قاسم رسی

قاسم رسی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قاسم رسی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

ابومحمد قاسم بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم رسّی هاشمی معروف به رَسّی از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) بود و در سال ۱۶۹هـ زاده شد و در منطقه کوهستانی قدس، در اطراف مدینه می‌‌زیست. از دوران کودکی و بالندگی و نیز تعلیم و تعلم وی اطلاعی در دست نیست. گفته‌اند که وی دانشمند، فقیه و شاعر بود و به رشته‌های گوناگون علمی آشنایی داشت. ابومحمد رسّی از امام کاظم (ع) روایت کرده است.

وی از پیشوایان زیدیه بود و قیام خود را پس از مرگ برادرش به سال ۱۹۹هـ شروع کرد. شعار او دعوت به یاری و بیعت با «الوصی من آل محمد» یا «الرضا من آل محمد» (ص) بود که در مصر انجام گرفت. قیام دوم او در کوفه به سال ۲۲۰هـ انجام شد و گروهی از مردم با او بیعت کردند.

احاطه او بر رشته‌های علمی، مهارتی در ردّ افکار انحرافی در او پدید آورده بود که ردّ بر جبریه و مجسمه از جمله کارهای اوست. به گفته بروکلمان، وی بنیانگذار مذهب قاسمیه در فقه بود. وی را فردی عفیف و زاهد توصیف کرده و گفته‌اند که حاکم وقت هفت بار دینار برایش فرستاد، اما او برگرداند.

قاسم علاوه بر اشعار زیبا، آثار متعددی دارد که عبارت‌اند از: الامامه الاشریه الایمان و النذور سیاسة النفس والرد علی الرافضه صفة العرش و الکرسی و تفسیرهما و الناسخ و المنسوخ. نجاشی می‌‌گوید: قاسم کتابی داشت که آن را از پدرش از امام صادق (ع) روایت کرده است. آقابزرگ تهرانی هم کتاب‌های التوحید و العدل (کوچک و بزرگ)، الدلیل (کوچک و بزرگ)، مجموعه پاسخ‌هایی که از او سؤال شده بود و مسائل ابن مقفع را از او دانسته و می‌‌گوید: قاسم رسّی کتاب الامامه یا تثبیت الامامه را در تثبیت امامت علی (ع) و تقدم ایشان در امامت بر دیگران نگاشته است. زرکلی مجموع آثار ابومحمد را ۲۳ رساله ذکر کرده و کتاب راجع به ابن مقفع را الرد علی ابن مقفع نامیده است که به همراه ترجمه ایتالیایی آن چاپ شده است. وی سرانجام به سال ۲۴۶هـ در کوه رس، نزدیک ذوالحلیفه مدینه درگذشت. فرقه قاسمیه که شاخه‌ای از زیدیه بودند، بدو منسوب است..

منابع

1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱