ضحاک بن مزاحم هلالی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

ابوالقاسم ضحاک بن مزاحم بن یزید هلالی کوفی خراسانی بلخی تبار او از کوفه بودند[۱]، ولی ضحاک در بلخ می‌‌زیست[۲] و یکی از اصحاب امام سجاد(ع) به شمار می‌‌رفت[۳]. تفسیر را نزد سعید بن جبیر در ری فرا گرفت[۴]. برخی از ارباب رجال گفته‌اند که او حضرت علی(ع) را دیده و از آن حضرت حدیث آموخته[۵] و از افرادی چون ابن عباس و ابوسعید خدری نیز حدیث نقل کرده است[۶]. وی از راویان موثق و امین[۷] و از فقها[۸] و مفسران برجسته[۹] بوده و در روستای بروقان بلخ تعلیم و تربیت قریب سه هزار کودک را بر عهده داشت[۱۰]. برای مدتی در سمرقند و بخارا نیز اقامت داشت[۱۱]. راویانی چون بزیع بن عبدالله لحّام و اسماعیل بن ابی خالد از وی روایت کرده‌اند[۱۲]. برخی از ارباب رجال اهل سنت او را توثیق، و برخی تضعیف نموده‌اند[۱۳]. هلالی در سال ۱۰۵ه‍ درگذشت[۱۴]. در تاریخ وفاتش اختلاف است. اثر علمی او تفسیر القرآن می‌‌باشد[۱۵].[۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲

پانویس

  1. رجال الطوسی ۹۴.
  2. التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.
  3. رجال الطوسی ۹۴.
  4. الثقات ۶/۴۸۰.
  5. مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.
  6. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.
  7. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  8. الوافی ۱۶/۳۵۹.
  9. معجم المفسرین ۱/۲۳۷.
  10. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  11. التاریخ الکبیر ۴/۳۳۲.
  12. تهذیب الکمال ۱۳/۲۹۲.
  13. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۴/۴۵۳.
  14. الثقات ۶/۴۸۰.
  15. کشف الظنون ۱/۴۵۲ مستدرکات علم رجال الحدیث ۴/۲۷۸.
  16. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲، ص۴۰۸.