آل لوط در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

این عنوان، در آیه‌های {{متن قرآن|إِلَّا آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِينَ}}<ref>«بجز خاندان لوط، که ما بی‌گمان همه آنان را رهایی می‌بخشیم» سوره حجر، آیه ۵۹.</ref>، {{متن قرآن|فَلَمَّا جَاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ}}<ref>«باری، چون فرستادگان نزد خاندان لوط آمدند؛» سوره حجر، آیه ۶۱.</ref>، {{متن قرآن|فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قَالُوا أَخْرِجُوا آلَ لُوطٍ مِنْ قَرْيَتِكُمْ إِنَّهُمْ أُنَاسٌ يَتَطَهَّرُونَ}}<ref>«اما پاسخ قوم او جز این نبود که گفتند: خاندان لوط را از شهر خود بیرون کنید زیرا آنان مردمی هستند که خود را پاک می‌نمایانند» سوره نمل، آیه ۵۶.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ حَاصِبًا إِلَّا آلَ لُوطٍ نَجَّيْنَاهُمْ بِسَحَرٍ}}<ref>«ما بر (سر) آنان شنبادی (مرگبار) فرستادیم جز بر خاندان لوط که سحرگاهی رهایی‌شان بخشیدیم» سوره قمر، آیه ۳۴.</ref> آمده است.  

== مقصود از [[آل لوط]] ==

برخی دیگر، افزون بر [[پیروان]]، آن را شامل شخص [[لوط]] نیز دانسته‌اند<ref>الکشّاف، ج ۲، ص ۱۲۶؛ التبیان، ج ۸، ص ۱۰۶.</ref> که ممکن است منشأ این [[تفسیر]]، دلالت فحوای [[آیات]] باشد؛ هم‌چنین گفته شده که مقصود از [[آل لوط]]، [[خویشاوندان]] ویژه و [[عشیره]] [[لوط]]<ref>مجمع‌البیان، ج ۶، ص ۵۲۴.</ref> یا شخص [[لوط]] با [[دختران]] او است<ref> قرطبی، ج ۱۷، ص ۹۳؛ المیزان، ج ۸، ص ۱۸۴.</ref>. این [[رأی]] که موافقان بسیاری دارد، با نظر نخست قابل جمع است؛ زیرا هر چند [[آل لوط]] به معنای [[پیروان]] [[لوط]] است، [[لوط]] جز دو دخترش پیرو دیگری نداشته است<ref>قرطبی، ج ۱۷، ص ۹۳.</ref>.

== آیا [[آل لوط]]، شامل [[همسر]] وی می‌‌شود؟ ==

== رابطه [[اهل لوط]] با [[آل لوط]] ==

واژه [[اهل]]، هفت بار به ضمیری که به [[لوط]] برمی‌گردد، اضافه شده است. در [[آیه]] {{متن قرآن|رَبِّ نَجِّنِي وَأَهْلِي مِمَّا يَعْمَلُونَ}}<ref>«پروردگارا مرا و خانواده‌ام را از کارهایی که (اینان) می‌کنند برهان!» سوره شعراء، آیه ۱۶۹.</ref> [[لوط]]، از [[خداوند]] می‌خواهد تا او و اهلش را از عمل قومش برهاند. و هنگام [[هجوم]] [[قوم]] به خانه‌اش، [[فرشتگان]] با [[مشاهده]] [[درماندگی]] [[لوط]]، در [[دفاع]] از وی با دل‌داری‌اش، او را مژده [[رهایی]] می‌دهند: {{متن قرآن| وَقَالُوا لَا تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَأَهْلَكَ إِلَّا امْرَأَتَكَ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ}}<ref>«آنان گفتند: نترس و اندوهگین مباش بی‌گمان ما تو و خانواده‌ات را می‌رهانیم جز همسرت را که از بازماندگان (در عذاب) است» سوره عنکبوت، آیه ۳۳.</ref>. در [[آیه]] {{متن قرآن|فَأَسْرِ بِأَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِنَ اللَّيْلِ وَاتَّبِعْ أَدْبَارَهُمْ وَلَا يَلْتَفِتْ مِنْكُمْ أَحَدٌ وَامْضُوا حَيْثُ تُؤْمَرُونَ}}<ref>«پس، در پاسی از شب، خانواده‌ات را همراه ببر و خود از پی آنان روان شو و هیچ کس از شما واپس ننگرد، و به همانجا بروید که فرمان می‌یابید» سوره حجر، آیه ۶۵.</ref> [[فرشتگان]] به [[لوط]] می‌گویند: شبانه اهلت را حرکت ده و در پی آنها برو. [[خداوند]] در چهار مورد، از [[نجات]] [[لوط]] و [[اهل]] او به جز همسرش خبر می‌دهد: {{متن قرآن|فَأَنْجَيْنَاهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنَاهَا مِنَ الْغَابِرِينَ}}<ref>«آنگاه او و خانواده‌اش را رهانیدیم جز همسرش را که مقدّر کردیم از بازماندگان (در عذاب) باشد» سوره نمل، آیه ۵۷.</ref>؛ {{متن قرآن|فَأَنْجَيْنَاهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ}}<ref>«پس او و خاندانش را رهایی بخشیدیم جز زنش را که از بازماندگان (در میان عذاب‌دیدگان) بود» سوره اعراف، آیه ۸۳.</ref>؛ {{متن قرآن|إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که ما او و تمام خانواده‌اش را رهانیدیم» سوره صافات، آیه ۱۳۴.</ref>؛ {{متن قرآن|فَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ}}<ref>«پس او و همه خانواده‌اش را رهاندیم» سوره شعراء، آیه ۱۷۰.</ref>. [[مفسّران]]، [[اهل]] ‌لوط را [[خویشاوندان]] وی<ref>التبیان، ج ۴، ص ۴۵۹؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۴، ص ۱۷۱.</ref>، دو دختر وی با [[همسر]] مؤمنش<ref>کشف‌الأسرار، ج ۵، ص ۳۲۳ و ج ۹، ص ۳۹۳.</ref>، فقط دو دختر و یا پیروانش <ref>روض‌الجنان، ج ۸، ص ۲۸۹؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۴، ص ۱۷۱.</ref> دانسته‌اند؛ ولی ‌بعضی با استناد به [[آیه]] {{متن قرآن|فَمَا وَجَدْنَا فِيهَا غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ}}<ref>«و در آن (شهر) جز یک خانواده از فرمانبرداران نیافتیم» سوره ذاریات، آیه ۳۶.</ref> [[رأی]] اخیر ([[پیروان]]) را رد کرده‌اند<ref>المنار، ج ۸، ص ۵۱۵.</ref>.  

== [[دختران]] [[لوط]] ==

تقریباً همه [[مفسّران]]، [[دختران]] [[لوط]] را جزو [[آل لوط]] شمرده‌اند؛ گرچه در شمار آنان [[اختلاف]] دارند. بسیاری، برای وی دو دختر<ref>الکشاف، ج ۴، ص ۴۰۲؛ مجمع‌البیان، ج ۹، ص ۲۳۸؛ الدّرالمنثور، ج۷، ص ۶۲۰.</ref> به نام‌های زعوراء و رتیاء<ref>مجمع‌البیان، ج ۵، ص ۲۸۰.</ref> یا ریثا و یغوثا<ref> روح‌المعانی، مج ۵، ج ۸، ص ۲۵۵.</ref> (ذعرتا)<ref>البدایة و النهایه، ج ۱، ص ۱۶۷.</ref> ذکر کرده‌اند؛ ولی برخی، با استناد به [[آیه]] {{متن قرآن|هَؤُلَاءِ بَنَاتِي}}<ref>«اینان دختران منند» سوره حجر، آیه ۷۱.</ref> [[دختران]] [[لوط]] را بیش از دو تن دانسته‌اند<ref>المیزان، ج ۱۰، ص ۳۵۹.</ref>.  

== چگونگی ورود فرستادگان [[الهی]] بر [[آل لوط]] ==

[[فرشتگان]]، پس از خروج از [[منزل]] [[حضرت ابراهیم]]، به سوی [[سرزمین]] [[قوم لوط]] رفته، نیمروز، کنار نهر سَدوم (از شهرهای قوم‌ لوط)<ref>معجم‌البلدان، ج ۳، ص ۲۰۰.</ref> با دختر [[لوط]] که برای خانواده‌اش آب می‌بُرد، روبه‌رو شدند و از وی، سراغ منزلی برای استراحت گرفتند. دختر [[لوط]] از آنان خواست تا وارد [[شهر]] نشوند؛ سپس [[پدر]] را از وجود [[جوانان]] [[نیکو]] صورت در کنار دروازه [[شهر]] [[آگاه]] کرد. با اینکه [[قوم لوط]]، او را از مهمان کردن مردان [[نهی]] کرده بودند، [[فرشتگان]] را به [[منزل]] خود برد و جز خانواده‌اش کسی از حضور آنان باخبر نشد<ref> البدایة و النهایه، ج ۱، ص ۱۶۷.</ref>. براساس روایتی دیگر، پس از آنکه [[فرشتگان]] خود را رهگذر معرّفی کردند، [[لوط]] به آنان هشدار داد که به [[شهر]] وارد نشوند و چون با [[اصرار]] آنها مواجه شد، ایشان را در [[خانه]] خود مهمان کرد و از همسرش خواست تا حضور آن [[جوانان]] را پنهان دارد و در برابر آن، صاحب همه [[دارایی]] [[لوط]] شود؛ ولی او، [[قوم]] را از وجود [[جوانان]] زیباروی [[آگاه]] کرد<ref> النورالمبین، ص ۱۳۶.</ref>.

== [[رهایی]] [[آل لوط]] ==

در [[عهد عتیق]] نیز آمده، یکی از آن دو [[مرد]] ([[فرشته]]) به [[لوط]] گفت: برای [[نجات]] [[جان]] خود فرار کنید و به پشت سرهم نگاه نکنید... امّا [[زن]] [[لوط]] به پشت سر نگاه کرد و به ستونی از نمک تبدیل شد<ref>کتاب مقدّس، پیدایش، ۱۹:۱۷ـ۲۷</ref>. مفسّرانی که می‌گویند: [[همسر]] [[لوط]] همراه وی از [[شهر]] خارج و در بین راه با نگاه به پشت سر، دچار [[عذاب]] شد نیز، این [[رأی]] را [[تأیید]] می‌کنند. قول دیگر، باقی ماندن وی در [[شهر]] است. برخی نیز گفته‌اند: مقصود از توجّه نکردن به پشت سر، این بوده که نگران [[قوم]] و نابودی آنها نباشند<ref>روض‌الجنان، ج ۱۰، ص ۳۱۴.</ref>. گفته شده: مردی دانشمند از [[قوم لوط]] [[مردم]] را به عذابِ [[تهدید]] شده از سوی [[لوط]]، هشدار داد و از آنها خواست که مانع خروج [[لوط]] شوند؛ زیرا حضور وی، مانع [[عذاب]] می‌شود؛ از این رو [[مردم]]، گردِ [[خانه]] [[لوط]] جمع شده تا از خروج وی جلوگیری کنند؛ ولی [[لوط]] در پی [[ستونی از نور]] که [[جبرئیل]] پیش رویش ایجاد کرد، به راه افتاد و از [[شهر]] بیرون شد<ref>النورالمبین، ص ۱۳۶.</ref>.  

== ویژگی‌های [[آل لوط]] ==

=== [[ایمان]] و [[اسلام]] ===

=== [[شکر]] ===

== [[آل لوط]] در [[تورات]] ==

== [[آل لوط]] در دانشنامه معاصر قرآن کریم ==

== منابع ==

{{منابع}}

{{پایان منابع}}

== پانویس ==

{{پانویس}}