ابوحازم انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

وی از تیره [[بنوبیاضه]] ([[بیاضة بن عامر بن خزرج]])<ref>ر. ک: کحاله، ج۱، ص۱۱۲.</ref> و هم‌پیمان ([[پیمان ولاء]]) با [[انصار]] است<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۳؛ ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref>. در [[صحابی]] بودن او [[اختلاف]] است. [[بغوی]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref>، [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۳.</ref> و برخی دیگر او را صحابی<ref>مزی، ج۳۰، ص۲۱۷؛ ابن اثیر، ج۶، ص۶۱؛ ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref> و برخی او را [[تابعی]] دانسته‌اند<ref> مزی، ج۳۳، ص۲۱۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref>. علت این اختلاف نظر، به دو [[روایت]] او مربوط است. بنا بر روایت اول وی می‌گوید: [[پیامبر]] {{صل}} در [[بدر]] زیر سایه بود، در حالی که [[مسلمانان]] زیر [[آفتاب]] می‌جنگیدند. [[جبرئیل]] نزد او آمد و گفت: تو زیر سایه باشی و مسلمانان زیر آفتاب بجنگند؟! [[رسول خدا]] {{صل}} نیز به زیر آفتاب آمد<ref>طبرانی، ج۷، ص۱۵۲؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۳؛ مزی، ج۳۳، ص۲۱۷.</ref>.

روایت دیگری شبیه به روایت یاد شده چنین نقل کرده که از غنیمت‌های بدر پوستی برای پیامبر {{صل}} آوردند و [[اصحاب]] گفتند با آن سایه‌بانی برای پیامبر {{صل}} درست شود. رسول خدا {{صل}} فرمود: آیا [[دوست]] دارید [[روز قیامت]] برای شما سایه‌ای از [[آتش]] فراهم آید؟!<ref>طبرانی، ج۷، ص۱۵۲؛ مزی، ج۳۳، ص۲۱۷.</ref> بغوی و [[ابوداود]] این روایت را مرسل دانسته‌اند<ref>ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref>. همچنین [[راوی]] این خبر، یعنی [[حسن بن صالح]] به شدت [[تضعیف]] شده است<ref>هیثمی، ج۶، ص۸۳.</ref>.

در روایت دوم که به [[اعتکاف]] و قرائت [[نماز]] مربوط است، [[ابوحازم]] از [[بیاضی]] ۔ مردی از [[اصحاب پیامبر]] {{صل}} - نقل کرده که رسول خدا {{صل}} بر گروهی که با صدای بلند نماز می‌خواندند وارد شد. فرمود: [[نمازگزار]] با [[پروردگار]] خود [[مناجات]] می‌کند. پس باید متوجه آنچه با [[خدا]] [[نجوا]] می‌کند باشد و نباید گروهی با بلند خواند [[قرآن]]، صدایشان را بر گروهی دیگر آشکار کنند<ref>مالک، ج۱، ص۸۰؛ عبدالرزاق صنعانی، ج۲، ص۴۹۸؛ بخاری، خلق أفعال العباد، ص۱۰۷؛ نسائی، ج۲، ص۲۶۴؛ بیهقی، ج۳، ص۱۱.</ref>. در این روایت، ابوحازم با عناوین "التمار"، "[[مولی]] الانصار"، "مولی الغفارین" [[مقید]] شده است. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref> [[ابوحازم بیاضی]] و ابوحازم تمار را یکی ندانسته؛ زیرا بیاضی از [[انصار]] است و تمار مولای [[ابو رُهم غفاری]] و [[تابعی]] است، ولی وی معین نمی‌کند که منظور از ابوحازم در این [[روایت]] کدام است. [[ابوداود]] او را بیاضی<ref>ابن حجر، ج۷، ص۲۷۰.</ref> و قریب به [[اتفاق]] [[محدثان]] (منابع پیشین) و تراجم نگاران<ref>ابن حبان، ج۴، ص۲۱۸؛ کشی، ج۱، ص۲۱۶؛ ابن ابی حاتم، ج۳، ص۴۳۱؛ مزی ج۳۵، ص۸؛ مبارکفوری، ج۴، ص۳۲۱.</ref> او را ابوحازم تمار می‌دانند. حتی کسانی که این روایت را ذیل [[ابوحازم انصاری]] آورده‌اند، برای معرفی او می‌گویند وی همان است که [[محمد بن ابراهیم]] از او روایت کرده<ref>ابن حجر، ج۷، ص۷۰.</ref> و این شخص تنها [[راوی]] ابوحازم تمار است<ref>احمد بن حنبل، ج۲، ص۵۵۰؛ ابن ابی حاتم، ج۳، ص۴۳۱؛ مزی، ج۲۴، ص۳۰۳.</ref>.

نکته اصلی اینکه، چه این دو یک نفر باشند یا دو نفر، ابوحازم از [[پیامبر]] {{صل}} موضوع [[اعتکاف]] را نقل نکرده، بلکه بیاضی نقل کرده است (ابوحازم عن البیاضی) و نام این شخص را برخی [[فروة بن عمر]]<ref>ابن اثیر، ج۴، ص۳۴۱.</ref> [[دینار]]<ref>ابن حبان، ج۴، ص۲۱۸؛ ابن ابی حاتم، ج۳، ص۴۳۱؛ مزی، ج۲، ص۲۷۹.</ref> و برخی [[عبدالله بن جابر]]<ref>کشی، ج۱، ص۲۱۶؛ مزی، ج۳۳، ص۲۱۸.</ref> گفته‌اند. با توجه به این مطالب است که قریب به اتفاق [[منابع حدیثی]] یاد شده این روایت را از ابوحازم التمار نقل کرده و تنها [[بخاری]]<ref>تاریخ الکبیر، ج۳، ص۲۴۵.</ref> با عنوان التمار البیاضی از او نام برده است؛ البته خود او هم در کتاب دیگرش<ref>خلق افعال العباد، ص۱۰۷.</ref>  

[[علی بن یوسف حلی]]<ref>علی بن یوسف حلی، ص۱۸۹-۱۹۹ و به نقل از اون مجلسی، ج۲۹، ص۵۶۷-۵۵۸.</ref> به نقل از [[کتاب]] "الارشاد لکیفیة الطلب فی ائمة العباد" نوشته [[محمد بن حسن صفار]] خطبه‌ای را از [[امیرمؤمنان]] {{ع}} نقل کرده که در آن، [[علی]] {{ع}} از [[قریش]] و ستم‌هایی که بر او رفته، شکوه کرده است. شخصی به نام [[ابوحازم]] [[انصاری]] از او پرسیده که ای [[امیر مؤمنان]]! آیا [[ابوبکر]] و [[عمر]] بر تو [[ستم]] کردند و [[حق]] تو را گرفتند و به [[راه]] [[باطل]] رفتند یا آنان بر حق و صواب بودند یا [[میراث]] تو را [[غصب]] کردند؟ برای ما روشن کن تا باطل ایشان را از حق تفکیک یا حق آن دو را از حق تو بشناسیم. آیا با [[خلافت]] تو خود را برابر دانستند یا اینکه [[امامت]] تو را غصب کردند یا با [[زور]] بر امامت تو غالب آمدند یا با [[عجله]] بدان شتافتند و [[فتنه]] شد و شما نتوانستید به [[تنهایی]] کاری انجام دهید؟ چرا که [[مهاجران]] و [[انصار]] بر این گمان‌اند که آن دو بر حق‌اند و دلیل و [[حجت]] آشکار دارند. [[امیرمؤمنان]] {{ع}} بر [[حقانیت]] خود و باطل بودن آن دو به ابوحازم انصاری پاسخی طولانی داده است. چنانچه این شخص، فرد مورد بحث ما باشد، [[گرایش]] [[تشیع]] او در این [[پرسش‌ها]] به خوبی آشکار است.<ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوحازم انصاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۲۹-۲۳۰.</ref>