پرش به محتوا

جویریه عصری: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲
جز
خط ۵: خط ۵:
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}
==آشنایی اجمالی==
== آشنایی اجمالی ==
وی از [[بنی عصر]] از شاخه‌های [[قبیله عبدالقیس]] است که در نسبت، علاوه بر عَصَری به او «عَبدی» <ref>منسوبان به عبد القیس به دو صورت عبقی وعبدی یاد می‌شوند.</ref> هم می‌گویند. این دو نسبت در طول هم است و منافاتی با یکدیگر ندارند<ref>سمعانی، الأنساب، ج۴، ص۲۰۱.</ref>. [[ابن حجر]] شرح حال او را در بخش [[صحابه]] و در دو مدخل آورده است. نخست در عنوان «[[جاریة بن جابر عصری]]» آورده و گفته است: [[گمان]] می‌کنم وی همان «[[جویریه عصری]]» باشد، چنان که [[ابن منده]] گفته است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۴.</ref>. بار دیگر نیز در عنوان «جویریه عصری» به وی پرداخته است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۲۷.</ref>. این در حالی است که [[صحابه‌نگاران]] دیگر، مانند [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه ج۱، ص۵۸۱.</ref> شرح حال وی را تنها در عنوان «جویریه عصری» آورده‌اند.
وی از [[بنی عصر]] از شاخه‌های [[قبیله عبدالقیس]] است که در نسبت، علاوه بر عَصَری به او «عَبدی» <ref>منسوبان به عبد القیس به دو صورت عبقی وعبدی یاد می‌شوند.</ref> هم می‌گویند. این دو نسبت در طول هم است و منافاتی با یکدیگر ندارند<ref>سمعانی، الأنساب، ج۴، ص۲۰۱.</ref>. [[ابن حجر]] شرح حال او را در بخش [[صحابه]] و در دو مدخل آورده است. نخست در عنوان «[[جاریة بن جابر عصری]]» آورده و گفته است: [[گمان]] می‌کنم وی همان «[[جویریه عصری]]» باشد، چنان که [[ابن منده]] گفته است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۵۴.</ref>. بار دیگر نیز در عنوان «جویریه عصری» به وی پرداخته است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۲۷.</ref>. این در حالی است که [[صحابه‌نگاران]] دیگر، مانند [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۲.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه ج۱، ص۵۸۱.</ref> شرح حال وی را تنها در عنوان «جویریه عصری» آورده‌اند.


او در [[وفد]] [[عبدالقیس]]، در سال هشتم همراه با [[منذر بن عائذ]] مشهور به أشج عصری نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمد<ref>ابن حجر، فتح، ج۱، ص۱۲۱ و ر.ک: احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، ج۳، ص۱۹۸.</ref>. وی نقل می‌کند که رسول خدا{{صل}} به منذر فرمود: دو صفت در تو هست که [[خدا]] آنها را [[دوست]] دارد؛ [[بردباری]] و [[تأنی]]<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۶۱۰؛ متقی هندی، کنز العمال،ج۱۳، ص۵۹۱؛ گزارش این دیدار و این حدیث از افراد دیگری نیز نقل شده است؛ ر.ک: ترمذی، محمد بن عیسی، سنن، ج۳، ص۲۴۷.</ref> [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۸.</ref> که آمدن وفد عبد القیس را مفصل‌تر گزارش کرده، هر چند از اشج عصری یاد نموده، اما یادی از جویریه نکرده است.
او در [[وفد]] [[عبدالقیس]]، در سال هشتم همراه با [[منذر بن عائذ]] مشهور به أشج عصری نزد [[رسول خدا]] {{صل}} آمد<ref>ابن حجر، فتح، ج۱، ص۱۲۱ و ر. ک: احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، ج۳، ص۱۹۸.</ref>. وی نقل می‌کند که رسول خدا {{صل}} به منذر فرمود: دو صفت در تو هست که [[خدا]] آنها را [[دوست]] دارد؛ [[بردباری]] و [[تأنی]]<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۶۱۰؛ متقی هندی، کنز العمال، ج۱۳، ص۵۹۱؛ گزارش این دیدار و این حدیث از افراد دیگری نیز نقل شده است؛ ر. ک: ترمذی، محمد بن عیسی، سنن، ج۳، ص۲۴۷.</ref> [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۸.</ref> که آمدن وفد عبد القیس را مفصل‌تر گزارش کرده، هر چند از اشج عصری یاد نموده، اما یادی از جویریه نکرده است.


در میان [[یاران برجسته امام علی]]{{ع}} از فردی با عنوان [[جویریة بن مسهر عبدی]] یاد می‌شود که از [[خواص]] [[اصحاب امام]] و [[مؤذن]] آن [[حضرت]] بود<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۹۰.</ref> و چنان با [[امام]] پیوند داشت و به وی نزدیک بود که برخی گمان می‌کردند وی [[وصی]] آن حضرت است<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۰.</ref>. او [[شاهد]] [[رد شمس]] برای [[امام علی]]{{ع}} پس از [[پیامبر]] بود<ref>سید رضی، خصائص الائمه، ص۵۶.</ref> و [[امام]] روایتی در [[دوستی با دوستان اهل بیت]] برای وی نقل کرد <ref>کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الإمام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۷۳.</ref> چنان که وی [[پیشگویی]] [[شهادت امام حسین]]{{ع}} و یارانش در [[کربلا]] را از امام شنید<ref>مفید، محمد بن محمد، الإرشاد، ج۱، ص۳۳۲.</ref>. وی به اندازه‌ای در اردوگاه امام علی{{ع}} نقش مؤثر داشت که [[معاویه]]، او و [[یاران]] ویژه امام علی{{ع}}، مانند [[عمرو بن حمق]] و [[رشید هجری]] را [[لعن]] می‌کرد<ref>ابن طاووس، عبدالکریم، فرحة الغری، ص۵۲.</ref>، امام علی{{ع}} [[شهادت]] وی را [[پیش بینی]] کرد و جویریه به دست [[زیاد بن ابیه]] به شهادت رسید<ref>قاضی نعمان، شرح الأخبار، ج۲، ص۴۵۱ که شهادت وی را به دست عبیدالله بن زیاد دانسته است.</ref>، [[ابن کلبی]] کتابی در [[مقتل]] رشید هجری، [[میثم تمار]] و جویریه نوشت<ref>نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۴۳۴.</ref>.
در میان [[یاران برجسته امام علی]] {{ع}} از فردی با عنوان [[جویریة بن مسهر عبدی]] یاد می‌شود که از [[خواص]] [[اصحاب امام]] و [[مؤذن]] آن [[حضرت]] بود<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۹۰.</ref> و چنان با [[امام]] پیوند داشت و به وی نزدیک بود که برخی گمان می‌کردند وی [[وصی]] آن حضرت است<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۰.</ref>. او [[شاهد]] [[رد شمس]] برای [[امام علی]] {{ع}} پس از [[پیامبر]] بود<ref>سید رضی، خصائص الائمه، ص۵۶.</ref> و [[امام]] روایتی در [[دوستی با دوستان اهل بیت]] برای وی نقل کرد <ref>کوفی، محمد بن سلیمان، مناقب الإمام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۴۷۳.</ref> چنان که وی [[پیشگویی]] [[شهادت امام حسین]] {{ع}} و یارانش در [[کربلا]] را از امام شنید<ref>مفید، محمد بن محمد، الإرشاد، ج۱، ص۳۳۲.</ref>. وی به اندازه‌ای در اردوگاه امام علی {{ع}} نقش مؤثر داشت که [[معاویه]]، او و [[یاران]] ویژه امام علی {{ع}}، مانند [[عمرو بن حمق]] و [[رشید هجری]] را [[لعن]] می‌کرد<ref>ابن طاووس، عبدالکریم، فرحة الغری، ص۵۲.</ref>، امام علی {{ع}} [[شهادت]] وی را [[پیش بینی]] کرد و جویریه به دست [[زیاد بن ابیه]] به شهادت رسید<ref>قاضی نعمان، شرح الأخبار، ج۲، ص۴۵۱ که شهادت وی را به دست عبیدالله بن زیاد دانسته است.</ref>، [[ابن کلبی]] کتابی در [[مقتل]] رشید هجری، [[میثم تمار]] و جویریه نوشت<ref>نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۴۳۴.</ref>.


در کتاب‌های [[شیعه]]، وی از [[اصحاب امام علی]]{{ع}} دانسته شده<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال، ص۵۹.</ref> و در برخی منابع تصریح شده که وی [[تابعی]] است<ref>ابن حجر، لسان، ج۲، ص۱۴۴.</ref> اما احتمال یکی بودن وی با «[[جویریه عصری]]» که در [[وفد]] [[عبد القیس]] نزد [[رسول خدا]]{{صل}} آمد، وجود دارد. وی دوره [[جاهلیت]] را [[درک]] کرده است؛ زیرا در نزاعی که میان او و فردی بر سر [[مالکیت]] مادیانی پیش آمد، امام علی{{ع}} طرف مقابل را بدون ارائه [[بینه]]، محق دانست و جویریه را واداشت که اسب را به او دهد. امام به جویریه فرمود که از وی به نفسش آگاه‌تر است و برای نمونه مسئله‌ای را که در [[عصر جاهلیت]] برای وی پیش آمده بود، یادآور شد<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۲۶۷ که وی را جویریة بن عمر عبدی دانسته است؛ راوندی، سعید بن هبة الله، الخرائج والجرائح، ج۲، ص۷۲۶.</ref>. این حادثه بیانگر آن است که وی دوره جاهلیت را درک کرده و بنابراین می‌توانسته در عصر رسول خدا{{صل}} در وفد عبد القیس حضور داشته باشد. چیزی بیش از این نمی‌توان گفت فقط باید افزود که کاربرد نام «جویریه» برای مرد نادر است و این هم قرینه ای است که یکی بودن آن دو (جویریه و [[جاریه]]) را تقویت می‌کند.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «جویریه عصری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۴۳۳ -۴۳۴.</ref>
در کتاب‌های [[شیعه]]، وی از [[اصحاب امام علی]] {{ع}} دانسته شده<ref>طوسی، محمد بن حسن، رجال، ص۵۹.</ref> و در برخی منابع تصریح شده که وی [[تابعی]] است<ref>ابن حجر، لسان، ج۲، ص۱۴۴.</ref> اما احتمال یکی بودن وی با «[[جویریه عصری]]» که در [[وفد]] [[عبد القیس]] نزد [[رسول خدا]] {{صل}} آمد، وجود دارد. وی دوره [[جاهلیت]] را [[درک]] کرده است؛ زیرا در نزاعی که میان او و فردی بر سر [[مالکیت]] مادیانی پیش آمد، امام علی {{ع}} طرف مقابل را بدون ارائه [[بینه]]، محق دانست و جویریه را واداشت که اسب را به او دهد. امام به جویریه فرمود که از وی به نفسش آگاه‌تر است و برای نمونه مسئله‌ای را که در [[عصر جاهلیت]] برای وی پیش آمده بود، یادآور شد<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۲۶۷ که وی را جویریة بن عمر عبدی دانسته است؛ راوندی، سعید بن هبة الله، الخرائج والجرائح، ج۲، ص۷۲۶.</ref>. این حادثه بیانگر آن است که وی دوره جاهلیت را درک کرده و بنابراین می‌توانسته در عصر رسول خدا {{صل}} در وفد عبد القیس حضور داشته باشد. چیزی بیش از این نمی‌توان گفت فقط باید افزود که کاربرد نام «جویریه» برای مرد نادر است و این هم قرینه ای است که یکی بودن آن دو (جویریه و [[جاریه]]) را تقویت می‌کند.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «جویریه عصری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۴۳۳ -۴۳۴.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش