ویژگی‌های روحی و روانی منتظران: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

}}

== مقدمه ==

برای [[درک]] [[زمان ظهور حضرت مهدی]] {{ع}}، اساسی‌ترین ویژگی در بخش [[رفتار]]، ایجاد [[آمادگی روحی]] و روانی در خود است<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>. [[انتظار]]، در تمام ابعاد روحی و روانی فرد [[منتظِر]] تأثیرگذار است. [[انتظار صحیح]] امری سازنده و آرامش‌بخش در [[روح]] و روان فرد است؛ به عبارتی دیگر [[هدف]] از [[انتظار فرج]]، رها شدن از تنگناهای [[روحی]] و روانی و [[امید]] به آینده‌ای بهتر است که بخشی از [[آسایش]] و [[آرامش روحی]] و روانی را نیز تأمین می‌کند. از این رو، [[فرج]] و [[گشایش]] شمرده می‌شود و حتی عنوان "مِن أعظم الفرج (از بزرگ‌ترین فَرَج‌ها)" را به دست می‌آورَد<ref>ر.ک: [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری شهری، محمد]]، [[دانشنامه امام مهدی (کتاب)|دانشنامه امام مهدی]]، ج ۵، ص ۳۱۲ ـ ۳۱۴. </ref>.

== ویژگی‌های روحی و روانی [[منتظر]] ==

برخی از عوامل و ویژگی‌های روحی و روانی [[منتظران]] در عصر غیبت عبارت‌اند از:

# '''عمل به واجبات و ترک [[محرمات]]''': آمادگی روحی و روانی، با عمل به واجبات و ترک [[محرمات]] حاصل می‌شود، [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: «همانا برای صاحبِ این امر، غیبتی است؛ پس [[انسان]] باید [[تقوا]] پیشه نماید و به [[دین]] خود چنگ زند»<ref>{{متن حدیث|إِن لِصَاحِبِ هَذَا الأَمرِ غَیبَه فَلیتقِ اللهَ عَبدٌ وَ لیتَمَسک بِدِینِهِ}}؛ کافی، ج۱، ص۳۳۵، ح۱.</ref>.

# '''رعایت آموزه‌های اخلاقی''': برای [[درک]] [[توفیق]] یاری حضرت مهدی {{ع}} افزون بر انجام [[واجبات]] و ترک [[محرمات]] "رعایت آموزه‌های اخلاقی" نیز اهمیت والایی دارد. [[امام صادق]] {{ع}} در این‌باره می‌فرماید: «هر کس شادمان می‌شود از اینکه از [[یاران قائم]] باشد، پس باید [[منتظر]] باشد، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و نیکویی‌های [[اخلاق]] را انجام دهد؛ در حالی که [[منتظر]] است»<ref>{{متن حدیث|"مَن سُر أَن یکُونَ من أَصحَابِ القَائِمِ فَلینتَظِر وَ لیعمَل بِالوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الأخلَاقِ وَ هُوَ مُنتَظِر"}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۲۰۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲.</ref>

# '''[[دعا]] و ارتباط حبی با [[امام زمان]]''': [[منتظر]] با ذکر [[پروردگار]] و [[دعا]] جهت تعجیل در فرج حضرت [[روح]] خویش را قوت بخشیده و [[دل]] خود را شفا و [[نورانی]] می‌‌سازد<ref>ر.ک: [[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث]].</ref>. آمادگی در حوزۀ [[محبت]]، پالایش [[روح]] و تصفیۀ [[باطن]] و تطهیر درون و نیز انس منطقی با [[ادعیه]] و اذکاری است که از ناحیۀ [[معصومان]] {{ع}} رسیده و رمز ارتباط حبی و [[باطنی]] میان [[شیعه]] و [[امام]] {{ع}} خود است. لذا از یک سو باید از خویشتن [[مراقبت]] و از [[گناه]] دوری کند و از سوی دیگر از رهگذر انس با [[ادعیه]] در قلمرو [[محبت]] [[امام]] قرار گیرد<ref>ر.ک: [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]].</ref>.

# '''[[مسئولیت پذیری]]''': اعتقاد به امام زمان و [[منتظر]] او بودن باعث تقویت روحیۀ [[مسئولیت پذیری]] در [[انسان]] می‌‌شود برهمین اساس [[منتظر]] زمینه را برای حضور امام مهیا می‌نماید، چراکه [[انتظار واقعی]]، پویا، سازنده، تعهدآور، نیروآفرین و حرکت‌بخش است؛ نه انتظار مخرب بدون حرکت، تلاش، اسارت‌بخش؛ فلج کننده ونوعی اباحه‌گری.

# '''[[رشد]] روحیه [[هدف‌مندی]]''': [[انسان منتظر]] با امید به ظهور، اهداف کلان [[زندگی]] را با رویکرد به نصرت الهی، [[پیروزی]] و غلبۀ حق بر باطل، [[گسترش عدالت]] و فراگیری [[هدایت]]، مشخص می‌‌کند و از این‌رو، تلاش می‌کند تا به [[میزان]] [[توانایی]] و [[مسئولیت]] خویش، در ساختن چنین جامعه‌ای سهیم باشد. بنابراین تمامی تلاش‌هایش، معطوف به هدفی والا به نام "[[انتظار ظهور]]" می‌‌شود<ref>ر.ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۹۴-۱۰۲.</ref>.

# '''[[رشد]] روحیه [[صبر]] و [[استقامت]]''': [[صبر]] و [[استقامت]] پیوند تنگاتنگی با [[روح]] و روان [[منتظر]] دارد به طوری که حاصل شدن چنین صبری، مستلزم آمادگی و [[رشد]] [[روحی]] و شخصیتی [[منتظر]] است، زیرا در دوران غیبت، فشار زیادی بر [[منتظران]] [[مخلص]] و صدیق [[حضرت مهدی]] {{ع}} وارد می‌‌شود و این امر مستلزم این است که [[منتظر]] از لحاظ [[روحی]] و شخصیتی در بالاترین حد آمادگی باشد تا بتواند به بالاترین درجات [[صبر]] دسترسی پیدا کند<ref>ر.ک: [[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، [[پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار (مقاله)|پیش درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار]].</ref>.

# '''[[احساس]] [[عزت نفس]] و ارزشمندی''': آرزوهای بلند و ارزشمند، حکایت از کمال روح و [[رشد شخصیت]] [[انسان‌ها]] می‌‌کند و هر چه [[همت]] بلندتر باشد [[آرزو]] ارزشمندتر می‌‌شود و چون [[انسان منتظر]] [[برترین]] و ارزشمندترین آرزوهای ممکن را داراست، به طور طبیعی از [[بهترین]] و والاترین [[ارزش‌ها]] نیز برخوردارست<ref>ر.ک: [[زهرا سادات مرتضوی|مرتضوی، زهرا سادات]]، [[فلسفه انتظار ۱ (مقاله)|فلسفه انتظار]]، ص۳۲.</ref>.

# '''[[احساس امنیت]]''': از دیدگاه [[اسلام]] فرد [[منتظر]]، از جهت [[برتری]] یافتن بر سختی‌های روزگار ایمن بوده و طریق راه یابی به [[گشایش]] و سهولت در مسائل بر وی هموار است<ref>ر. ک: [[نفیسه فقیهی مقدس|فقیهی مقدس، نفیسه]]، [[بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی (مقاله)|بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی]].</ref>.

# '''[[آرامش‌بخشی]] و [[احساس]] [[آرامش]]''': [[احساس]] [[آرامش]] در باب [[انتظار]]، به این معناست که [[فلسفه]] و مکتب انتظار که بر ارادۀ حتمی [[خداوند]] بر تحقّق حاکمیت عدل محور و جهانی [[امام مهدی]] {{ع}} و ریشه کردن هر گونه [[شرک]] و [[ظلم]] و [[تبعیض]] توسط آن حضرت و رسیدن به [[امنیت]] و [[آسایش]] و [[رفاه]] و [[معنویت]] فراگیر برای کل [[بشریت]] مبتنی است، نه تنها از استرس و نگرانی‌های فرد و جامعۀ [[منتظِر]] نسبت به [[آینده]] پیشگیری می‌کند، بلکه انگیزش و توان‌مندی [[فکری]] و روانی [[منتظران]] را در جهت زمینه‌سازی و نیل به اهداف والا و رسیدن به چنین آیندۀ روشن ارتقا می‌بخشد.

# '''[[هویت‌بخشی]]''': اعتقاد به مهدویت، تأثیر بسزایی در [[هویت‌بخشی]] به فرد و [[جامعه]] دارد. فردی که الگویی از وضع مطلوب دارد و همواره موقعیت و [[منزلت]] خود را با آن می‌سنجد، همواره در تلاش برای ایجاد جامعه‌ای [[الهی]] و [[انسانی]] است که در نهایت، حیاتی با [[معنویت]] و به دور از پوچی و بی‌هویتی را برای وی رقم خواهد زد<ref>ر.ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref>.

# '''استقرار [[وحدت]] و [[همبستگی]]''': اگر [[انتظار]] آرمان مشترک [[امت اسلامی]] دانسته شود از حیث فردی موجب تمرکز [[افکار]] و نیروهای [[آدمی]] می‌‌شود و از حیث جمعی، موجب همدلی، همنوایی و هم اندیشی [[امت]] [[منتظر]] خواهد شد. تحقق آرمان مشترک [[انتظار]] در میان [[امت اسلامی]] زمینه‌ساز احیای [[امر به معروف و نهی از منکر]] یا [[نظارت همگانی]] می‌‌شود<ref>ر.ک: [[محمد رضا شرفی|شرفی، محمد رضا]]، [[مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار (مقاله)|مقدمه‌ای بر آثار تربیتی و روان‌شناختی انتظار]].</ref>.

# ''' [[امیدواری]] به [[آینده]] و [[جهانی شدن]]''': [[ایمان]] و [[امید]] به آنچه در [[آینده]] اتفاق خواهد افتاد. [[انتظار]] [[انسان]] را از [[خانه]] [[خودمحوری]] بیرون می‌آورد و موجب می‌شود [[انسان]] جهانی بیاندیشد<ref>ر.ک: [[علی اصغر احمدی|احمدی، علی اصغر]]، [[شیوه‌های ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان (مقاله)|شیوه‌های ایجاد انس در کودکان نوجوانان و جوانان با وجود مبارک امام زمان]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم (کتاب)|گفتمان مهدویت سخنرانی‌های گفتمان سوم]]، ص ۱۴۹-۱۵۳.</ref>.

# ''' [[مودت]] نسب به [[اهل بیت]] به‌ویژه [[امام مهدی]]''': علاقه، [[محبت]] و دلبستگی نسبت به [[امام]] بر شدت [[انتظار]] می‌افزاید<ref>ر.ک: [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۲۱-۲۲؛ [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه (مقاله)|ویژگی انتظار فرهیختگان حوزه و دانشگاه]].</ref>.

 

== پرسش مستقیم ==

# [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، [[پیش‌درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار (مقاله)|'''پیش‌درآمدی بر آثار روان‌شناسی انتظار''']]

[[رده:ویژگی‌های منتظران]]