کویفه ابن عمر

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

از این ناحیه در منابع تاریخی و جغرافیایی جز مختصری در مورد علت نامیده شدن به ابن عمر مطالب قابل توجهی ذکر نشده است. به روایت یعقوبی پس از اینکه عبیدالله پسر عمر بن خطاب، هرمزان مسلمان ایرانی را به اتهام مشارکت در قتل پدرش کشت، مردم به عثمان به علت عدم قصاص او و نگهداری‌اش، اعتراض کردند[۱]. عثمان او را از مدینه به کوفه فرستاد و او در خانه‌ای فرود آمد که آنجا را به او منسوب نمودند، و کویفه ابن عمر نامیده شد[۲]. یاقوت در ماده «کویفه» نوشته است که کویفه منسوب به عبیدالله بن عمر بن خطاب است که پس از قتل دختر ابولؤلؤ و هرمزان و جفینه عبادی در آنجا فرود آمد. کوینه نزدیک بزیقیا است. درباره لفظ بزیقیا می‌گوید که روستایی نزدیک حله بنی مزید از مضافات کوفه است[۳].

به گفته دینوری و بلاذری، سعد ابن ابی وقاص در جستجوی محل مناسبی برای اسکان مجاهدان مسلمان (پس از اینکه شهر انبار را مناسب ندید) به کویفه ابن عمر آمد و آنجا را نیز مناسب تشخیص نداد، تا سرانجام به کوفه رسید و در آنجا فرود آمد[۴]. با اینکه «کویفه» مصغر «کوفه» است و تنها مکانی بوده است که این نام را بر خود گرفته، ولی هیچ یک از متقدمین در مورد علت «کویفه» خواندنش سخنی نگفته‌اند. همچنین وقوع حادثه یا اتفاقی را در این مکان ذکر نکرده‌اند؛ در صورتی که حوادث بسیاری در منطقه کوفه رخ داده بود. از سوی دیگر با توجه به مطالب ذکر شده، عدم اتفاق منابع تاریخی و جغرافیایی در مورد محدوده کویفه به خوبی آشکار است؛ در حالی که بلاذری و دینوری کویفه ابن عمر را (هر چند بعدها به ابن عمر منسوب شد) منطقه‌ای خارج از کوفه، که حتی آب و هوای آن با شهر کوفه تفاوت داشته است نوشته‌اند، یعقوبی آن را خانه‌ای در داخل شهر کوفه دانسته است. یاقوت نیز کویفه را بیرون کوفه می‌داند. تا آنجا که نگارنده تحقیق و بررسی کرده است به موردی که اشاره به ادغام کویفه در کوفه به علت گسترش شهر و یا تغییر نام این منطقه یا به گفته یعقوبی «خانه» داشته باشد، برخورد نکرد.[۵]

منابع

پانویس

  1. علت اصلی فراری دادن یا فرار کردن عبیدالله بن عمر از مدینه، اعتراض شدید حضرت امیرالمؤمنین(ع) بود. چون حضرت به عثمان گفت اگر او را به جرم کشتن هرمزان قصاص نکنی، هر جا او را ببینم، می‌کشم عبیدالله بن عمر هم از مدینه به کوفه گریخت و چون امیرمؤمنان(ع) پس از رسیدن به خلافت به کوفه آمد عبیدالله به شام فرار کرد و به معاویه پناهنده شد، تا اینکه در جنگ صفین در لشکر معاویه بود که توسط افراد سپاه امیرالمؤمنین(ع) به قتل رسید.
  2. تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۱۴.
  3. معجم البلدان، ج۴، ص۴۹۶ و ج۱، ص۴۱۲ ماده «بزیقیا».
  4. فتوح البلدان، ص۳۹۰، الاخبار الطوال، ص۱۵۷.
  5. رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۱۳۳.