اسرائیل

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

اسرائیل لقب یعقوب بن اسحاق است و به این عنوان یک بار فقط در آیه 93 از سورۀ آل عمران از او یاد شده است. كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلًّا لِبَنِي إِسْرَائِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسْرَائِيلُ عَلَى نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ در موارد دیگر یعقوب به نام اصلی خویش در ردیف پیامبران و نامش در شمار فرزندان ابراهیم درج گردیده ولی از یهود در بیشتر موارد قرآنی تحت عنوان بنی اسرائیل یاد شده است.

از وقایع یعقوب، قرآن مجید دو واقعه را ذکر می‌کند یکی آنکه هنگام مرگ از فرزندان خود پرسید: بعد از من چه کسی را خواهید پرستید؟ گفتند: خدای تو و خدای پدرانت، خدای ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را خواهیم پرستید.

واقعه دیگر، داستان یوسف است که یعقوب از حوادثی که بر سر یوسف می‌گذرد رنج می‌برد و در اندوه و فراق یوسف چشمانش سفید می‌گردد و بالاخره به وصال یوسف می‌رسد و بر اثر اصطکاک چشمش با پیراهن یوسف از کوری شفا می‌یابد.

این واقعه جانگداز برای شعرای ایران موضوع خوبی ساخته است و آنان از رنج یعقوب و آه و زاری پیر کنعان بسیار گفتگو کرده‌اند.

راجع به این که اسرائیل چه چیزی را بر خود حرام کرده میان مفسرین اختلاف است: بعضی مطابق با تصریح تورات، معتقد شده‌اند که وی عرق النساء را بر خود و فرزندان خویش حرام ساخته و بعضی گفته‌اند که وی گوشت شتر را بر خود تحریم کرده است. عده‌ای نوشته‌اند که چون وی به عرق النساء مبتلی بوده و شب‌ها نمی‌خوابیده است، نذر کرده که اگر شفا یابد، لذیذترین خوردنی‌ها را بر خود حرام کند. از این رو از خوردن گوشت شتر اجتناب کرده است. گروهی هم این اجتناب و پرهیز را دستور اطباء و برای سلامت وی می‌دانند. صاحب قاموس کتاب مقدس می‌نویسد:

حق این است که عرق النساء مأخوذ از دو کلمه حبد و ناشه به معنی کف ران است چون فرشته (یا خدا) در هنگام کشتی کف ران یعقوب را لمس کرد، عرق النساء بر او و فرزندانش حرام شد.

تحریم عرق النساء را بر بنی اسرائیل، بعضی نتیجه بغی و سرکشی خود آنها می‌دانند و بعضی دیگر، معتقدند که یعقوب به مقتضای نبوت و اجتهاد خویش، یا به دستور خدا آن را بر بنی اسرائیل تحریم کرده است.

اسرائیل، لغتی است عبری به معنی محارب با خدا و یا به معنی سر باز خدا(امیر مجاهد) یا برگزید؛ خدا. در تورات مندرج است: آن شب که یعقوب با فرشته کشتی گرفت، فرشته گفت: که پس از این باید اسرائیل نامیده شود زیرا که با خدا کشتی گرفته و بر او غالب شده است.

بعضی از مفسرین، لفظ اسرائیل را مشتق از سراء به معنی سیر در شب می‌دانند و می‌گویند چون یعقوب به جای برادر خود عیسو یا عیشو خود را بر پدر عرضه داشت و از او بر کت گرفت، از ترس عیسو روزها را مخفی می‌‌شد و شب از خانه بیرون می‌آمد، از این رو او را اسرائیل نامیده‌اند.

بنا بر روایات اسلامی که قسمت‌هائی از آن با تورات و قسمت‌هائی با مدراش مطابقت دارد، یعقوب با برادر خود عیسو توأمان بودند و هنگام تولد، یعقوب پیش از عیسو بود ولی عیسو به یعقوب گفت. اگر پیش از من بروی من در شکم مادر باقی خواهم ماند و او را هلاک خواهم کرد. از این رو یعقوب خود را عقب کشید و عیسو پیشتر متولد گردید و به همین مناسبت یعقوب نامیده شد.

تورات نوشته است که چون هنگام تولد، پاشنه برادر خود را گرفته بود نام او یعقوب شد.

بنا به روایت تورات، یعقوب در مقابل مقداری آش که هنگام گرسنگی به عیسو داد، نخست زادگی او را خرید و چون اسحاق در زمان پیری نابینا شده بود، نزدیک مرگ خویش خواست عیسو را برکت دهد ولی «رفقه» زوجۀ اسحاق فرزند دیگر خود یعقوب را بیشتر دوست داشت به او دستور داد که غذائی را که اسحاق از عیسو خواسته وی فراهم کند و پوست بزی بر گردن ببندد تا مانند عیسو پشمالود باشد و نزد پدر خویش اسحاق رود و از او برکت گیرد. یعقوب چنین کرد و از پدر برکت گرفت.

یعقوب دو زن داشت یکی «لیه» که زشت ولی زایا بود و دیگری «راحیل» خواهر لیه که سترون بود و در آخر، بنیامین و یوسف را برای یعقوب آورد.

راجع به اینکه چگونه یعقوب جمع میان دو خواهر کرده، میان مفسرین اختلاف پیدا شده بعضی گفته‌اند نکاح دو خواهر با هم از زمان موسی حرام شده و پیش از وی حرمتی نداشته است. عده‌ای هم معتقد شده‌اند که یعقوب راحیل را بعد از مرگ لیه به زنی گرفته است. لکن نص تورات برخلاف قول اخیر است.

جستارهای وابسته

• حضرت موسی
• دین یهودیت
• تورات
• قوم یهود
• صهیونیسم

منابع

1. خزائلی، محمد، اعلام قرآن