، ص۲۷.
  9. محمد هادی معرفت، فقه سیاسی.
  10. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۵۷-۴۵۸.