آیا می‌توان به نیابت امام مهدی حج به‌جا آورد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| تعداد پاسخ = ۴

## از [[حضرت موسی بن جعفر]] {{ع}} پرسیدند: «چند تن را در [[حج]] خود شریک سازم؟ فرمود: هر [[قدر]] که بخواهی»<ref>{{متن حدیث|سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ {{ع}}کَمْ أُشْرِکُ فِی حَجَّتِی قَالَ کَمْ شِئْتَ}}؛ کافی، ج ۴، ص ۳۱۷.</ref>.

# روایاتی که دلالت دارد بر [[نایب]] فرستادن [[امامان]] {{ع}} به [[مکه]] تا از سوی ایشان [[حج]] به جای آورد: [[محمد بن عیسی یقطینی]] می‌‌گوید: «[[حضرت]] [[ابوالحسن]] [[الرضا]] {{ع}} جامه‌دان‌ها و غلامان و یک [هزینه] [[حج]] برای [[یونس بن عبدالرحمن]]، نزد من فرستاد، و ما را امر فرمود که از سوی حضرتش به [[حج]] رویم، پس در بین ما صد [[دینار]] بر سه بخش تقسیم شد»<ref>{{متن حدیث|عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی الْیَقْطِینِیِّ قَالَ: بَعَثَ إِلَیَّ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا {{ع}}رِزَمَ ثِیَابٍ وَ غِلْمَاناً وَ حَجَّةً لِی وَ حَجَّةً لِأَخِی مُوسَی بْنِ عُبَیْدٍ وَ حَجَّةً لِیُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ فَأَمَرَنَا أَنْ نَحُجَّ عَنْهُ فَکَانَتْ بَیْنَنَا مِائَةُ دِینَارٍ أَثْلَاثاً فِیمَا بَیْنَنَا}}؛ وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۲۰۸، التهذیب، ج ۸، ص ۴۰، باب ۳ ح ۴۰.</ref>. از اجرت دادن [[امام رضا]] {{ع}}، استحباب و خوبی [[نیابت]] از [[حج]] از سوی [[امام]] زنده {{ع}} ظاهر می‌شود، چون [[یقین]] داریم که در این [[حکم]] خصوصیتی برای بعضی از [[امامان]] {{ع}} نبوده، و نیز خصوصیت ندارد که [[نیابت]] فقط با اجرت انجام گیرد، بلکه کسی که در این عمل داوطلب شود فضیلتش [[برتر]] و اجرش عظیم‌تر است، چنان که پوشیده نیست<ref>ر.ک. [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص۱۹۹-۲۰۳.</ref>.

«و این کار بین [[شیعیان]] در روزگار قدیم متداول و مرسوم بوده، و بر خوبی و رجحان این عمل - اضافه بر این که خود صله و [[نیکی]] و [[مودت]] از طرف [[مؤمن]] به [[امام]] زمانش {{ع}} می‌باشد - چندین [[روایت]] دلالت دارد که در کتب علمای ما ذکر گردیده، از جمله: اخباری است که در استحباب [[حج]] به [[نیابت]] از [[مؤمنین]] به طور مطلق آمده و [[فضیلت]] آن بیان شده است، مانند:

# [[روایت]] ابن مسکان که در کافی از [[حضرت]] [[امام صادق]] {{ع}} آمده که [[راوی]] گوید: به آن [[حضرت]] عرضه داشتم: کسی از سوی شخص دیگری [[حج]] به جای می‌آورد چقدر اجر و [[ثواب]] برای او خواهد بود؟ فرمود: "برای کسی که از سوی شخص دیگری [[حج]] می‌کند اجر و [[ثواب]] ده [[حج]] خواهد بود"<ref>فروع کافی، ج ۴، ص ۳۱۲، باب حج به نیابت، ح ۲.</ref>.

# [[شیخ صدوق]] در کتاب "من لایحضره الفقیه" از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] آورده که از آن [[حضرت]] سؤال شد درباره شخصی که از سوی شخص دیگری [[حج]] به جای آورد آیا چیزی از اجر و [[ثواب]] برای او هست؟ فرمود: برای کسی که از سوی شخص دیگری [[حج]] به جای می‌آورد اجر و [[ثواب]] ده [[حج]] هست، و او و [[پدر]] و [[مادر]] و پسر و دختر و [[برادر]] و [[خواهر]] و عمه و عمو و دایی و خاله‌اش آمرزیده می‌شوند، [[خدای تعالی]] رحمتش وسیع و او [[کریم]] است<ref>من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۲۲، ۲۲۳، ح ۹.</ref>.

# و در کافی به [[سند]] خود از [[ابوبصیر]] [[روایت]] آورده که [[حضرت]] [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: هر کس حجی به جای آورد و [[حج]] خود را از سوی [[خویشاوندان]] منظور کند که به وسیله آن او را صله نماید، [[حج]] او کامل خواهد بود، و برای کسی که از سویش [[حج]] شده مثل اجر او خواهد بود، خدای - عزوجل - وسعت دهنده آن اجر است<ref>فروع کافی، ج ۴، ص ۳۱۶.</ref>.

می‌گویم: این دو [[حدیث]] و [[احادیث]] دیگری(...) بر استحباب [[نیابت]] در [[حج]] از سوی [[مؤمنین]] و مؤمنات - چه زنده یا مرده باشند - دلالت دارند، به ویژه اگر از [[خویشاوندان]] باشند، پس [[نیابت]] در [[حج]] از سوی مولایمان [[حضرت صاحب الزمان]] {{ع}} قدرش بالاتر و ثوابش [[برتر]] است، زیرا که آن [[حضرت]] مقامش از همه اهل [[ایمان]] بالاتر و‌شان و اجرش از تمامی آنان [[برتر]] است، به خصوص با ملاحظه روایاتی که پیش‌تر آوردیم که تصریح دارند بر این که رعایت [[خویشاوندان]] [[رسول اکرم]] {{صل}} مهم‌تر و [[برتر]] و عظیم‌تر است. و از جمله: روایاتی است که دلالت دارند بر [[فضیلت]] شریک ساختن؛ [[مؤمنین]] - به طور مطلق - در [[حج]] [[مستحب]]، که فحوای آن [[روایات]] دلالت می‌کند بر استحباب [[حج]] تمام از طرف هر فرد مؤمنی به طریق اولی، پس از [[روایات]] ظاهر می‌شود که [[حج]] به جای آوردن از سوی [[امام]] [[مؤمنین]] از همه سزاوارتر و بهتر است، مانند:

# [[روایت]] [[محمد بن الحسن]] که در کافی و غیر آن آمده از [[حضرت]] [[ابوالحسن]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} که فرمود: [[حضرت]] [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "اگر هزار تن را در [[حج]] خود شریک گردانی برای هر کدام از آنان حجی خواهد بود بی‌آن که از [[حج]] تو چیزی کاسته شود<ref>فروع کافی، ج ۴، ص ۳۱۷.</ref>.

# و در همان کتاب به [[سند]] خود از [[محمد بن اسماعیل]] آورده که گفت: از [[حضرت]] [[ابوالحسن]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} پرسیدم: چند تن را در [[حج]] خود شریک سازم؟ فرمود: هر [[قدر]] که بخواهی<ref>فروع کافی، ج ۴، ص ۳۱۷.</ref>.

# و از [[معاویه بن عمار]] از [[حضرت]] [[امام صادق]] {{ع}} آورده که گوید: به آن [[حضرت]] عرضه داشتم: [[پدر]] و مادرم را در [[حج]] خود شریک سازم؟ فرمود: آری، به درستی که خدای - عزوجل - برای تو حجی و برای آنان حجی قرار خواهد داد، و به خاطر صله‌ات نسبت به آنان برای تو اجری خواهد بود گفتم: آیا از طرف مرد و زنی که در [[کوفه]] هستند [[طواف]] کنم؟ فرمود: آری، هنگامی که [[طواف]] را آغاز می‌کنی چنین می‌گویی: بار خدایا از فلانی قبول فرمای - که از طرف او [[طواف]] می‌کنی-<ref>فروع کافی، ج ۴، ص ۳۱۵.</ref>.

و از جمله: روایاتی است که دلالت دارد بر [[نایب]] فرستادن [[امامان]] {{عم}} به [[مکه]] تا از سوی ایشان [[حج]] به جای آورد، و اجرت دادنشان برای این کار، که از [[روایات]] خوبی [[نیابت]] در آن از سوی [[امام]] زنده {{ع}} ظاهر می‌شود، چون [[یقین]] داریم که در این [[حکم]] خصوصیتی برای بعضی از [[امامان]] {{عم}} نبوده، و نیز خصوصیت ندارد که [[نیابت]] فقط با اجرت انجام گیرد، بلکه کسی که در این عمل داوطلب شود فضیلتش [[برتر]] و اجرش عظیم‌تر است، چنان که پوشیده نیست.

در وسائل به [[نقل]] از [[تهذیب]] [[شیخ طوسی]] به [[سند]] خود از [[محمد بن عیسی یقطینی]] آمده که گفت: [[حضرت]] [[ابوالحسن]] [[الرضا]] {{ع}} جامه‌دان‌ها و غلامان و یک [هزینه] [[حج]] برای [[یونس بن عبدالرحمن]]، نزد من فرستاد، و ما را امر فرمود که از سوی حضرتش به [[حج]] رویم، پس در بین ما صد [[دینار]] بر سه بخش تقسیم شد..."<ref>وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۱۴۷، باب ۳۴، التهذیب، ج ۸، ص ۴۰، باب ۳ ح ۴۰.</ref>.

و از جمله: در کافی به [[سند]] خود از [[موسی بن القاسم بجلی]] آورده که گفت: به [[حضرت]] [[ابوجعفر]] [[امام باقر]] {{ع}} عرضه داشتم: سرورم، امیدم آن است که [[ماه رمضان]] را در [[مدینه]] [[روزه]] بدارم، فرمود: ان‌شاءالله در آن [[روزه]] خواهی گرفت، گفتم: و امیدم آن است که روز دهم ماه [[شوال]] [از آن به قصد [[حج]]] بیرون رویم، و [[خداوند]] [[زیارت]] [[رسول خدا]] {{صل}} و [[خاندان]] آن [[حضرت]] و [[دیدار]] شما را بار دیگر روزی گرداند، بسا می‌شود که از سوی [[پدر]] شما [[حج]] به جای آورم، و بسا که از طرف پدرم، [[حج]] را انجام می‌دهم، و بسا که از طرف کسی از برادرانم، و احیاناً از برای خودم [[حج]] به جای می‌آورم، پس چگونه آن را انجام دهم؟ فرمود: [[حج]] تمتع به جای آور. عرض کردم: من ده سال است که مقیم [[مکه]] هستم! فرمود: [[حج]] تمتع به جای آور<ref>فروع کافی، ج ۴، ص ۳۱۴.</ref><ref>[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص۱۹۹-۲۰۳.</ref>.

«این کار، بین [[شیعیان]] در روزگار قدیم متداول بوده است. حاجیان معمولا در مراسم عبادی -[[سیاسی]] [[حج]]، بعد از آنکه [[اعمال]] [[واجب]] خود را انجام دادند، سعی می‏‌کنند [[اعمال]] [[حج]] را به [[نیابت]] از طرف محبوبترین افراد خود نیز انجام دهند. [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} که محبوبترین افراد نزد [[شیعیان]] است، از هرکس شایسته‌‏تر است که به [[نیابت]] از آن [[حضرت]] [[حج]] به جای آورده شود. و به‏طور مسلّم، این عمل باعث می‏‌‏شود که [[حج]] خود او نیز، بیشتر مورد قبول حق‌‏تعالی قرار گیرد. ولی باید توجّه داشت که [[پول]] حجّی که نیابتا از [[امام زمان]] {{ع}} انجام می‏‌گیرد حتما [[پاک]] و بدون [[شبهه]] باشد»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۲۳۵ تا ۲۳۹.</ref>.

«در گذشته، [[حجّ]] کردن و [[حجّ]] دادن به [[نیابت]] [[امام عصر]] {{ع}} در میان [[شیعیان]]، مرسوم بود. و آن [[حضرت]]، این عمل را تقریر (تأیید) فرمودند. چنان که [[قطب]] راوندی، در کتاب " خرائج " [[روایت]] کرده که [[ابو محمّد دَعلَجی]]<ref>درباره او رجوع شود: رجال نجاشی، ص۲۳۰.</ref> دو پسر داشت. یکی از آن دو، [[صالح]] بود، به نام " [[ابوالحسن]] " که مردگان را [[غسل]] می‌داد. و پسر دیگر او مرتکب محرّمات می‌شد. یکی از [[شیعیان]]، قدری طلا به ابو [[محمّد]] داد که به [[نیابت]] [[حضرت صاحب الامر]] {{ع}} [[حجّ]] کند، چنان که عادت [[شیعیان]] در آن وقت چنین بود. ابو [[محمّد]]، قدری از آن زر را به آن پسر [[فاسد]] داد، و او را با خود برد که برای [[حضرت]] [[حجّ]] کند. وقتی که از [[حجّ]] برمی‌گشت، چنین [[نقل]] کرد: "در موقف (یعنی [[عرفات]]) [[جوان]] گندم‌گونِ [[نیکو]] هیبتی را دیدم که مشغول [[تضرّع]] و [[زاری]] و [[دعا]] بود. چون من به نزدیک او رسیدم، به سوی من توجّه کرد و فرمود: "ای [[شیخ]]، آیا [[حیا]] نمی‌کنی؟" من گفتم: سرور من! از چه چیز [[حیا]] کنم؟ فرمود: "به تو حجّه می‌دهند، برای آن کسی که می‌دانی، امّا تو آن را به فاسقی می‌دهی که خمر می‌آشامد؟ نزدیک است که این چشم تو کور شود". بعد از برگشتن، چهل روز نگذشت، مگر آنکه از همان چشم که به آن اشاره شد، جراحتی بیرون آمد. و از آن جراحت، آن چشم ضایع شد<ref>اربعین خاتون آبادی، ص۵۳، ذیل حدیث ۱۳. خرائج، ج۱، ص۴۸۰، بحارالانوار، ج۵۲، ص۵۹. اثباة الهداة، ج۷، ص۳۴۶. وسائل الشیعة، ج۸، ص۱۴۷. مستدرک الوسائل، ج۸، ص۷۰.</ref>»<ref>[[عبدالحسین طالعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۳۲-۳۳.</ref>.