توسعه اقتصادی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

مطالعه سخنان حضرت امام علی (ع) و تأمل در سیره او، از عدم تضاد و تنافی آموزه‌های دینی با رشد و توسعه اقتصادی خبر می‌دهد. توجه به آخرت و اصالت دادن به آن هنگام انجام امور گوناگون در زندگی این دنیا، نه تنها با توجه کردن به رشد و توسعه اقتصادی تضادی ندارد، بلکه باعث می‌شود آن را با انگیزه‌های قوی‌تر دنبال کنیم تا آثار منفی کم‌تری داشته باشد و ملاحظات توزیعی، منزلت و کرامت انسان‌ها را نیز در نظر بگیرد.

این همه سفارش به آبادانی سرزمین‌ها و رشد و توسعه اقتصادی در کنار سفارش به عدالت اجتماعی و مراعات حقوق مردم و... بخشی از دستورهای صریح اقتصادی حضرت است که نشان از نگرش خاص او به رشد و توسعه اقتصادی دارد. وی پس از تأکید بر اصالت دادن به آخرت، ما را به رشد و توسعه اقتصادی توجه داده و با استناد به آیه هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا...[۱] فرموده است: خدای سبحان با این آیه، به مردم فرمان آبادانی داده تا با استفاده از محصولات گوناگون زمین، نیازهای معیشتی خویش را تأمین کنند[۲]؛ در عین حال، امام رشد اقتصادی را همراه با توجه به آخرت می‌خواهد؛ لذا در بازار بصره گریست و فرمود: ای بندگان دنیا و کارگزاران اهل آن! با این همه اشتغال به کسب و کار و تجارت در دنیا کی به فکر آخرت هستید تا بتوانید توشه‌ای برای آن سرای باقی برگیرید؟[۳].

از این سخن امام استفاده می‌شود که او توجه به کار و کوشش اقتصادی و تجارت را به اصالت دادن به آخرت مقید می‌کند تا هرگز زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح ندهیم؛ حضرت در ادامه، آیه فَأَمَّا مَنْ طَغَى * آثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا[۴] را تلاوت فرمود[۵].

منابع

پانویس

  1. «و به سوی (قوم) ثمود برادر آنان صالح را (فرستادیم)، گفت: ای قوم من! خداوند را بپرستید که خدایی جز او ندارید، او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد پس، از او آمرزش بخواهید سپس به درگاه وی توبه کنید که پروردگار من، پاسخ دهنده‌ای است» سوره هود، آیه ۶۱.
  2. وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۲.
  3. کاشف الغطاء، هادی، مستدرک نهج البلاغه، ص۵۱.
  4. «اما آنکه سرکشی کرده باشد * و زندگی این جهان را برگزیده باشد» سوره نازعات، آیه ۳۷-۳۸.
  5. خادم علی‌زاده، عبدالامیر، مقاله «دنیا و آخرت»، دانشنامه امام علی ج۷، ص ۱۴۶.