نعمان بن بشیر انصاری
نعمان بن بشیر انصاری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: نعمان بن بشیر انصاری در تاریخ اسلامی - نعمان بن بشیر انصاری در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابوعبدالله نعمان بن بشیر بن سعد بن ثعلبة بن خلاس انصاری خزرجی مدنی نخستین مولود انصاری پس از هجرت پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه است که در ربیع الثانی سال دوم هجری[۱] یا چهارده ماه پس از هجرت در مدینه به دنیا آمد.[۲] او از اصحاب پیامبر اکرم(ص) بود[۳] و از آن حضرت و همچنین از دایی‌اش عبدالله بن رواحه، عایشه و عمر روایت کرده است.[۴] کسانی چون پسرش محمد، حمید بن عبدالرحمان بن عوف، شعبی و عروة بن زبیر از او روایت کرده‌اند.[۵] وی مردی سخنور بود[۶] و در سرودن شعر نیز بهره داشت.[۷] اولین کسی بود که با ابوبکر بیعت کرد.[۸] وقتی عثمان به قتل رسید عَلَم خونخواهی او را برافراشت و به نزد معاویه رفت.[۹] معاویه او را به همراه ابوهریره دوسی نزد علی(ع) فرستاده تا قاتلان عثمان را معرفی کند، ولی حضرت به درخواست آنان پاسخی نداد.[۱۰] نعمان بن بشیر یکی از دو انصاری است که همراه معاویه در صفین شرکت کرد،[۱۱] همچنین از کسانی است که معاویه او را برای غارت مناطق زیر نفوذ علی(ع) گسیل کرد.[۱۲]
نعمان در سال ۵۳هـ قضاوت دمشق را عهده‌دار شد[۱۳] و مدت نُه ماه نیز کارگزار معاویه در کوفه بود. در زمان خلافت یزید نیز در سِمَت خود ابقا شد و تا اواخر سال ۶۰هـ ادامه یافت و سرانجام عزل شد.[۱۴] وی هنگام ورود مسلم بن عقیل به کوفه، والی این شهر بود و در پی درخواست امویان عزل شد.[۱۵] پس از حادثه عاشورا در سال ۶۱هـ به دستور یزید مسئولیت بازگرداندن اهل بیت امام حسین(ع) به مدینه را بر عهده گرفت.[۱۶] از آن پس نیز مدتی فرماندار شهر حمص، از شهرهای شام بود.[۱۷] ولی به دلیل طرفداری از ابن زبیر مورد خشم مردم قرار گرفت[۱۸] و از حمص فرار کرد، ولی عاقبت به دست مردم دستگیر شد و به قتل رسید و پس از آنکه سر از بدنش جدا کردند آن را در دامن همسر کلبیه‌اش قرار دادند.[۱۹] وفات وی در سال ۶۵ یا ۶۶هـ بوده است.[۲۰] سال‌های دیگری نیز برای وفاتش نقل شده است.[۲۱] از نعمان دیوان شعری بر جای مانده است که یک بار در سال ۱۳۳۲ و بار دیگر در سال ۱۳۳۶ به چاپ رسید[۲۲].[۲۳]
جستارهای وابسته
- عبدالله بن رواحه (دایی)
- محمد بن نعمان بن بشیر انصاری (فرزند)
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ الطبقات الکبری ۶/۵۳ الاستیعاب ۴/۱۴۹۷.
- ↑ المعارف ۲۹۴.
- ↑ الاستیعاب ۴/۱۴۹۶.
- ↑ الاصابه ۶/۲۴۰ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۱۰/۴۴۷.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۱۰/۴۴۷.
- ↑ الطبقات الکبری ۶/۵۴.
- ↑ الاستیعاب ۴/۱۴۹۸ الاعلام ۸/۳۶.
- ↑ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) ۱/۲۴۶.
- ↑ المحبر ۲۹۴ الکامل ۳/۱۹۱.
- ↑ انساب الاشراف ۳/۲۰۵.
- ↑ تاریخ الیعقوبی ۲/۱۸۸.
- ↑ انساب الاشراف ۳/۲۰۶.
- ↑ البدایة و النهایه ۸/۲۴۴.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق ۳۳/۸۹ ـ ۹۴.
- ↑ تاریخ الطبری ۵/۳۵۶.
- ↑ البدایة و النهایه ۸/۲۴۴.
- ↑ المنتظم ۵/۳۳۴.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۳/۴۱۱.
- ↑ الطبقات الکبری ۶/۵۴.
- ↑ مختصر تاریخ دمشق ۲۶/۱۶۴ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۱۰/۴۴۸ و ۴۴۹.
- ↑ البدایة و النهایه ۸/۲۴۵ المنتظم ۵/۳۳۳.
- ↑ تاریخ الادب العربی (بروکلمان) ۱/۲۴۷.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص803 - 804.