پرش به محتوا

امام مهدی قیام خود را از کجا آغاز می‌کند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'الإرشاد' به 'الارشاد'
جز (جایگزینی متن - 'الإرشاد' به 'الارشاد')
خط ۳۱: خط ۳۱:
| پاسخ = [[آیت‌الله]] '''[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = [[آیت‌الله]] '''[[محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در این‌باره گفته است:


«[[احادیث]] فراوانی، [[مکه]] را [[جایگاه]] آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] می‌دانند. بیشتر این [[احادیث]]، در کتاب‌های مشهور و معتبری مانند [[الکافی (کتاب)|الکافی]] و [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبة]] [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] [[نقل]] شده و افزون بر این، برخی از آنها دارای اسناد صحیح و معتبرند. این [[احادیث]]، مراحل آغازین [[قیام]] را به روشنی بر می‌شمرند و بیان می‌دارند که [[امام مهدی]]{{ع}} در حالی که میراثی از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} شامل: [[پرچم]]، [[شمشیر]]، زره، کلاهخود، زین، عصا، [[عمامه]]، پیراهن و ردای [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} را به همراه دارد، همانند ایشان، [[قیام]] [[خجسته]] خود را از [[مکه]] و کنار [[خانه خدا]] آغاز می‌کند<ref>ر.ک: ح ۱۵۰۸ و ۱۵۰۹، الملاحم و الفتن، ابن طاووس، ص ۱۳۷، ح ۱۵۷. نیز، ر.ک: منابع آورده شده در پانوشت چهار که مربوط به جایگاه بیعت گرفتن [[امام مهدی]]{{ع}} است.</ref>. [[امام]]{{ع}} در کنار پرده [[کعبه]]، سر از پرده [[غیبت]] بیرون می‌آورد<ref>ر.ک: ص ۲۸۳، ح ۱۵۹۱، ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، ج ۳، ص ۲۱۰، ح ۳۰۷.</ref> و میان رکن حجر الأسود و [[مقام]] ابراهیم- که از شریف‌ترین و مقدس‌ترین مکان‌های روی [[زمین]] به شمار می‌آید-، از [[یاران]] و [[پیروان]] خویش [[بیعت]] می‌گیرد<ref>بسیاری از منابع کهن بر بیعت گرفتن قائم {{ع}} در مسجد الحرام و میان رکن و مقام، اتفاق نظر دارند. ر.ک: ح ۱۵۰۸- ۱۵۱۰، ج ۷، ص ۸۲، ح ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ و، ص ۹۰، ح ۱۲۴۸ و، ص ۱۹۳، ح ۱۲۵۴ و، ص ۳۷۰، ح ۱۳۶۸ و، ص ۳۳۱، ح ۱۳۸۲ و، ص ۳۶۷، ح ۱۳۹۱ و، ص ۳۷۵، ح ۱۳۹۲ و، ص ۳۹۷، ح ۱۴۰۱ و ج ۸، ص ۲۵۷، ح ۱۵۶۷- ۱۵۷۲ و، ص ۳۸۱، ح ۱۶۲۰ و الکافی، ج ۱، ص ۲۳۱، ح ۳ و الإرشاد، ج ۲، ص ۳۸۳ و کمال الدین، ص ۲۸۴، ح ۳۷ و، ص ۳۳۱، ح ۱۶ و، ص ۳۷۱، ح ۵ و، ص ۶۷۰، ح ۱۷ و الغیبة، طوسی، ص ۳۰۲، ۴۵۳، ۴۷۰ و ۴۷۷ و الغیبة، نعمانی، ص ۲۳۸، ح ۲۹ و مختصر بصائر الدرجات، ص ۱۸۲ و ۱۸۸، ح ۵۴ و إعتقادات الإمامیة، صدوق، ص ۱۲۲ و الاصول الستة عشر، ص ۲۴۸، ح ۳۱۶ و شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۰۱ و مجموعة نفیسة (تاج الموالید)، ص ۱۵ و إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱، ۲۸۵ و ۲۸۸ و الخرائج و الجرائح، ج ۳، ص ۱۱۴۹ و کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۵۲ و سرور أهل الإیمان، ص ۹۴ و کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۵۴ و روضة الواعظین، ص ۲۹۱ و الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۲۵ و کفایة الأثر، ص ۲۷۱ و الفتن، ج ۱، ص ۳۱۴، ح ۹۰۹.</ref>. ایشان با حضور در [[مکه]] و ایستادن در کنار [[کعبه]] و فراز آوردن [[پرچم]] و [[شمشیر]] [[پیامبر]]{{صل}}، نشان می‌دهد که [[نهضت]] [[مهدوی]]، قیامی توحیدی و دنباله [[بعثت]] محمدی و برای احیای آن است. روایت‌های متعددی در دست است که [[امام مهدی]]{{ع}} خود این نکته را در نخستین [[خطبه]] خویش در [[مکه]] فراز آورده و بر الهی بودن [[نهضت]] خود و [[پیوستگی]] آن به [[قیام]] فرستادگان [[راستین]] الهی تأکید ورزیده است. از جمله، [[شیخ صدوق]] چنین آورده است: "و چون خروج کند، پشتش را به [[کعبه]] تکیه دهد و [[سیصد و سیزده]] مرد به گرد او جمع شوند و نخستین سخنش این [[آیه]] است: {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}<ref>باقی نهاده خداوند برایتان بهتر است، اگر مؤمن باشید؛ هود، آیه ۸۶.</ref> سپس می‌فرماید: "من باقی نهاده [[خداوند]] در زمینش و [[جانشین]] او و حجتش بر شما هستم"<ref>{{عربی|" فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا وَ أَوَّلُ مَا يَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآيَةُ  {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}  ثُمَّ يَقُولُ أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ خَلِيفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَيْكُم‏"}}؛ ر.ک: ج ۷، ص ۳۸۸، ح ۱۳۹۵.</ref>. همچنین [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] می‌نویسد: "و [[قائم]]، آن روز در [[مکه]] است، پشتش را به [[کعبه]] تکیه داده و به آن پناه آورده است و ندا می‌دهد: ای [[مردم]]! ما از [[خدا]] [[یاری]] می‌جوییم. هر کس ما را پاسخ گوید بداند که ما [[اهل بیت]]{{عم}} پیامبرتان، [[محمد]] و سزاوارترین [[مردم]] به [[خداوند]] و به [[محمد]] {{صل}} هستیم ... و با او میان رکن حجرالأسود و [[مقام]] ابراهیم‌ [[بیعت]] می‌کنند<ref>{{عربی|"وَ الْقَائِمُ يَوْمَئِذٍ بِمَكَّةَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْبَيْتِ الْحَرَامِ مُسْتَجِيراً بِهِ فَيُنَادِي يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ مُحَمَّدٍ... فَيُبَايِعُونَهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ "}}؛ ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۱۳۹۰.</ref>.
«[[احادیث]] فراوانی، [[مکه]] را [[جایگاه]] آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] می‌دانند. بیشتر این [[احادیث]]، در کتاب‌های مشهور و معتبری مانند [[الکافی (کتاب)|الکافی]] و [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبة]] [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] [[نقل]] شده و افزون بر این، برخی از آنها دارای اسناد صحیح و معتبرند. این [[احادیث]]، مراحل آغازین [[قیام]] را به روشنی بر می‌شمرند و بیان می‌دارند که [[امام مهدی]]{{ع}} در حالی که میراثی از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} شامل: [[پرچم]]، [[شمشیر]]، زره، کلاهخود، زین، عصا، [[عمامه]]، پیراهن و ردای [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} را به همراه دارد، همانند ایشان، [[قیام]] [[خجسته]] خود را از [[مکه]] و کنار [[خانه خدا]] آغاز می‌کند<ref>ر.ک: ح ۱۵۰۸ و ۱۵۰۹، الملاحم و الفتن، ابن طاووس، ص ۱۳۷، ح ۱۵۷. نیز، ر.ک: منابع آورده شده در پانوشت چهار که مربوط به جایگاه بیعت گرفتن [[امام مهدی]]{{ع}} است.</ref>. [[امام]]{{ع}} در کنار پرده [[کعبه]]، سر از پرده [[غیبت]] بیرون می‌آورد<ref>ر.ک: ص ۲۸۳، ح ۱۵۹۱، ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، ج ۳، ص ۲۱۰، ح ۳۰۷.</ref> و میان رکن حجر الأسود و [[مقام]] ابراهیم- که از شریف‌ترین و مقدس‌ترین مکان‌های روی [[زمین]] به شمار می‌آید-، از [[یاران]] و [[پیروان]] خویش [[بیعت]] می‌گیرد<ref>بسیاری از منابع کهن بر بیعت گرفتن قائم {{ع}} در مسجد الحرام و میان رکن و مقام، اتفاق نظر دارند. ر.ک: ح ۱۵۰۸- ۱۵۱۰، ج ۷، ص ۸۲، ح ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ و، ص ۹۰، ح ۱۲۴۸ و، ص ۱۹۳، ح ۱۲۵۴ و، ص ۳۷۰، ح ۱۳۶۸ و، ص ۳۳۱، ح ۱۳۸۲ و، ص ۳۶۷، ح ۱۳۹۱ و، ص ۳۷۵، ح ۱۳۹۲ و، ص ۳۹۷، ح ۱۴۰۱ و ج ۸، ص ۲۵۷، ح ۱۵۶۷- ۱۵۷۲ و، ص ۳۸۱، ح ۱۶۲۰ و الکافی، ج ۱، ص ۲۳۱، ح ۳ و الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳ و کمال الدین، ص ۲۸۴، ح ۳۷ و، ص ۳۳۱، ح ۱۶ و، ص ۳۷۱، ح ۵ و، ص ۶۷۰، ح ۱۷ و الغیبة، طوسی، ص ۳۰۲، ۴۵۳، ۴۷۰ و ۴۷۷ و الغیبة، نعمانی، ص ۲۳۸، ح ۲۹ و مختصر بصائر الدرجات، ص ۱۸۲ و ۱۸۸، ح ۵۴ و إعتقادات الإمامیة، صدوق، ص ۱۲۲ و الاصول الستة عشر، ص ۲۴۸، ح ۳۱۶ و شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۰۱ و مجموعة نفیسة (تاج الموالید)، ص ۱۵ و إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱، ۲۸۵ و ۲۸۸ و الخرائج و الجرائح، ج ۳، ص ۱۱۴۹ و کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۵۲ و سرور أهل الإیمان، ص ۹۴ و کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۵۴ و روضة الواعظین، ص ۲۹۱ و الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۲۵ و کفایة الأثر، ص ۲۷۱ و الفتن، ج ۱، ص ۳۱۴، ح ۹۰۹.</ref>. ایشان با حضور در [[مکه]] و ایستادن در کنار [[کعبه]] و فراز آوردن [[پرچم]] و [[شمشیر]] [[پیامبر]]{{صل}}، نشان می‌دهد که [[نهضت]] [[مهدوی]]، قیامی توحیدی و دنباله [[بعثت]] محمدی و برای احیای آن است. روایت‌های متعددی در دست است که [[امام مهدی]]{{ع}} خود این نکته را در نخستین [[خطبه]] خویش در [[مکه]] فراز آورده و بر الهی بودن [[نهضت]] خود و [[پیوستگی]] آن به [[قیام]] فرستادگان [[راستین]] الهی تأکید ورزیده است. از جمله، [[شیخ صدوق]] چنین آورده است: "و چون خروج کند، پشتش را به [[کعبه]] تکیه دهد و [[سیصد و سیزده]] مرد به گرد او جمع شوند و نخستین سخنش این [[آیه]] است: {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}<ref>باقی نهاده خداوند برایتان بهتر است، اگر مؤمن باشید؛ هود، آیه ۸۶.</ref> سپس می‌فرماید: "من باقی نهاده [[خداوند]] در زمینش و [[جانشین]] او و حجتش بر شما هستم"<ref>{{عربی|" فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا وَ أَوَّلُ مَا يَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآيَةُ  {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}  ثُمَّ يَقُولُ أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ خَلِيفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَيْكُم‏"}}؛ ر.ک: ج ۷، ص ۳۸۸، ح ۱۳۹۵.</ref>. همچنین [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] می‌نویسد: "و [[قائم]]، آن روز در [[مکه]] است، پشتش را به [[کعبه]] تکیه داده و به آن پناه آورده است و ندا می‌دهد: ای [[مردم]]! ما از [[خدا]] [[یاری]] می‌جوییم. هر کس ما را پاسخ گوید بداند که ما [[اهل بیت]]{{عم}} پیامبرتان، [[محمد]] و سزاوارترین [[مردم]] به [[خداوند]] و به [[محمد]] {{صل}} هستیم ... و با او میان رکن حجرالأسود و [[مقام]] ابراهیم‌ [[بیعت]] می‌کنند<ref>{{عربی|"وَ الْقَائِمُ يَوْمَئِذٍ بِمَكَّةَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْبَيْتِ الْحَرَامِ مُسْتَجِيراً بِهِ فَيُنَادِي يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ مُحَمَّدٍ... فَيُبَايِعُونَهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ "}}؛ ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۱۳۹۰.</ref>.


یک [[روایت]] دیگر در این باره، ضمن تأکید بر آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] از [[مسجد الحرام]] و توصیف دقیق آن، مضمونی مشابه از بیانیه نخستین [[امام]]{{ع}} را گزارش کرده است<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۱۲۴، ح ۱۱۸۵.</ref>. دیگر گزارش‌های مشابه، ضمن اعلام [[مکه]] به عنوان نقطه آغازین [[قیام]]، بخش‌ها و مطالب دیگری از بیانیه [[قیام]] [[امام عصر]] را بازگو کرده‌اند. در این [[احادیث]]، [[امام]]{{ع}} [[مردم]] را به یاد کردن [[خدای متعال]] و ایستادن در پیشگاه الهی فرا می‌خواند و [[بعثت]] [[انبیای الهی]] و [[نزول]] [[کتاب‌های آسمانی]] را یاد می‌آورد. [[امام]] همچنین [[مردم]] را به [[اطاعت از خدا]] و رسولش و نیز احیای [[قرآن]]، دوری کردن از [[شرک]] و [[یاری]] رساندن به [[هدایت]] و [[تقوا]] [[دعوت]] می‌کند و ندا بر می‌آورد: "بی‌تردید، من شما را به [[خدا]] و رسولش و نیز عمل به کتاب او و میراندن [[باطل]] و احیای [[سنت پیامبر]] فرا می‌خوانم"<ref>ر.ک: ص ۲۷۴، ح ۱۵۸۴.</ref>. [[امام]] همچنین [[مظلومیت]] [[اهل بیت]]{{عم}} و [[حق]] [[مودت]] [[ذوی القربی]] را فراز می‌آورد و خواستار [[یاری]] رساندن [[مردم]] برای جبران [[ستم]] رفته بر [[اهل بیت]] [[پیامبر]] و قبول [[ولایت]] ایشان می‌شود<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۱۳۹۰- ۱۳۹۱.</ref>. گفتنی است که چند مکان دیگر به عنوان نقطه شروع [[نهضت]] [[مهدوی]] گفته شده است. یک [[حدیث]]، محل خروج و [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}} را از زبان [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} "تهامه" دانسته‌<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۶۵. نیز، ر.ک: ج ۸، ص ۲۴۴، ح ۱۵۵۵.</ref> که مؤید [[احادیث]] پیشین است؛ زیرا تهامه، مانند [[حجاز]] مشتمل بر [[مکه]] است<ref>ر.ک: معجم البلدان، ج ۲، ص ۶۳.</ref>.
یک [[روایت]] دیگر در این باره، ضمن تأکید بر آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] از [[مسجد الحرام]] و توصیف دقیق آن، مضمونی مشابه از بیانیه نخستین [[امام]]{{ع}} را گزارش کرده است<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۱۲۴، ح ۱۱۸۵.</ref>. دیگر گزارش‌های مشابه، ضمن اعلام [[مکه]] به عنوان نقطه آغازین [[قیام]]، بخش‌ها و مطالب دیگری از بیانیه [[قیام]] [[امام عصر]] را بازگو کرده‌اند. در این [[احادیث]]، [[امام]]{{ع}} [[مردم]] را به یاد کردن [[خدای متعال]] و ایستادن در پیشگاه الهی فرا می‌خواند و [[بعثت]] [[انبیای الهی]] و [[نزول]] [[کتاب‌های آسمانی]] را یاد می‌آورد. [[امام]] همچنین [[مردم]] را به [[اطاعت از خدا]] و رسولش و نیز احیای [[قرآن]]، دوری کردن از [[شرک]] و [[یاری]] رساندن به [[هدایت]] و [[تقوا]] [[دعوت]] می‌کند و ندا بر می‌آورد: "بی‌تردید، من شما را به [[خدا]] و رسولش و نیز عمل به کتاب او و میراندن [[باطل]] و احیای [[سنت پیامبر]] فرا می‌خوانم"<ref>ر.ک: ص ۲۷۴، ح ۱۵۸۴.</ref>. [[امام]] همچنین [[مظلومیت]] [[اهل بیت]]{{عم}} و [[حق]] [[مودت]] [[ذوی القربی]] را فراز می‌آورد و خواستار [[یاری]] رساندن [[مردم]] برای جبران [[ستم]] رفته بر [[اهل بیت]] [[پیامبر]] و قبول [[ولایت]] ایشان می‌شود<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۱۳۹۰- ۱۳۹۱.</ref>. گفتنی است که چند مکان دیگر به عنوان نقطه شروع [[نهضت]] [[مهدوی]] گفته شده است. یک [[حدیث]]، محل خروج و [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}} را از زبان [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} "تهامه" دانسته‌<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۶۵. نیز، ر.ک: ج ۸، ص ۲۴۴، ح ۱۵۵۵.</ref> که مؤید [[احادیث]] پیشین است؛ زیرا تهامه، مانند [[حجاز]] مشتمل بر [[مکه]] است<ref>ر.ک: معجم البلدان، ج ۲، ص ۶۳.</ref>.
۲۱۸٬۱۱۵

ویرایش