تلاوت قرآن در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  = تلاوت قرآن

| مداخل مرتبط = [[تلاوت قرآن در علوم قرآنی]] - [[تلاوت قرآن در اخلاق اسلامی]] - [[تلاوت قرآن در معارف و سیره نبوی]] - [[تلاوت قرآن در معارف و سیره علوی]] - [[تلاوت قرآن در معارف و سیره فاطمی]] - [[تلاوت قرآن در معارف و سیره حسینی]] - [[تلاوت قرآن در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

| پرسش مرتبط  =

از عبادت‌هایی که [[پیامبر خدا]] {{صل}} به آن به طور ویژه توجه داشت، [[قرائت قرآن]] بود. ایشان فقیر‌ترین خانه را خانه‌ای می‌دانست که از [[کتاب خدا]] تهی باشد<ref>کنزالعمال، ج ۱۵، ص ۳۹۳.</ref>؛ از این رو، به [[اصحاب]] و یارانش توصیه می‌فرمود: "برای خانه‌هایتان بهره‌ای از [[قرآن]] قرار دهید که همانا خانه‌ای که در آن [[قرآن]] خوانده شود، برای ساکنانش [[آسایش]] فراهم می‌آید و خیرش بسیار می‌شود و اهلش از افزونی برخوردار می‌شوند و هرگاه در آن [[قرآن]] خوانده نشود، بر ساکنانش، تنگ و خیرش اندک می‌شود و اهلش در کمبود به سر می‌برند"<ref>عدة الداعی، ص ۲۸۷ و وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۲۰۰</ref> و می‌فرمود: "[[قرآن]] دوای دردهاست"<ref>مسند الشهاب، ج ۱، ص ۵۱؛ الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۲۶۵ و کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۱۷. </ref>؛ "[[قرآن]] بخوانید؛ به درستی که [[قرآن]] در [[روز قیامت]] برای [[شفاعت]] خواننده‌اش حاضر می‌شود"<ref>صحیح مسلم، ج ۲، ص ۱۹۷؛ السنن الکبری، ج ۲، ص ۳۹۶ و مسند الشامیین، ج ۴، ص ۱۰۶.</ref>.

شدت علاقه ایشان به [[قرآن]] به حدی بود که گفته‌اند، روزی [[عمر بن خطاب]] نزد [[پیامبر]] {{صل}} وارد شد و دید که آن حضرت، سخت [[بیمار]] است؛ [[عمر]] گفت: "ای [[پیامبر خدا]] {{صل}}! چقدر حالتان نامساعد است"؛ ‌ [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "با این حال، دیشب، سی سوره که هفت سوره بلند هم جزو آنها بود، قرائت کردم؛ [[عمر]] گفت: "ای [[پیامبر خدا]] {{صل}} با آنکه [[خداوند]]، [[گناهان]] گذشته و [[آینده]] شما را آمرزیده است، چرا این چنین خود را به زحمت می‌اندازید؟!" فرمود: "ای [[عمر]]! آیا بنده‌ای سپاسگزار نباشم؟!"<ref>امالی طوسی، ص ۴۰۴.</ref>.

از یکی از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}}<ref>مانند عبدالله بن عمر، ابن مسعود و.....</ref> درباره علاقه شدید ایشان به [[قرآن]] [[نقل]] شده است که "روزی [[رسول]] [[رسول خدا]] {{صل}} به من فرمود: "برای من [[قرآن]] بخوان!"‌ گفتم: یا [[رسول خدا]] {{صل}}! برای شما [[قرآن]] بخوانم و حال آنکه [[قرآن]] بر شما نازل شده است؟ ‌ فرمود: "[[دوست]] دارم که آن را از غیر خودم بشنوم"<ref>مسند احمد، ج ۱، ص ۳۷۴؛ صحیح بخاری، ج ۵، ص ۱۸۰؛ صحیح مسلم، ج ۲، ص ۱۹۶ و المستدرک، ج ۳، ص ۳۱۹.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۲۲ ـ ۵۲۴.</ref>

گفته‌اند که صدای [[رسول خدا]] {{صل}} در [[خواندن]] [[قرآن]] از همه [[مردم]] دلربا‌تر و دلنشین‌تر بود<ref>سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۴۲۵؛ کوفی، المصنّف، ج ۷، ص ۱۵۴ و کنزالعمال، ج ۱، ص ۶۰۸. </ref> و به [[اصحاب]] و [[یاران]] خود نیز می‌فرمود: "[[قرآن]] را با زیباترین صداها بخوانید"<ref>المعجم الکبیر، ج ۱۲، ص ۹۲ و الجامع الصغیر، ج ۱، ص ۴۴.</ref>. پیش از [[خواندن]] [[قرآن]]، {{متن حدیث|اعوذ بالله من الشیطان الرجیم}} می‌گفت<ref>علامه حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ص ۴۲۴ و وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۱۳۵.</ref> و در [[قرائت قرآن]]، هر آیه‌ای را از [[آیه]] دیگر جدا می‌کرد<ref>مسند احمد، ج ۶، ص ۳۰۳؛ سنن ابی‌داوود، ج ۲، ص ۲۴۸؛ المستدرک، ج ۲، ص ۲۳۲ و وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۲۰۸.</ref> و هنگام [[قرائت قرآن]]، صدایش را می‌کشید<ref>الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۲۸۴؛ مسند احمد، ج ۳، ص ۱۳۲ و سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۴۳۰.</ref>. عادت آن حضرت این بود که نمی‌خوابید تا "مسبّحات" را قرائت کند و می‌فرمود: "در این سوره‌ها آیه‌ای است که از هزار [[آیه]] [[برتر]] است". به ایشان گفته شد: "مسبّحات کدام سوره‌هاست؟" فرمود: "سوره‌های حدید، [[حشر]]، صف، [[جمعه]] و تغابن"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۹۰ و بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۳۱۳.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۵۲۲ ـ ۵۲۴.</ref>

سفارش‌های [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به [[خواندن قرآن]] و فضیلت‌های آن بسیار [[ارزشمند]] است. ایشان خواندن قرآن را عامل تقویت [[حافظه]] می‌دانست: {{متن حدیث|ثَلَاثَةٌ يُذْهِبْنَ النِّسْيَانَ وَ يُحْدِثْنَ الذُّكْرَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ السِّوَاكُ وَ الصِّيَامُ}} «سه چیز [[فراموشی]] را از بین می‌برد و حافظه را تقویت می‌کند: [[تلاوت قرآن]]، [[مسواک زدن]] و [[روزه]] گرفتن»<ref>میزان الحکمه، ج۳، ص۱۲۱۴.</ref>.

[[رسول الله]] {{صل}}، [[مقتدا]] قرار دادن قرآن را برای مؤمنان لازم می‌شمارد و می‌فرماید: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ فَاتَّخِذُوهُ إِمَاماً وَ قَائِداً}}؛ «بر شما باد به قرآن که آن را [[پیشوا]] و [[رهبر]] خود سازید»<ref>میزان الحکمه، ج۱۰، ص۴۸۰۶.</ref>. رسول الله {{صل}}، قرآن را وسیله [[ارتباط]] با [[خداوند]] می‌داند و می‌فرمایند: {{متن حدیث|إِذَا أَحَبَّ أَحَدُكُمْ أَنْ يُحَدِّثَ رَبَّهُ فَلْيَقرَأً القُرْآنَ}}؛ «هرگاه فردی از شما [[دوست]] داشته باشد که با پروردگارش سخن بگوید، قرآن بخواند»<ref>میزان الحکمه، ج۱۰، ص۴۸۲۰.</ref>.

[[حضرت رسول]]، [[تلاوت]] بسیار قرآن را نیز می‌پسندید و می‌فرمود: {{متن حدیث|عَلَيْكُمْ بِتَعَلُّمِ الْقُرْآنِ وَ كَثْرَةِ تِلَاوَتِهِ}}؛ «بر شما باد، [[آموختن قرآن]] و بسیار خواندن آن»<ref>کنز العمال، ح۲۳۶۸.</ref>. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} گوش دادن به قرآن را نیز [[نیکو]] شمرده است: {{متن حدیث|مَنِ اسْتَمَعَ إِلى آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ مُضَاعَفَةٌ وَ مَنْ تَلَا آیَةً مِنْ كِتَابِ اللَّهِ كَانَتْ لَهُ نُوراً يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}<ref>کنز العمال، ح۲۳۱۶.</ref>؛ هر کس به یک [[آیه]] از [[کتاب خدا]] گوش دهد، برایش ثوابی دو چندان نوشته می‌شود و هرکه یک آیه از کتاب خدا را [[تلاوت]] کند، [[روز قیامت]]، آن آیه نوری برای او خواهد بود.

[[پیامبر اعظم]] {{صل}}، [[حفظ قرآن]] را از بزرگ‌ترین [[نعمت‌های الهی]] می‌شمارد: {{متن حدیث|مَنْ أَعْطَاهُ اللَّهُ حِفْظَ کِتَابِهِ فَظَنَّ أَنَّ أَحَداً أُعْطِيَ أَفْضَلَ مِمَّا أُعْطِيَ فَقَدْ غَمَطَ أَفْضَلَ النِّعْمَةِ}} «هر کس که خدا [[نعمت]] [[حفظ کتاب]] خود را به او عطا کند و آن کس [[گمان]] کند که به دیگران، نعمتی بزرگ‌تر از این نعمت او داده شده است، بی‌گمان، نسبت به بزرگ‌ترین نعمت، [[ناسپاسی]] روا داشته است».<ref>کنز العمال، ح۲۳۱۷.</ref>.

[[رسول خدا]] {{صل}} در سخنی دیگر، حفظ قرآن را جلب کننده رحمت و [[نور الهی]] معرفی می‌کند: «این حاملان و حافظان قرآنند که در میان [[رحمت خدا]] و پوشیده به [[نور]] [[خداوند عزوجل]] هستند».<ref>{{متن حدیث|حَمَلَةُ الْقُرْآنِ هُمُ الْمَحْفُوفُونَ بِرَحْمَةِ اللَّهِ الْمَلْبُوسُونَ بِنُورِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}؛ میزان الحکمه، ج۱۰، ص۴۸۱۸.</ref>.

آن حضرت، [[خواندن قرآن]] با لحن محزون را بیشتر می‌پسندید: {{متن حدیث|إِقْرَؤُوا الْقُرْآنَ بِالْحُزْنِ فَإِنَّهُ نُزِلَ بِالْحُزْنِ}}؛ «قرآن را با آواز [[حزین]] بخوانید؛ زیرا با صوت حزین نازل شده است»<ref>میزان الحکمه، ج۱۰، ص۴۸۳۰.</ref>. همچنین [[زیور]] قرآن را صدای خوش می‌شمرد: {{متن حدیث|لِكُلِّ شَيْءٍ حِلْيَةٌ وَ حِلْيَةُ الْقُرْآنِ الصَّوْتُ الْحَسَنُ}}؛ «هر چیزی زیوری دارد و زیور قرآن، صدای خوش است»<ref>میزان الحکمه، ج۱۰، ص۴۸۲۲.</ref>. در پایان این فراز، دعای پیامبر اعظم {{صل}} برای حفظ قرآن را می‌آوریم.

[[حضرت صادق]] {{ع}} از پدرانش، این [[دعا]] را از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نقل که است: «خداوندا! تا زنده‌ام، مرا به [[ترک گناهان]]، مورد ترحم قرار ده و حسن نظر به موجبات [[رضایت]] خود را به من [[عنایت]] کن و [[قلب]] مرا به [[حفظ]] قرآنت ملتزم فرما، چنان که آن را به من آموختی و مرا به [[تلاوت]] آن به گونه‌ای که از من [[خشنود]] باشی، موفق گردان. خداوندا! به واسطه قرآنت، چشمم را [[نورانی]] و سینه‌ام را گشاده و قبلم را شاد و زبانم را باز کن و [[بدن]] و نیرویم را بر تلاوت آن به کار گیر؛ زیرا هیچ نیرویی جز نیروی تو نیست»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ ارْحَمْنِي بِتَرْكِ مَعَاصِيكَ أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي، وَ ارْزُقْنِي حُسْنَ النَّظَرِ فِيمَا يُرْضِيكَ عَنِّي، وَ أَلْزِمْ قَلْبِي حِفْظَ كِتَابِكَ كَمَا عَلَّمْتَنِي، وَ اجْعَلْنِي أَتْلُوهُ عَلَى النَّحْوِ الَّذِي يُرْضِيكَ عَنِّي. اللَّهُمَّ نَوِّرْ بِكِتَابِكَ بَصَرِي، وَ اشْرَحْ بِهِ صَدْرِي، وَ فَرِّحْ بِهِ قَلْبِي، وَ أَطْلِقْ بِهِ لِسَانِي، وَ اسْتَعْمِلْ بِهِ بَدَنِي، وَ قَوِّنِي عَلَى ذَلِكَ فَإِنَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ‌}}؛ سنن النبی، ترجمه: غیاثی کرمانی، ص۲۰۳، به نقل از: قرب الاسناد، ص۴.</ref>.<ref>[[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[رسول مهربانی (کتاب)|رسول مهربانی]] ص ۳۴.</ref>