اسرافیل در معارف دعا و زیارات

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسرافیل است. اسرافیل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسرافیل در قرآن - اسرافیل در کلام اسلامی - اسرافیل در معارف مهدویت - اسرافیل در معارف دعا و زیارات - اسرافیل در معارف و سیره سجادی - اسرافیل در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط ندارد

اسرافیل یکی از چهار ملکِ مقرّب الهی است. سه ملک دیگر عبارت‌اند از جبرائیل، میکائیل و عزرائیل. قرآن کریم ایمان به ملائکه را در ردیف ایمان به خدا، قیامت، کتاب و پیامبران قرار داده است: ﴿وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ﴾

مقدمه

قرآن کریم در آیات بسیاری به موضوع ملائکه، اقسام آنها، ویژگی‌های آنها و نقش آنها در نظام هستی پرداخته است. امام سجاد (ع) در صحیفه یک دعای مستقل در درود بر ملائکه، حاملان عرش و ملائکه مقرّب الهی دارد. آن حضرت در این دعا از اسرافیل، میکائیل، جبرائیل و نیز روح نام برده و درباره اسرافیل چنین فرموده است: «وَ إِسْرَافِيلُ‏ صَاحِبُ‏ الصُّورِ، الشَّاخِصُ الَّذِي يَنْتَظِرُ مِنْكَ الْإِذْنَ، وَ حُلُولَ الْأَمْرِ، فَيُنَبِّهُ بِالنَّفْخَةِ صَرْعَى رَهَائِنِ الْقُبُورِ»؛ «بار خدایا، درود فرست بر اسرافیل، آن فرشته صاحب صور که چشم گشوده منتظر فرمان توست تا در صور خود بدمد و خفتگان در گور را برانگیزاند».

امام در این دعا به نقش اسرافیل در دمیدن صور و احیای مردگان اشاره کرده است. مسئله نفخ صور یا دمیدن در شیپور در قرآن کریم آمده است: ﴿وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُمْ قِيَامٌ يَنْظُرُونَ﴾. از این آیه استفاده می‌شود که نفخ صور و دمیدن در شیپور که مستلزم صوت و صیحه عظیم و وحشتناکی است دوبار واقع می‌شود، یک بار برای این که همه جانداران به غیر از آنان که خدا بخواهد بمیرند و یک بار برای این که همه مردگان زنده شوند. واژه اسرافیل در صحیفه یک بار و در همین دعای سوم به کار رفته است

منابع

1. شیرزاد، امیر، مقاله «اسرافیل»، دانشنامه صحیفه سجادیه