ابراهیم بن ابی‌رجاء: تفاوت میان نسخه‌ها

ب. منابع [[سنی]]: لسان [[المیزان]]، ج۱، ص۵۶، ش۱۴۲.</ref> فقط در سند ۱ [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] یاد گردیده، که از کتاب [[توحید]] [[شیخ صدوق]] نقل شده است: {{متن حدیث|وَ‌بإسناده إلی إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ عَنْ أَخِي طِرْبَالٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ كَفُّ الْأَذَى وَ قِلَّةُ الصَّخَبِ يَزِيدَانِ فِي الرِّزْقِ}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۴۱۹ به گزارش از التوحید، ج۱، ص۴۵۹ - ۴۶۰، ح۲۸: {{عربی|أبی قال: حدثنا محمد بن یحیی العطار عن محمد بن الحسین بن أبی الخطاب عن ابن فضال عن علی بن شجرة عن إبراهیم بن أبی رجاء عن أخی طربال عن إبراهیم بن أبی رجاء أخی طربال خ ل قال:...}}.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۷۹.</ref>

نام یادشده در کتب رجالی ذکر نشده؛ ولی با تعابیر مختلف در [[اسناد روایات]] واقع شده است: {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ أَخِي طِرْبَالٍ"}}؛ {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ عَنْ أَخِي طِرْبَالٍ"}}<ref>التوحید، ج۱، ص۴۵۹ - ۴۶۰، ح۲۸.</ref>؛ {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ رَجَاءٍ أَخِي طِرْبَالٍ"}}<ref>{{متن حدیث|جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ الْقُمِّيُّ فِي كِتَابِ الْغَايَاتِ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ رَجَاءٍ أَخِي طِرْبَالٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} يَقُولُ: مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِثْلِ الصَّمْتِ وَ الْمَشْيِ إِلَى بَيْتِهِ}}؛ (جامع أحادیث الشیعه، ج۱۰، ص۴۷۸، ح۱۳۷۲).</ref>؛ {{عربی|"إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ"}}<ref>{{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي رَجَاءٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: حُسْنُ الْجِوَارِ يَزِيدُ فِي الرِّزْقِ}}؛ (الکافی، ج۲، ص۶۶۶ ح۳).</ref>؛ {{عربی|"أخو الطربال"}}<ref>{{متن حدیث|وَ عَنْ أَخِي الطِّرْبَالِ قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي الْأَرْضِ حُرُمَاتٍ...}}؛ المؤمن، ص۷۳، ح۲۰۱).</ref>.

اتحاد ابراهیم بن ابی رجاء با ابراهیم بن رجاء جحدری به دلیل تفاوت طبقه بعید است؛ زیرا ابراهیم بن ابی رجاء از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] می‌کند<ref>ر. ک: الزهد، ص۳۰، ح۷۶؛ الکافی، ج۲، ص۶۶۶، ح۳؛ التوحید، ص۴۵۹، ح۲۸؛ و....</ref>؛ ولی [[شیخ طوسی]] عنوان ابراهیم بن رجاء جحدری را در باب {{عربی|"من لم یرو عنهم {{عم}}"}} ذکر کرده و می‌نویسد: {{عربی|"روی عنه ابراهیم بن هاشم"}}<ref>رجال الطوسی، ص۴۱۳، ش۵۹۷۶.</ref>. [[ابن داوود]] نیز می‌نگارد: {{عربی|" له مجلس یصف فیه أبا محمد العسکری {{ع}}"}}<ref>الرجال (ابن داوود)، ص۱۴، ش۱۸.</ref>، چنان که در [[اسناد روایات]] و کتب [[رجال]]، به {{عربی|"أخو طربال"}} [[مقید]] نشده است.

آری! اتحادش با ابراهیم بن رجاء شیبانی به جهت [[قرب]] طبقه، شدنی است؛ زیرا هر دو از امام صادق {{ع}} روایت می‌کنند<ref>ر. ک: بشارة المصطفی {{صل}}، ص۵۱؛ عوالم العلوم و المعارف و الأحوال (الإمام علی بن أبی طالب {{ع}})، ص۴۷۴؛ مستدرک الوسائل (الخاتمة)، ج۱، ص۲۱۴.</ref>؛ ولی دلیل روشنی برای این اتحاد وجود ندارد، بلکه مراد از ابراهیم بن ابی رجاء در [[سند روایت]] مورد بحث، [[ابراهیم بن جمیل]]، اخو [[طربال کوفی]] است، به دو دلیل:

# [[اتحاد]] [[راوی]] و مروی عنه، چون [[شیخ طوسی]]، [[ابراهیم بن جمیل]] را از [[اصحاب امامان]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{عم}} شمرده و می‌نویسد: {{عربی|" روی عنه علی بن شجرة"}}<ref>رجال الطوسی، ص۱۲۳، ش۱۲۳۶.</ref> و در سند مورد بحث هم علی بن شجرة از ابراهیم بن ابی رجاء [[روایت]] می‌کند.

از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی اطلاعی در دست نیست؛ لکن با توجه به استظهار گذشته - که مراد از «ابراهیم بن رجاء»، «ابراهیم بن جمیل» است - و با در نظر گرفتن سند روایت مورد بحث، وی از اصحاب امامان [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{عم}} است، چنان که شیخ طوسی نیز [[ابراهیم بن جمیل]] را در زمره اصحاب امامان باقر و صادق {{عم}}<ref>ر. ک: رجال الطوسی، ص۱۲۳، ش۱۲۳۶؛ ص۱۵۸، ش۱۷۵۵.</ref> نام می‌برد، هرچند روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} از طریق ایشان به دست ما نرسیده است.

تمام روایاتی که از راوی در [[کتب حدیثی]] نقل شده، از [[امام صادق]] {{ع}} است، جز یک روایت او از شخصی به نام [[معتمر بن سلیمان]]<ref>الخصال، ج۱، ص۱۷۹، ح۲۴۳.</ref> که از [[مشایخ]] او شمرده می‌شود؛ ولی افراد گوناگونی از ایشان [[حدیث]] نقل کرده‌اند که از [[شاگردان]] [[حدیثی]] وی شمرده می‌گردند؛ مانند [[علی بن شجرة]] و [[ابراهیم بن اسحاق]]<ref>رجال الطوسی، ص۱۲۳، ش۱۲۳۶.</ref>، [[یحیی بن محمد بن صاعد]]<ref>الخصال، ج۱، ص۱۷۹، ح۲۴۳.</ref>، [[اسماعیل بن مهران]]<ref>الکافی، ج۲، ص۶۶۶، ح۳.</ref> و [[علی بن اسحاق]]<ref>الزهد، ص۴۳، ح۱۱۵.</ref><ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۱ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۱ ص ۱۸۳.</ref>