ابولهب در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[مظلومیت پیامبر]] {{صل}} در [[آزار]] [[ابولهب]] و [[ابوجهل]] ==

ابولهب عموی [[مشرک]] و [[مستکبر]] پیامبر {{صل}} و همسرش به اتفاق تنی چند از [[سران قریش]] بیش از دیگران در آزار و [[استهزاء]] پیامبر {{صل}} [[اصرار]] می‌ورزید، او بر سر و روی پیامبر {{صل}} [[خاک]] می‌پاشید و زنش [[ام‌جمیل]]، پیامبر {{صل}} را [[دشنام]] می‌داد و شب هنگام بوته‌های خاردار هیزم و تراش‌های چوب را در سر راه [[رسول خدا]] می‌ریخت تا به او صدمه رساند. وقتی رسول خدا در بازار [[عکاظ]] [[مردم]] را به خدای یگانه می‌خواند، ابولهب به دنبال او راه می‌افتاد و می‌گفت: مردم، [[برادر]] زاده من دروغگوست از او بپرهیزید<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۴.</ref>.

[[سعید بن جبیر]] از [[ابن عباس]] در این باره چنین نقل می‌کند: پیامبر {{صل}} به [[کوه صفا]] بالا رفت و با گفتن: {{متن حدیث|يَا صَبَاحَاهْ‌}} مردم را نزد خود فراخواند. [[قریش]] دور [[پیامبر]] {{صل}} جمع شدند. پیامبر {{صل}} فرمود: [[مردم]] اگر به شما بگویم [[دشمنی]] در این بامداد یا شامگاه به سراغ شما می‌آید مرا [[راستگو]] می‌دانید؟ گفتند: آری. گفت: من شما را از عذابی سخت [[بیم]] می‌دهم! [[ابولهب]] گفت: {{عربی|تَبّاً لَكَ}} برای همین ما را خواندی؟ و [[سوره]] تبت در [[نکوهش]] و [[تأدیب]] این مرد بی‌ادب نازل شد<ref>نورالثقلین، ج۵، ص۴۹۳.</ref>.

ابولهب [[عموی پیامبر]] {{صل}} از جمله سرسخت‌ترین کسانی بود که سایه به سایه، [[پیامبر خدا]] را تعقیب می‌کرد. در [[دعوت پیامبر]] {{صل}} از [[قبایل]] مختلف در [[مکه]]، [[قبیله]] به قبیله و انجمن به انجمن به دنبال [[حضرت]] می‌رفت و در همه جا ایشان را [[تکذیب]] می‌کرد و می‌گفت: این مرد برادرزاده من است و من بهتر از همه او را می‌شناسم، او شما را به خیر [[دعوت]] نمی‌کند، او شما را به این دعوت می‌کند که [[لات]] و [[عزی]] و اجنه هم [[پیمان]] شما از بنی اقیش را دور بریزید و بدعت‌های او را بپذیرید، از او [[اطاعت]] نکنید و به سخنانش گوش ندهید. [[قبایل عرب]] نیز سخنان [[مشایخ]] قریش را می‌پذیرفتند و [[دین]] [[پدران]] خود را ترجیح می‌دادند، گرچه [[روابط]] و علایق قبیله‌ای نیز خود مانعی برای [[پذیرش اسلام]] در آنها به شمار می‌رفت<ref>سمیح عاطف، زندگانی پیامبر در قرآن، ج۴، ص۶۷.</ref>.

ابولهب و [[همسر]] و فرزندانش [[کینه]] توزترین [[دشمنان پیامبر]] {{صل}} بودند و روزی نمی‌گذشت که آشغال و کثافات را بر در [[خانه]] آن حضرت نریزند، پیامبر {{صل}} دراین باره می‌فرمود: ای [[فرزندان عبدالمطلب]] این است رسم همسایه‌داری؟<ref>سمیح عاطف، زندگانی پیامبر در قرآن، ج۳، ص۲۹.</ref>.

روزی [[مشرکان]] به دعوت [[ابوسفیان]] نزد [[هبل]] جمع شدند، ابوسفیان مشغول [[قربانی کردن]] برای هبل بود؛ زیرا در تجارتی که به [[یمن]] داشت [[سود]] خوبی عایدش شده بود. آنها ناراحت در این [[مراسم]] شرکت کرده بودند؛ زیرا [[تصور]] می‌کردند که محمد مردم را علیه آنها می‌شوراند و آنان را از هم جدا می‌کند، در این حال پیامبر {{صل}} از آنجا گذشت تا طبق معمول [[کعبه]] را [[طواف]] کند و [[نماز]] بخواند. [[کفار]] [[منتظر]] شدند تا ایشان به نماز بایستد، آنگاه [[ابوسفیان]] گفت: چه کسی می‌رود و آبروی این مرد را که خواب‌مان را آشفته و عیش ما را مکدر کرده و [[زندگی]] را بر ما تباه ساخته است بریزد؟ [[عتبة بن ربیعه]] گفت: من از عهده این کار برمی‌آیم.

ابوسفیان که داماد وی بود گفت: عموجان تو نه! همسرم [[هند]] [[راضی]] نمی‌شود که پدرش تا این حد کسر [[شأن]] پیدا کند، اگر بگذارم چنین کنی او مرا نخواهد بخشید، بگذار دیگری از عهده آن برآید. [[عتبه]] در جواب گفت: برعکس، دخترم هند اگر بفهمد که محمد را مسخره کرده‌ام به من [[افتخار]] نیز خواهد کرد. اما ابوسفیان به دلیل زیادی سنش او را منع کرد و گفت: ای شیخ بزرگوار اجازه نمی‌دهمچنین کنی. در اینجا رگ [[غیرت]] و [[حمیت]] [[ابوجهل]] به غلیان آمد و مقداری از بقایای گوشت [[قربانی]] را برداشت و بر سر [[پیامبر]] که بر [[سجده]] رفته بود ریخت و سپس نزد بقیه برگشت، در حالی که حاضران با [[خنده]] و کف زدن از وی استقبال می‌کردند. کفار می‌خندیدند و مسخره می‌کردند و پیامبر {{صل}} به کار [[زشت]] آنان اهمیتی نمی‌داد.

در [[تفسیر قمی]] آمده در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَإِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که گفتند: بار خداوندا! اگر این (آیات) که از سوی توست راستین است بر ما از آسمان سنگ ببار یا بر (سر) ما عذابی دردناک بیاور» سوره انفال، آیه ۳۲.</ref> این آیه موقعی که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به [[قریش]] فرمود: [[خداوند]] مرا [[مبعوث]] به [[رسالت]] نموده تا تمام [[پادشاهان]] [[دنیا]] را از میان بردارم و [[قدرت]] را در [[اختیار]] شما بگذارم. دعوت مرا بپذیرید تا بر [[عرب]] [[حکومت]] کنید و [[ملت]] [[غیر عرب]] نیز [[مطیع]] شما شوند و در [[بهشت]] نیز [[فرمانروا]] شوید، ابوجهل گفت {{متن قرآن|اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا...}} اگر آنچه محمد {{صل}} می‌گوید [[واقعیت]] دارد بر سر ما سنگی از [[آسمان]] فرود آور یا ما را دچار عذابی دردناک گردان. به واسطه حسادتی که با [[پیامبر]] {{صل}} داشت<ref>تفسير القمي {{متن حدیث|قَوْلُهُ {{متن قرآن|وَإِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ...}} - الْآيَةَ - فَإِنَّهَا نَزَلَتْ لَمَّا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ لِقُرَيْشٍ إِنَّ اللَّهَ بَعَثَنِي أَنْ أَقْتُلَ جَمِيعَ مُلُوكِ الدُّنْيَا وَ أَجُرَّ الْمُلْكَ إِلَيْكُمْ فَأَجِيبُونِي إِلَى مَا أَدْعُوكُمْ إِلَيْهِ تَمْلِكُوا بِهَا الْعَرَبَ وَ تَدِينُ لَكُمْ بِهَا الْعَجَمُ وَ تَكُونُوا مُلُوكاً فِي الْجَنَّةِ فَقَالَ أَبُو جَهْلٍ {{متن قرآن|اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا}} الَّذِي يَقُولُ مُحَمَّدٌ {{متن قرآن|هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ}} حَسَداً لِرَسُولِ اللَّهِ {{صل}}}}‌؛ بحارالأنوار ج۹، ص۲۱۱.</ref>.

[[ولید بن مغیره]] (عموی ابوجهل است که در [[استهزاء]] به [[پیامبر]] {{صل}} مشهور بود) همان است که [[قریش]] به او گفتند: ای عبدالشمس این چه سخنانی است که محمد می‌گوید؟ آیا [[سحر]] یا [[فالگیری]] یا [[خطبه]] و [[سخنرانی]] است؟ ولید گفت: بگذارید تا من سخن محمد را بشنوم. بعد نزدیک پیامبر {{صل}} که در [[حجر اسماعیل]] نشسته بود، آمد و گفت: یا محمد [[شعر]] خود را برای من انشاء کن! پیامبر {{صل}} فرمود: سخن من شعر نیست. بلکه همان [[کلام]] خدایی است که [[پیامبران]] و [[رسولان]] خود را برای آن [[مبعوث]] کرده. ولید گفت: سخن خود را [[تلاوت]] کن. پیامبر {{صل}} فرمود: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}. همین که ولید کلمه [[رحمن]] را شنید مسخره کرد و گفت: تو [[مردم]] را به سوی آن مردی که در یمامه است و رحمن نام دارد [[دعوت]] می‌کنی<ref>ترجمه الکنی و الالقاب، ج۲، ص۷۱.</ref>.

[[پیامبر اکرم]] {{صل}} فهمید که آنها را [[خوار]] خواهد نمود و به بدترین وضع آنها را خواهد کشت<ref>{{متن حدیث|تفسير العياشي عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ رَفَعَهُ قَالَ: كَانَ الْمُسْتَهْزِءُونَ خَمْسَةً مِنْ قُرَيْشٍ الْوَلِيدَ بْنَ الْمُغِيرَةِ الْمَخْزُومِيَّ وَ الْعَاصَ بْنَ وَائِلٍ السَّهْمِيَّ وَ الْحَارِثَ بْنَ حَنْظَلَةَ وَ الْأَسْوَدَ بْنَ عَبْدِ يَغُوثَ بْنِ وَهْبٍ الزُّهْرِيَّ وَ الْأَسْوَدَ بْنَ الْمُطَّلِبِ بْنِ أَسَدٍ فَلَمَّا قَالَ اللَّهُ تَعَالَى {{متن قرآن|إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ}} عَلِمَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} أَنَّهُ قَدْ أَخْزَاهُمْ فَأَمَاتَهُمُ اللَّهُ بِشَرِّ مِيتَاتٍ}}، بحار الأنوار، ج۹، ص۲۱۹.</ref>.

روزی که [[پیامبر]] {{صل}} به [[طائف]] رفته بود در راه [[مسعی]] روی سنگی نشست تا طبق عادتی که داشت، لحظاتی را با [[فکر]] کردن سپری کند، ناگهان [[ابوجهل]] از آن اطراف می‌گذشت شروع به [[دشنام]] و [[تمسخر]] کرد، بدون آنکه [[رسول خدا]] پاسخ دهد؛ زیرا [[اخلاق]] [[قرآنی]] او این اجازه را به وی نمی‌داد و او حتی از شنیدن دشنام نیز [[کراهت]] داشت؛ لذا آن [[حضرت]] [[سکوت]] فرمود و به ابوجهل توجهی نکرد. چون سکوت پیامبر {{صل}} موجب بیشتر شدن [[لجاجت]] ابوجهل گردید، آن حضرت برخاست و آنجا را ترک کرد.

زنی که مولای [[عبدالله بن جدعان]] بود در آن نزدیکی حضور داشت و دشنام‌های ابوجهل را می‌شنید، این اهانت‌ها به شدت آن [[زن]] را آزرد و خیلی [[دوست]] داشت که می‌توانست با ناخن‌های خود صورت ابوجهل را بخراشد و [[انتقام]] پیامبر {{صل}} را از وی بگیرد، اما او از چنین قدرتی برخوردار نبود؛ لذا به [[گریه]] [[پناه]] برد. در این هنگام [[حمزه]] آن زن را دید و علت گریه‌اش را پرسید. آن زن نیز ماجرای ابوجهل و پیامبر {{صل}} را تعریف کرد. حمزه تازه از شکار برمی‌گشت و همه می‌دانستند که پیش از رفتن به [[خانه]]، به [[بیت الله الحرام]] می‌رود و [[طواف]] می‌کند، آنگاه در [[شهر]] گردشی می‌کند و به مجالس [[قریش]] سری می‌زند و با آنها به [[گفتگو]] می‌پردازد.

[[حضرت]] حمزه غالباً در صحرا به شکار مشغول بود، وقتی سه [[روز]] به شکار رفت، [[کفار]] قریش با ابوجهل رفتند و [[پیغمبر]] را در [[قبرستان]] قریش سر [[قبر]] [[خدیجه]] دیدند. آن حضرت را به باد کتک گرفتند و پیشانیش را شکستند و [[عبا]] را به گلوی [[پیامبر]] {{صل}} انداختند و آن قدر پیچیدند که نزدیک بود نفس حضرت بند آید و با چوب کتک زدند و ایشان را انداختند و رفتند.

[[پیامبر]] {{صل}} به [[مسجدالحرام]] رفت، [[زن]] [[حمزه]] وقتی خبر را دریافت از [[ناراحتی]] لطمه به صورت خود زد و صورت را خراش داد، چون پیامبر {{صل}} را خیلی [[محبت]] می‌کرد، [[صبح]] حمزه از شکار برگشت. دم دروازه کنیزی به او گفت: بزرگ [[بنی‌هاشم]] به شکار می‌رود خبر ندارد [[ابوجهل]] با پسر برادرش چه کرده است. حمزه به [[خانه]] آمد، سفره انداختند چشمش به صورت زنش افتاد پرسید: چرا صورتت خراشیده؟ گفت: غذایت را بخور تا نقل کنم! گفت: تو را به این حال ببینم لقمه از گلویم پایین نمی‌رود. زن به [[گریه]] افتاد و گفت: اسبت را سوار می‌شوی و به شکار می‌روی و از حال محمد خبر نداری، آن قدر [[قریش]] او را کتک زدند که نمی‌دانم زنده است یا مرده. پرسید: کی او را زده؟ گفت: ابوجهل با جمعی از قریش.

آنها [[ابوجهل]] را تحریک کردند تا تصمیمی را که در مورد محمد گرفته بود عملی کند تا اگر موفق شد این [[توفیق]] به همه برگردد و اگر ناکام ماند تنها خودش سرخورده شود. آنها مواظب حرکات ابوجهل در تعقیب [[پیامبر]] {{صل}} بودند، روزی [[مشاهده]] کردند که ابوجهل در مسیر [[کعبه]] [[رسول خدا]] را تعقیب می‌کند لذا همه در گوشه‌هایی پنهان شدند تا ناظر [[اعمال]] ابوجهل باشند. ابوجهل [[صبر]] کرد تا محمد به [[نماز]] ایستاد و سپس آرام با نوک پنجه پا به وی نزدیک شد در حالی‌که سنگی بزرگ را در دست گرفته بود، اما همین که به نزدیک وی رسید، ناگهان با سرعت به عقب برگشت و وحشت‌زده پا به فرار گذاشت.