بحث:مقام اصطفاء الهی: تفاوت میان نسخهها
←سید علی حسینی میلانی
خط ۲۲۰: | خط ۲۲۰: | ||
در کتاب: با پیشوایان هدایتگر جلد 2 | در کتاب: با پیشوایان هدایتگر جلد 2 | ||
اِصطَفاکُم | {{عربی|اندازه=155%|"اِصطَفاکُم بِعِلمِهِ"}}؛ | ||
گواهی میدهم که خدا شما را به علم خود برگزیده است. | گواهی میدهم که خدا شما را به علم خود برگزیده است. | ||
این ابتدای یکی از فرازهای شهادت ثالثه است که هر یک از این فرازها بر پارهای از خصائص ائمّه مشتمل است و هر کدام نکتهای دارد. | این ابتدای یکی از فرازهای شهادت ثالثه است که هر یک از این فرازها بر پارهای از خصائص ائمّه مشتمل است و هر کدام نکتهای دارد. | ||
خط ۲۲۶: | خط ۲۲۶: | ||
این گونه تعبیر صریح است در این که هر چند این اوصاف، منازل و مقامات به ائمّه اختصاص دارد، امّا از ناحیۀ خداوند متعال است که او خواسته است که آن بزرگواران را با این خصوصیات و اختصاصات قرار دهد. بنابراین، نه تنها هیچ وجهی برای غلوّ در این تعابیر وجود ندارد؛ بلکه احتمال آن نیز نمیروند. | این گونه تعبیر صریح است در این که هر چند این اوصاف، منازل و مقامات به ائمّه اختصاص دارد، امّا از ناحیۀ خداوند متعال است که او خواسته است که آن بزرگواران را با این خصوصیات و اختصاصات قرار دهد. بنابراین، نه تنها هیچ وجهی برای غلوّ در این تعابیر وجود ندارد؛ بلکه احتمال آن نیز نمیروند. | ||
کلمۀ «اصطفاء» | کلمۀ «اصطفاء» | ||
پیشتر گفتیم که کلمۀ «اصطفاء» به معنای انتخاب و جدا کردن است <ref>.ک: المفردات فی غریب القرآن: | پیشتر گفتیم که کلمۀ «اصطفاء» به معنای انتخاب و جدا کردن است <ref>.ک: المفردات فی غریب القرآن: ۲۸۳.</ref> که خداوند متعال به سبب علم خود، ائمّه {{عم}} را از حیث شأن و منزلت از دیگران جدا کرده و به آنان مقام خاصّی داده که به دیگران نداده است. | ||
توضیح این مطلب چنین است که خداوند متعال، آفریدگار بشر است و از همان لحظۀ آفرینش از همۀ اوصاف و اخلاق و حالات او به طور کامل با خبر است. در قرآن مجید میفرماید: | توضیح این مطلب چنین است که خداوند متعال، آفریدگار بشر است و از همان لحظۀ آفرینش از همۀ اوصاف و اخلاق و حالات او به طور کامل با خبر است. در قرآن مجید میفرماید: | ||
{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ}}﴾}}؛<ref>«آیا آن کسی که موجودات را آفریده از حال آنان آگاه نیست؟! در حالی که او (از همه چیز) با خبر و آگاه است». سوره ملک، آیه۱۴.</ref> | |||
آیا میشود خدای لطیف و خبیر به همۀ اشیا از اموری که به مخلوقاتش مربوط است بیخبر باشد؟ پس او میداند که چه خلق کرده و از جمیع ابعاد و احوال اختیاری هر یک از افراد با خبر است. از این رو به سبب همین علم و با توجّه به حالاتشان به آنها مراتب قرب میدهد که هر کس در این مسیر بیشتر کار کرده باشد، البته قرب و منزلتش بیشتر خواهد بود؛ ولی ائمّه {{عم}} به مرتبهای رسیدند که از دیگران ممتاز شدند؛ یعنی صاحب خصوصیتی شدند که برای دیگران حاصل نشده است. | آیا میشود خدای لطیف و خبیر به همۀ اشیا از اموری که به مخلوقاتش مربوط است بیخبر باشد؟ پس او میداند که چه خلق کرده و از جمیع ابعاد و احوال اختیاری هر یک از افراد با خبر است. از این رو به سبب همین علم و با توجّه به حالاتشان به آنها مراتب قرب میدهد که هر کس در این مسیر بیشتر کار کرده باشد، البته قرب و منزلتش بیشتر خواهد بود؛ ولی ائمّه {{عم}} به مرتبهای رسیدند که از دیگران ممتاز شدند؛ یعنی صاحب خصوصیتی شدند که برای دیگران حاصل نشده است. | ||
بنابراین، خداوند متعال به علم خود به حالات، صفات و عبادات ائمّه {{عم}} آنها را اصطفاء کرد و چنین مقامی به آنان عطا فرمود. | بنابراین، خداوند متعال به علم خود به حالات، صفات و عبادات ائمّه {{عم}} آنها را اصطفاء کرد و چنین مقامی به آنان عطا فرمود. | ||
خط ۲۴۳: | خط ۲۴۳: | ||
گفتنی است که این بحث میتواند از بحث عصمت جدا باشد که ائمّه {{عم}} با اختیار خود معصوم هستند. | گفتنی است که این بحث میتواند از بحث عصمت جدا باشد که ائمّه {{عم}} با اختیار خود معصوم هستند. | ||
خداوند منّان در آیۀ مبارکهای میفرماید: | خداوند منّان در آیۀ مبارکهای میفرماید: | ||
{{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ * ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}﴾}}؛<ref>«خداوند آدم، نوح، آل ابراهیم و آل عمران را بر عالمیان برتری داد. آنان فرزندانی بودند که از (جهت پاکی و فضلیت) برخی از نسل برخی دیگر برترند و خداوند شنوا و داناست». سوره آل عمران، آیه۳۳ و ۳۴.</ref> | |||
اصطفائ و اختیار اینان از ناحیۀ خداوند متعال است و این فعل به خداوند متعال نسبت داده شده است. امّا در ذیل میفرماید: «و الله سمیعٌ علیم»؛ یعنی علم خداوند متعال در این اصطفاء دخیل است. در آیۀ مبارکه دیگری میفرماید: | اصطفائ و اختیار اینان از ناحیۀ خداوند متعال است و این فعل به خداوند متعال نسبت داده شده است. امّا در ذیل میفرماید: «و الله سمیعٌ علیم»؛ یعنی علم خداوند متعال در این اصطفاء دخیل است. در آیۀ مبارکه دیگری میفرماید: {{عربی|اندازه=155%|﴿{{متن قرآن|اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ * يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۗ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ}}﴾}}؛<ref>«خداوند از فرشتگان و هم چنین از مردم رسولانی برمیگزیند. خداوند شنوا و بیناست. آن چه در پیش رو و پشت سر آنهاست میداند و تمامی امور به سوی خدا باز میگردد». سوره حج، آیه ۷۵ و ۷۶.</ref> | ||
بنابراین، درست است که اصطفاء از خداوند متعال و فعل الاهی است و به خداوند متعال نسبت داده شده؛ امّا اصطفاء او از روی علم و به برکت عبودیّت بوده است که گفتیم، راه را پیدا کرده و در آن راه حرکت کنند. | بنابراین، درست است که اصطفاء از خداوند متعال و فعل الاهی است و به خداوند متعال نسبت داده شده؛ امّا اصطفاء او از روی علم و به برکت عبودیّت بوده است که گفتیم، راه را پیدا کرده و در آن راه حرکت کنند. | ||
شاهد بر این مطلب در آیات و روایات فراوان است. در مباحث پیشتر نیز مقداری بیان شد. در آیۀ مبارکۀ دیگری در خطاب به رسول الله {{صل}} میخوانیم: | شاهد بر این مطلب در آیات و روایات فراوان است. در مباحث پیشتر نیز مقداری بیان شد. در آیۀ مبارکۀ دیگری در خطاب به رسول الله {{صل}} میخوانیم: «وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا»؛ | ||
«وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَىٰ أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا»؛ | |||
مقداری از شب را به تهجّد [و نماز و عبادت] سپری کن. این یک وظیفهای اضافی برای توست. امید که پروردگار تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزاند. | مقداری از شب را به تهجّد [و نماز و عبادت] سپری کن. این یک وظیفهای اضافی برای توست. امید که پروردگار تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزاند. | ||
بنابراین آیه، تهجّد مقدّمۀ مقام محمود میشود، همچنین در این آیهای که میخوانیم تأمّل کنید! خداوند متعال میفرماید: | بنابراین آیه، تهجّد مقدّمۀ مقام محمود میشود، همچنین در این آیهای که میخوانیم تأمّل کنید! خداوند متعال میفرماید: |