پرش به محتوا

بنی امیه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'سال' به 'سال'
جز (جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود')
جز (جایگزینی متن - 'سال' به 'سال')
خط ۱۰۶: خط ۱۰۶:
این [[روایت]] در سایر منابع نیز به همین صورت و گاه با اندکی [[اختلاف]] [[نقل]] شده است؛<ref> الدرالمنثور، ج ۵، ص ۳۰۸ ـ ۳۱۰.</ref> در برخی منابع [[شیعی]] آمده است که [[رسول خدا]] {{صل}} در [[خواب]] بوزینه‌‌هایی را دید که از منبرش بالا می‌‌روند و آن بوزینگان [[بنی امیه]] بودند. [[پیامبر]] از این منظره به شدت [[اندوهگین]] شد، و در پی این رؤیا [[آیه]] فوق نازل شد مبنی بر اینکه آنچه رخ می‌‌دهد بلایی است که مردم در آن سرگردان می‌‌شوند و بنی امیه نیز شجره ملعونه‌‌اند که هیچ ثمر و خیری ندارند.<ref>تفسیر قمی، ج ۲، ص ۲۱؛ تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۹۷ ـ ۲۹۸.</ref>.
این [[روایت]] در سایر منابع نیز به همین صورت و گاه با اندکی [[اختلاف]] [[نقل]] شده است؛<ref> الدرالمنثور، ج ۵، ص ۳۰۸ ـ ۳۱۰.</ref> در برخی منابع [[شیعی]] آمده است که [[رسول خدا]] {{صل}} در [[خواب]] بوزینه‌‌هایی را دید که از منبرش بالا می‌‌روند و آن بوزینگان [[بنی امیه]] بودند. [[پیامبر]] از این منظره به شدت [[اندوهگین]] شد، و در پی این رؤیا [[آیه]] فوق نازل شد مبنی بر اینکه آنچه رخ می‌‌دهد بلایی است که مردم در آن سرگردان می‌‌شوند و بنی امیه نیز شجره ملعونه‌‌اند که هیچ ثمر و خیری ندارند.<ref>تفسیر قمی، ج ۲، ص ۲۱؛ تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۹۷ ـ ۲۹۸.</ref>.


در روایت [[طبری]] بدون تصریح به نام بنی امیه ـ که احتمالا برخی راویان آن را انداخته‌‌اند ـ چنین آمده است: رسول خدا {{صل}} بنوفلان را در خواب دید که همچون بوزینه از منبرش بالا می‌‌روند، و از آن رؤیا ناراحت شد و دیگر کسی آن [[حضرت]] را تا [[رحلت]] خندان ندید و [[خداوند]] آیه {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> را در همین باره نازل کرد.<ref>جامع البیان، مج ۹، ج ۱۵، ص ۱۴۱.</ref> از این [[روایات]] برمی‌‌آید که ماجرای رؤیای رسول خدا {{صل}} [[سبب نزول]] آیه {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> بوده است و می‌‌دانیم که [[سوره اسراء]] مکی بوده، در حدود[[سال]] دهم یا دوازدهم [[بعثت]]، مقارن با [[معراج]] [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} نازل شده است،<ref>روح المعانی، مج ۹، ج ۱۵، ص ۹؛ التفسیر الحدیث، ج ۲، ص ۸۲ به بعد.</ref> بر همین اساس در باب رابطه سبب نزول بیان شده با [[آیه شریفه]] که مکی است دو ناسازگاری عمده وجود دارد: نخست آنکه اگر مطابق آنچه در برخی روایات آمده که رسول خدا پس از آن [[رؤیا]] تا [[زمان]] [[رحلت]] خندان دیده نشد، رؤیای [[پیامبر]] در سال‌های آخر [[عمر]] [[شریف]] آن [[حضرت]] رخ داده باشد، آن رویا نمی‌‌تواند [[سبب نزول]] برای این [[آیه]] مکی باشد و اگر رؤیای آن حضرت مربوط به دوران [[مکه]] و زمان [[نزول]] [[سوره اسراء]] باشد، در آن زمان رسول‌‌خدا {{صل}} منبری نداشته تا ـ مطابق برخی [[روایات]] ـ بنی‌‌امیه را بر [[منبر]] خود ببیند.<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۰، ص ۲۳۶.</ref>
در روایت [[طبری]] بدون تصریح به نام بنی امیه ـ که احتمالا برخی راویان آن را انداخته‌‌اند ـ چنین آمده است: رسول خدا {{صل}} بنوفلان را در خواب دید که همچون بوزینه از منبرش بالا می‌‌روند، و از آن رؤیا ناراحت شد و دیگر کسی آن [[حضرت]] را تا [[رحلت]] خندان ندید و [[خداوند]] آیه {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> را در همین باره نازل کرد.<ref>جامع البیان، مج ۹، ج ۱۵، ص ۱۴۱.</ref> از این [[روایات]] برمی‌‌آید که ماجرای رؤیای رسول خدا {{صل}} [[سبب نزول]] آیه {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> بوده است و می‌‌دانیم که [[سوره اسراء]] مکی بوده، در حدودسال دهم یا دوازدهم [[بعثت]]، مقارن با [[معراج]] [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} نازل شده است،<ref>روح المعانی، مج ۹، ج ۱۵، ص ۹؛ التفسیر الحدیث، ج ۲، ص ۸۲ به بعد.</ref> بر همین اساس در باب رابطه سبب نزول بیان شده با [[آیه شریفه]] که مکی است دو ناسازگاری عمده وجود دارد: نخست آنکه اگر مطابق آنچه در برخی روایات آمده که رسول خدا پس از آن [[رؤیا]] تا [[زمان]] [[رحلت]] خندان دیده نشد، رؤیای [[پیامبر]] در سال‌های آخر [[عمر]] [[شریف]] آن [[حضرت]] رخ داده باشد، آن رویا نمی‌‌تواند [[سبب نزول]] برای این [[آیه]] مکی باشد و اگر رؤیای آن حضرت مربوط به دوران [[مکه]] و زمان [[نزول]] [[سوره اسراء]] باشد، در آن زمان رسول‌‌خدا {{صل}} منبری نداشته تا ـ مطابق برخی [[روایات]] ـ بنی‌‌امیه را بر [[منبر]] خود ببیند.<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۰، ص ۲۳۶.</ref>


برخی از این اشکال پاسخ داده‌‌اند که ممکن است [[رسول خدا]] {{صل}} در مکه [[خواب]] دیده است که در [[مدینه]] حضور دارد و منبری دارد که [[بنی امیه]] از آن بالا می‌‌روند؛<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۰، ص ۲۳۶.</ref> اما اینکه گفته شود آیه {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> استثنائاً در مدینه نازل شده و سپس در [[سوره]] مکی] [[اسراء]] [قرار گرفته است قائلی ندارد.<ref> التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۳۶۱.</ref>  
برخی از این اشکال پاسخ داده‌‌اند که ممکن است [[رسول خدا]] {{صل}} در مکه [[خواب]] دیده است که در [[مدینه]] حضور دارد و منبری دارد که [[بنی امیه]] از آن بالا می‌‌روند؛<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۰، ص ۲۳۶.</ref> اما اینکه گفته شود آیه {{متن قرآن|وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که با تو گفتیم: پروردگارت به مردم چیرگی دارد و خوابی که ما به تو نمایاندیم و درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمون مردم قرار ندادیم و آنان را بیم می‌دهیم اما جز سرکشی بزرگ، به آنان نمی‌افزاید» سوره اسراء، آیه ۶۰.</ref> استثنائاً در مدینه نازل شده و سپس در [[سوره]] مکی] [[اسراء]] [قرار گرفته است قائلی ندارد.<ref> التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۳۶۱.</ref>  
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش