تمدن در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

تمدن در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۰۶

۵٬۹۶۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳

←‏انواع تمدن

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۱۶۴

ویرایش

@@ خط ۱۸: / خط ۱۸: @@
 در [[اندیشه]] امام‌خمینی مفهوم تمدن مطلوب با [[دین]] گره خورده است<ref>‌امام‌خمینی، حدیث جنود، ۱۱۰.</ref>. ایشان گاهی از این مفهوم به معنای آثار مثبت تمدن<ref>‌طاهری، فرهنگ و تمدن غرب، ۸۶.</ref> و گاهی به عنوان عناصر تمدن غرب<ref>‌امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۲۵.</ref> یاد می‌کرد. ایشان واژه تمدن را به صورت [[علمی]] تعریف نکرده است، اما دیدگاه ایشان دربارهٔ تمدن با تعریف‌های اصطلاحی تمدن [[قرابت]] فراوانی دارد.
+== پیشینه ==
+زاد و [[مرگ]] تمدن‌ها از جریان‌های مستمر [[تاریخ]] است. از زمانی که [[بشر]] به زندگی اجتماعی روی آورده، تمدن شکل گرفته است<ref>‌ابن‌خلدون، تاریخ، ۱/۱۴۹–۱۵۳.</ref>. تمدن [[بین‌النهرین]]، [[آشور]]، فینیقیه، عبریان<ref>‌لوکاس، تاریخ تمدن، ۱/۷۷–۹۹.</ref>، [[ایران]] باستان<ref>لوکاس، تاریخ تمدن، ۱/۱۲۹–۱۳۰.</ref>، یونان و [[روم]]<ref>لوکاس، تاریخ تمدن، ۱/۱۸۱ و ۲۴۷.</ref>، چین، [[هند]]<ref>لوکاس، تاریخ تمدن، ۱/۱۳۹.</ref> و شمال [[آفریقا]]، به‌ویژه [[مصر]]<ref>‌لینتون، سیر تمدن، ۴۱۹.</ref> مهم‌ترین تمدن‌های پیش از [[اسلام]] بوده‌اند. از میان تمدن‌های یادشده، [[تمدن اسلامی]] با سه [[تمدن]] ایران، یونان و هند بیشترین تعامل را داشته و ضمن بهره‌مندی از آنها، بر آنها تأثیر گذاشته است. [[تمدن]] امروزی غرب هم با تمدن اسلامی تعامل گسترده‌ای داشته است، به طوری که بخش عظیمی از این تمدن، حاصل تلاش و [[اندیشه]] [[دانشمندان]] [[مسلمان]] است که در [[زمان]] [[جنگ‌های صلیبی]] و در مرحله بعد در عصر [[نهضت]] [[ترجمه]] آثار [[اسلامی]] به زبان لاتین، به مغرب‌زمین منتقل شد<ref>‌الویری، مطالعات اسلامی در غرب، ۴۶–۴۷.</ref>.
+با نگاهی به گذشته [[مسلمانان]]، می‌توان دوره‌ای را یافت که نقطه اوج [[حیات]] [[تمدنی]] مسلمانان شناخته می‌شود. این مرحله از [[تاریخ]] تمدن مسلمانان را با عنوان عصر [[اقتدار]] [[فرهنگ]] و تمدن اسلام نام می‌برند<ref>‌طاهری، فرهنگ و تمدن غرب، ۶۵.</ref>. در این دوره، مسلمانان با بهره‌گیری از توجه ویژه اسلام به [[عقل]] و [[فکر]]، [[آزاداندیشی]] و کاربرد [[خرد جمعی]] و با استفاده از [[فرمان]] [[دین]] در [[طلب علم]] حتی در دورترین نقاط [[جهان]]، توانستند به [[رشد]] بی‌سابقه و افتخارآمیزی در [[دانش]] دست یابند و همین [[سرمایه]] دانش، موجب [[خلق]] [[تمدن عظیم اسلامی]] شد که عمق، وسعت و [[جامعیت]] آن در تاریخ[[بشر]]، مشابه شناخته‌شده‌ای ندارد<ref>‌هاشمی رفسنجانی، آزاداندیشی اسلامی، ۴۰–۴۲.</ref>. این تمدن نخست با نهضت ترجمه آغاز شد و کمی پس از آن، تحقیق و [[تولید علم]] نیز هماهنگ با نهضت ترجمه پیش رفت و در همه [[علوم انسانی]]، [[علوم]] پایه، طبیعی، [[ریاضیات]] و [[نجوم]] به پیشرفت‌های شگرفی دست‌یافت<ref>هاشمی رفسنجانی، آزاداندیشی اسلامی، ۴۲–۵۲.</ref>. تمدن اسلامی که ترکیبی از [[معنویت]] و [[مادیت]] بود و ریشه در اعماق تاریخ و [[ادیان آسمانی]] و تمدن‌های کهن داشت، در سراسر جهان گسترده شد<ref>هاشمی رفسنجانی، آزاداندیشی اسلامی، ۵۴.</ref>. در این دوره که دوره [[بالندگی]] و [[شکوفایی]] [[تمدن اسلامی]] بود و این [[تمدن]] با ترکیبی از [[مادیت]] و [[معنویت]]، در سراسر [[جهان]] گسترده شده بود<ref>هاشمی رفسنجانی، آزاداندیشی اسلامی، ۵۴.</ref>، مغرب‌زمین، عصر قرون وسطی و دوران زوال و [[انحطاط فرهنگی]] و [[تمدنی]] خود را می‌گذراند؛ به گونه‌ای که حتی [[تأمل]] و [[تفکر]] دربارهٔ مسائل [[تجربی]]، جرمی نابخشودنی بود<ref>‌رندال، سیر تکامل عقل نوین، ۱/۷–۱۰ و ۱۳–۱۹؛ قربانی، تاریخ فرهنگ و تمدن، ۲۴–۲۵.</ref>.
+پس از یک دوره تبادل [[فرهنگی]]، [[غربیان]] به‌تدریج با تأثیرپذیری از تمدن اسلامی، در مسیر [[پیشرفت]] قرار گرفتند؛ اما [[جهان اسلام]] بر اثر عوامل مختلف دچار رکود و سکون شد  قب‌ماندگی؛ به گونه‌ای که در [[قرن]] شانزدهم میلادی با رنسانس در اروپا، [[تمدن]] غرب گوی [[سبقت]] را از تمدن اسلامی ربود و دیگر اختراعات و ابتکارات از آنِ غربیان گشت و [[پویایی]] و توان لازم برای [[رویارویی]] با تمدن غرب در تمدن اسلامی باقی نماند<ref>‌بکار، تاریخ و فلسفه علوم اسلامی، ۲۰۳.</ref>؛ با این حال، به اعتراف [[پژوهشگران]] منصف و [[خاورشناسان]] اروپایی، سهم آثار [[کشورهای اسلامی]] اعم از دست‌آوردهای تحقیقی [[مسلمانان]] یا آثار ترجمه‌شده از تمدن‌های دیگر، در رنسانس و خیزش [[علمی]] و فنی غرب، سرنوشت‌ساز است؛ تا آنجا که بسیاری از لغت‌ها و اصطلاحات علمی و تمدنی موجود در [[ادبیات]] جدید غرب، ریشه [[عربی]] و [[اسلامی]] دارد<ref>‌هاشمی رفسنجانی، آزاداندیشی اسلامی، ۶۰.</ref>.
 == انواع [[تمدن]] ==