سهوالنبی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخهها
←آشفتگی در متن این روایات آنها را از حجیت میاندازد
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
[[روایات]] سهوالنبی [[خبر واحد]] میباشند و در [[مسائل اعتقادی]] [[حجت]] نیستند: در مسائل اعتقادی مثل جواز [[سهو]] برای [[پیامبر]]، هرگز نمیتوان به اخباری که خبر واحد و ظنی میباشند اعتماد کرد؛ بلکه لازم است [[اصول اعتقادی]] را با [[موازین]] قطعی [[عقلی]] [[شناخت]]، تا بتوان از آنها در دیگر مسائل بهره گرفت، در غیر این صورت با اشکال دور مواجه میشویم؛ زیرا اعتبار روایات و [[سخنان پیامبر]] متوقف بر [[اعتقاد]] به [[نبوت]] و [[عصمت]] ایشان است و نمیتوان عصمت ایشان را متوقف بر روایات ظنی کنیم<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب {{ع}}، قم، ۱۴۲۷ هـ ق، چاپ اول، ج۱، ص۵۰۹.</ref>. ضمن اینکه اگر قرار باشد با روایات ظنی به سهوالنبی [[معتقد]] شویم خود این روایاتی که درباره سهوالنبی بیان شدهاند اگر از پیامبر نقل شده باشند مصداق سهو و اشتباه پیامبر خواهند شد و از [[حجیت]] خواهند افتاد و اگر از غیر پیامبر نقل شده باشند بطریق اولی حجیت نخواهند داشت؛ زیرا وقتی روایات پیامبر بخاطر احتمال سهو و [[نسیان]] ایشان حجیت ندارد روایات سایرین که در مرتبه پایینتری از ایشان قرار دارند بطریق اولی [[حجیت]] نخواهد داشت.<ref>[وبگاه آئین رحمت https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/415189/%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%db%8c%d8%a7%d8%aa-%c2%ab%d8%b3%d9%87%d9%88%d8%a7%d9%84%d9%86%d8%a8%db%8c%c2%bb-%d8%a8%d8%a7-%d8%b9%d8%b5%d9%85%d8%aa-%d9%88-%d8%b9%d9%84%d9%85-%d8%ba%db%8c%d8%a8-%d9%be%db%8c%d8%a7%d9%85%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85(%d8%b5)!].</ref> | [[روایات]] سهوالنبی [[خبر واحد]] میباشند و در [[مسائل اعتقادی]] [[حجت]] نیستند: در مسائل اعتقادی مثل جواز [[سهو]] برای [[پیامبر]]، هرگز نمیتوان به اخباری که خبر واحد و ظنی میباشند اعتماد کرد؛ بلکه لازم است [[اصول اعتقادی]] را با [[موازین]] قطعی [[عقلی]] [[شناخت]]، تا بتوان از آنها در دیگر مسائل بهره گرفت، در غیر این صورت با اشکال دور مواجه میشویم؛ زیرا اعتبار روایات و [[سخنان پیامبر]] متوقف بر [[اعتقاد]] به [[نبوت]] و [[عصمت]] ایشان است و نمیتوان عصمت ایشان را متوقف بر روایات ظنی کنیم<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب {{ع}}، قم، ۱۴۲۷ هـ ق، چاپ اول، ج۱، ص۵۰۹.</ref>. ضمن اینکه اگر قرار باشد با روایات ظنی به سهوالنبی [[معتقد]] شویم خود این روایاتی که درباره سهوالنبی بیان شدهاند اگر از پیامبر نقل شده باشند مصداق سهو و اشتباه پیامبر خواهند شد و از [[حجیت]] خواهند افتاد و اگر از غیر پیامبر نقل شده باشند بطریق اولی حجیت نخواهند داشت؛ زیرا وقتی روایات پیامبر بخاطر احتمال سهو و [[نسیان]] ایشان حجیت ندارد روایات سایرین که در مرتبه پایینتری از ایشان قرار دارند بطریق اولی [[حجیت]] نخواهد داشت.<ref>[وبگاه آئین رحمت https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/415189/%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d8%b1%d9%88%d8%a7%db%8c%d8%a7%d8%aa-%c2%ab%d8%b3%d9%87%d9%88%d8%a7%d9%84%d9%86%d8%a8%db%8c%c2%bb-%d8%a8%d8%a7-%d8%b9%d8%b5%d9%85%d8%aa-%d9%88-%d8%b9%d9%84%d9%85-%d8%ba%db%8c%d8%a8-%d9%be%db%8c%d8%a7%d9%85%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85(%d8%b5)!].</ref> | ||
=== | === آشفتگی در متن این [[روایات]] آنها را از حجیت میاندازد === | ||
یکی از شرایط [[حجیت خبر واحد]] وجود قرائنی مبنی بر [[صحت]] آن میباشد<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب {{ع}}، قم، ۱۴۲۷ هـ ق، چاپ اول، ج۱، ص۱۷۵.</ref>؛ این در حالی است که در مورد روایات [[سهو النبی]] نه تنها قرائنی مبنی بر صحت آن وجود ندارد بلکه با توجه به اینکه از نظر متن [[اختلاف]] بسیاری بین این روایات وجود دارد، این آشفتگی در متن اعتبار آنها را زیر سؤال میبرد. داستان [[سهو]] [[نبی]] و یا [[سجده]] سهو بعد از [[نماز]] و یا اینکه [[حضرت]] [[خشمگین]] شد، به صورتهای بسیار مختلف در روایات آمده است؛ مثلا در روایتی آمده: [[رسول خدا]] {{صل}} در نماز چهار رکعتی پس از به جا آوردن دو رکعت، [[سلام]] داد، شخصی به نام «ذوشمالین» یا «ذوالیدین» به [[پیامبر]] عرض کرد: آیا نماز کوتاه شده یا تو فراموش کردی؟ پیامبر فرمود: هیچکدام از اینها نبود. پیامبر نیز برای روشن شدن ماجرا از دیگران سؤال کرد که آیا او درست میگوید؟ گفتند: آری، پیامبر برخاست، دو رکعت نماز را بجا آورد<ref>{{متن حدیث|عَن أبي سَلمة، عَن أبي هُرَيرة عَن رَسولَ الله {{صل}} يَوماً فَسَلَّم فِي رَكعَتَين ثُمَّ انصَرَفَ، فَادرَكَه ذوالشِمالَين فَقالَ: يا رَسولَ الله! انقَصَت الصَلاة أم نَسَيتَ؟ فَقالَ: لَم تَنقص الصَّلاة وَ لَم انسَ. قالَ: بَلى وَ الّذي بَعَثَكَ بِالحَق. قالَ رَسولَ الله {{صل}} اصدق ذُواليَدَين؟ قالوا: نَعَم فَصَلى بِالناسِ رَكعَتَين}}؛ سنن النسائی، نسائی، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب بن عی بن بحر، دارالفکر، بیروت، ۱۳۴۸ هـ ق، چاپ اول، ج۳، ص۲۰.</ref>. | یکی از شرایط [[حجیت خبر واحد]] وجود قرائنی مبنی بر [[صحت]] آن میباشد<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب {{ع}}، قم، ۱۴۲۷ هـ ق، چاپ اول، ج۱، ص۱۷۵.</ref>؛ این در حالی است که در مورد روایات [[سهو النبی]] نه تنها قرائنی مبنی بر صحت آن وجود ندارد بلکه با توجه به اینکه از نظر متن [[اختلاف]] بسیاری بین این روایات وجود دارد، این آشفتگی در متن اعتبار آنها را زیر سؤال میبرد. داستان [[سهو]] [[نبی]] و یا [[سجده]] سهو بعد از [[نماز]] و یا اینکه [[حضرت]] [[خشمگین]] شد، به صورتهای بسیار مختلف در روایات آمده است؛ مثلا در روایتی آمده: [[رسول خدا]] {{صل}} در نماز چهار رکعتی پس از به جا آوردن دو رکعت، [[سلام]] داد، شخصی به نام «ذوشمالین» یا «ذوالیدین» به [[پیامبر]] عرض کرد: آیا نماز کوتاه شده یا تو فراموش کردی؟ پیامبر فرمود: هیچکدام از اینها نبود. پیامبر نیز برای روشن شدن ماجرا از دیگران سؤال کرد که آیا او درست میگوید؟ گفتند: آری، پیامبر برخاست، دو رکعت نماز را بجا آورد<ref>{{متن حدیث|عَن أبي سَلمة، عَن أبي هُرَيرة عَن رَسولَ الله {{صل}} يَوماً فَسَلَّم فِي رَكعَتَين ثُمَّ انصَرَفَ، فَادرَكَه ذوالشِمالَين فَقالَ: يا رَسولَ الله! انقَصَت الصَلاة أم نَسَيتَ؟ فَقالَ: لَم تَنقص الصَّلاة وَ لَم انسَ. قالَ: بَلى وَ الّذي بَعَثَكَ بِالحَق. قالَ رَسولَ الله {{صل}} اصدق ذُواليَدَين؟ قالوا: نَعَم فَصَلى بِالناسِ رَكعَتَين}}؛ سنن النسائی، نسائی، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب بن عی بن بحر، دارالفکر، بیروت، ۱۳۴۸ هـ ق، چاپ اول، ج۳، ص۲۰.</ref>. | ||