نماز در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←شبهه وهابیان در جمع خواندن نماز
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==جزئیت [[بسمله]] و قرائت آن در [[نماز]]== | |||
[[وهابیان]] ادعا می‌کنند: [[شیعیان]] در نمازهای یومیه بسمله {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را با [[صدا]] (جهر) قرائت می‌کنند، درحالی‌که سایر [[فرقه‌های اسلامی]] یا بسمله را در نماز نمی‌خوانند یا اگر آن را می‌خوانند با صدای آهسته (إخفات) قرائت می‌کنند؛ بنابراین کار [[شیعه]] در قرائت بسمله یا در به جهر خواندن آن، خود [[بدعت]] دیگری است که بیانگرِ انفصال و بریدگی شیعه از [[امت]] بزرگ [[اسلامی]] است!! | |||
===پاسخ=== | |||
در پاسخ به چند نکته اشاره می‌شود: | |||
'''نکته نخست''': مسئله فوق یک مسئله جزئی [[فقهی]] است. [[اختلاف]] فتوایی در مباحث فقهی و فرعی نه تنها بین شیعه و [[اهل سنت]] امری انکارناپذیر است، بلکه صدها مسئله را می‌توان برشمرد که [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]] نیز در آنها اختلاف دارند. | |||
پر واضح است هیچ‌کس این‌گونه [[اختلافات]] فقهی را که بر اساس اختلاف مبانی [[علمی]] پدید می‌آید، به عنوان بدعت یا انفصال و بریدگی از دیگر [[مذاهب]] قلمداد نمی‌کند، بلکه اختلافات علمی از [[روز]] شکل‌گیری این مذاهب تاکنون میان [[دانشمندان]] جریان داشته و اساساً کسی آنها را اختلاف جدی تلقی نمی‌کرده و نمی‌کند. به علاوه آن‌که شکوفایی علمی و ارتقاء [[دانش]] مرهون همین تضارب آرا بوده و هست. | |||
'''نکته دوم''': جواز خواندن بسمله در نماز، در واقع مبتنی بر مسئله فرعیِ دیگری است و آن اینکه آیا اساساً بسمله در [[سوره‌های قرآن]]، جزء [[سوره]] شمرده شده یا تنها برای فاصله انداختن بین [[سوره‌ها]] آمده است؟ در این رابطه بین دانشمندان [[اسلام]] اختلاف است. [[بدیهی]] است اگر بسمله جزء سوره، باشد، خواندن آن در نماز هیچ منعی ندارد. | |||
فقهای پیروِ [[اهل بیت]]{{عم}} بالاتفاق قائل‌اند {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} جزء سوره بوده و در ابتدای هر سوره -غیر [[سوره توبه]]- قرار دارد<ref>المحرر الوجیز، ج۱، ص۵۰.</ref>. | |||
میان اهل سنت نیز عده‌ای با [[تمسک]] به سخنان [[ابن عباس]]، [[ابن مبارک]] و [[اهل مکه]] مانند [[ابن کثیر]] و [[اهل کوفه]] مانند عاصم و کسایی و [[اصحاب]] [[شافعی]]<ref>روح المعانی، ج۱، ص۴۱.</ref>، همانند [[شیعیان]] [[بسمله]] را جزء [[سوره]] می‌دانند. | |||
در [[منابع روایی اهل سنت]] نیز می‌توان به روایاتی برخورد کرد که بیانگر آن است بسمله جزء سوره بوده و مانند [[آیات]] دیگر نازل شده است؛ از جمله: | |||
# [[ابن عباس]] می‌گوید: {{عربی|كان النبي{{صل}} لا يعرف فصل السورة – و في لفظ: خاتمة السورة - حتى ينزل عليه [[بسم الله]] [[الرحمان]] الرحيم}}<ref>سنن ابی داود، ج۱، ص۲۰۹؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۳؛ الدر المنثور، ج۱، ص۷.</ref>؛ [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فاصله و پایان [[سوره‌ها]] را نمی‌دانست تا این که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} بر او نازل می‌شد». بزّار و [[طبرانی]] در تتمه [[روایت]] افزوده‌اند: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} نازل می‌شد، [[پیامبر]]{{صل}} می‌دانست که سوره به اتمام رسیده و سوره دیگری آغاز شده است»<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۷.</ref>. | |||
# [[سعید بن جبیر]] گفته است: «[[مسلمانان]] در [[زمان رسول خدا]]{{صل}} پایان سوره را نمی‌دانستند تا اینکه [[بسم الله الرحمن الرحیم]] نازل می‌شد، متوجه می‌شدند که سوره به پایان رسیده است و سوره دیگری شروع شده است»<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۷.</ref>. | |||
# [[طلحة بن عبید الله]] می‌گوید: [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|من ترك بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ فقد ترك آية من كتاب الله}}؛ هرکس {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را ترک نماید، در [[حقیقت]] آیه‌ای از [[کتاب خدا]] را ترک نموده است»<ref>تذکرة الحفاظ، ص۹۰؛ تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۷۹؛ ج۲، ص۴۳؛ الدر المنثور، ج۱، ص۷.</ref>. | |||
# انس می‌گوید: «روزی رسول خدا{{صل}} در میان ما بود که در این حال، کمی [[چرت]] زدند، آن‌گاه سر خود را با [[تبسم]] بلند کرد، محضرشان عرض کردیم: چه چیز موجب لبخندتان شد؟ فرمود همین حالا سوره‌ای بر من نازل شد و چنین خواند: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ}}<ref>«به نام خداوند بخشنده بخشاینده * ما به تو «کوثر» دادیم» سوره فاتحه، آیه ۱-۲.</ref><ref>صحیح مسلم، ج۱، ص۳۰۰.</ref>. | |||
# ابن عباس می‌گوید: {{متن حدیث|سألت علي بن أبي طالب{{ع}}، لِمَ لم تكتب في [[براءة]]: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}؟ قال: لأن {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} أمان، و [[براءة]] نزلت بالسيف}}؛ «از [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} پرسیدم: چرا {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} در [[سوره]] [[برائت]] نوشته نشده است؟ فرمود: زیرا [[بسم الله]] [[الرحمان]] [[الرحیم]] [[امان]] است و سوره برائت با [[شمشیر]] نازل شده است»<ref>الدر المنثور، تفسیر توبه.</ref>. | |||
چنان‌که ملاحظه می‌شود تعبیر به «[[نزول]]» درباره [[بسمله]] در این [[روایات]] به خوبی بیانگر آن است که بسمله جزء سوره بوده و هر بار همراه سوره نازل می‌شده است. | |||
شایان توجه اینکه برخی از [[علمای اهل سنت]] در جزئیت بسمله قائل به [[تواتر]] شده‌اند، جلال‌الدین [[سیوطی]] می‌نویسد: «روایات -به [[تواتر معنوی]]- دلالت دارند بر اینکه {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} جزء [[آیات]] هر سوره [[قرآن]] است»<ref>الإتقان، ج۱، ص۲۶۷.</ref>. | |||
برخی از [[شافعی‌ها]] گفته‌اند: «{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} فقط در [[سوره حمد]] جزء [[آیات قرآن]] است و این قول مانند قول اول، [[احمد بن حنبل]] است»<ref>الإتقان، ج۱، ص۲۶۷.</ref>. | |||
[[مالک ابو عمرو]] و [[یعقوب]] گفته‌اند: | |||
«{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}، [[آیه]] مستقلی است و جزء سوره حمد یا دیگر [[سوره‌ها]] نیست، بلکه برای [[تیمن]] و [[تبرک]] و برای مشخص نمودن اول سوره‌ها و جدا نمودن دو سوره از هم نازل شده و این دیدگاه بین حنفیه مشهور است»<ref>روح المعانی، ج۱، ص۴۱.</ref>. | |||
[[فخر رازی]] می‌نویسد: «به نقل [[متواتر]] ثابت شده است که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} [[کلامی]] است که [[خدا]] آن را بر [[محمّد]]{{صل}} نازل کرده و در [[مصحف]] به خط قرآن ثبت گردیده است»<ref>التفسیر الکبیر، ج۱، ص۹۷.</ref>. | |||
همچنین گفته است: «هر چیز که قرآن نیست، به خط قرآن ثبت نشده است. آیا ملاحظه نمی‌کنید که اینان ([[خلفا]] و [[اصحاب]]) نگذاشته‌اند که نام سوره‌ها و علائم (اعشار و اخماس) یعنی دهگان و پنجگان [[آیه‌ها]] در قرآن نوشته شود؟ هدف‌شان این بود که غیر قرآن، با قرآن، مخلوط نگردد. و اگر {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} از قرآن نبود، جزء خطوط قرآن ثبت نمی‌گردید. اینکه همه آنان آن را جزء خط قرآن ثبت کرده‌اند، می‌فهمیم که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} از [[قرآن]] است<ref>التفسیر الکبیر، ج۱، ص۹۷.</ref>. | |||
[[سیوطی]] در [[متواتر بودن]] جزئیت {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} این نکته را بیان می‌کند که در مصحف‌های ثبت شده چیزی خارج از قرآن نمی‌نوشتند. وی در ادامه به کسانی که [[معتقد]] هستند {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} به خاطر فاصله انداختن بین سوره‌هاست، خطاب می‌کند: «اولاً چنین کاری [[فریبکاری]] است؛ ثانیاً اگر چنین بود باید [[بسمله]] بین [[سوره]] [[برائت]] و [[انفال]] هم نوشته می‌شد»<ref>الاتقان، ج۱، ص۸۰.</ref>. | |||
بنابر این اگر این نکته پذیرفته شود که بسمله هم مانند بقیه [[آیات]] جزء قرآن بوده و از [[آسمان]] نازل شده است دیگر قول به عدم جواز قرائت آن در [[نماز]] وجهی ندارد. | |||
'''نکته سوم''': به [[یقین]] آنچه میان دو جلد [[قرآن کریم]] قرار دارد، جزء قرآن است. این که گفته شده {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} جزء قرآن نیست و فقط برای جداسازی [[سوره‌ها]] آمده است، سخن بی‌اساسی است؛ زیرا اوّلاً این سخن در مورد [[سوره حمد]] صادق نیست؛ زیرا بسمله در سوره حمد، در تمام قرآنهای موجود در [[بلاد اسلامی]] به صورت مستقل به عنوان اولین [[آیه]]، شماره‌گذاری شده است که بیانگر آن است، نزد همه [[دانشمندان]] [[اسلام]]، بسمله سوره حمد، یک آیه مستقل بوده و جزء سوره به شمار می‌آید؛ ثانیاً: اگر بسمله به عنوان جداسازی بین سوره‌ها است، پس چرا این جداسازی در سوره برائت انجام نگرفته است؟ اگر گفته شود این به خاطر ارتباط محتوایی [[سوره توبه]] با سوره قبل از آن یعنی [[سوره انفال]] است، پاسخش آن است چنین سخنی قابل قبول نیست؛ زیرا هیچ ارتباطی بین مفهوم آخرین آیات سوره انفال و [[نخستین آیات]] سوره برائت وجود ندارد، از آن طرف بسیاری از [[سوره‌های قرآن]] است که با یکدیگر ارتباط محتوایی دارند ولی بین آنها آیه {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} فاصله انداخته است. | |||
'''نکته چهارم''': تنها در دو [[روایت]] آمده است که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را نباید در نماز قرائت کرد: | |||
# روایت [[قتاده]] از [[انس بن مالک]] که می‌گوید: «با [[رسول خدا]]{{صل}}، [[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]] [[نماز]] خواندم و از هیچ‌یک نشنیدم که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را بخوانند»<ref>مسند احمد، ج۳، ص۲۷۸، ۲۷۳، ۱۷۷؛ صحیح مسلم، ج۲، ص۱۲؛ السنن الکبری، نسایی، ج۱، ص۱۴۴.</ref>. | |||
# [[روایت]] [[ابن عبد الله بن مغفل یزید بن عبد الله]] است که گفته است: «پدرم هنگامی که از من شنید {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را می‌گویم، گفت: فرزندم! این کار را نکن؛ زیرا مبغوض‌ترین امور نزد [[اصحاب رسول خدا]]{{صل}} همان [[بدعت‌گذاری]] است. من با رسول خدا{{صل}}، ابوبکر، عمر و عثمان نماز خوانده‌ام و از هیچ یک از آنان نشنیدم که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را بخوانند، پس تو هم آن را نخوان و هنگامی که خواستی قرائت کنی، بگو {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را» سوره فاتحه، آیه ۲.</ref><ref>مسند احمد، ج۴، ص۸۵.</ref>. | |||
در پاسخ باید دانست که این دو روایت از [[روایات]] شاذ و نادرند و اکثر روایات برخلاف آن است از جمله روایت [[ابن عباس]]، [[ابوهریره]]، [[ام سلمه]] که دلالت دارند بر این که رسول خدا{{صل}} همواره {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را قرائت می‌کرد و آن را یک [[آیه]] از فاتحه الکتاب به حساب می‌آورد، [[ابن عمر]] مرتباً می‌گفت: «اگر قرائت نمی‌شود چرا نوشته می‌شود؟<ref>السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۳.</ref>» | |||
[[سیوطی]] روایتی از [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} نقل می‌کند که می‌فرمود: «هرکس {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را قرائت نکند [[حق]] آن را ناتمام گذاشته است. همچنین می‌فرمود: تمام و کمال [[سبع مثانی]] {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} است»<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۷.</ref>. | |||
در روایتی [[ام‌سلمه]] می‌گوید: «[[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[سوره حمد]] را بدین صورت قرائت می‌کرد: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ * الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ...}} تا آخر [[سوره]]»<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۲۳۲.</ref>. | |||
ابن عباس می‌گوید: «[[روش پیامبر]]{{صل}} این بود که نمازش را با {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} آغاز می‌کرد»<ref>سنن الترمذی، ج۲، ص۴۴؛ الدر المنثور، ج۱، ص۸.</ref>. | |||
در روایتی نافع می‌گوید: «عمر وقتی می‌خواست نمازش را شروع کند، {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را در ام القرآن ([[سوره حمد]]) و سوره‌ای که بعد از آن می‌خواند، قرائت می‌کرد»<ref>السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۷.</ref>. | |||
[[ابوهریره]] نقل می‌کند: «[[رسول خدا]]{{صل}} وقتی برای [[مردم]] [[نماز جماعت]] می‌خواند، با {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} شروع می‌کرد. همچنین می‌گوید: {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} آیه‌ای از [[کتاب الله]] است. برای [[اثبات]] آن، فاتحه الکتاب را بخوانید، خواهید دید که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} [[آیه]] هفتم آن است»<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۳؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۷.</ref>. | |||
وی در روایتی دیگر می‌گوید: «[[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: وقتی [[حمد]] را قرائت می‌کنید {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را قرائت کنید زیرا حمد، ام القرآن، أم الکتاب و [[سبع المثانی]] است و {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} یکی از [[آیات]] آن است»<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۳؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۲.</ref>. | |||
جالب توجه آن‌که قرائت [[بسمله]] در [[نماز]] به صورت یک [[سیره]] مستمره میان [[مسلمانان]] [[صدر اسلام]] رایج بود به گونه‌ای که برابر [[اسناد]] [[تاریخی]] هنگامی که [[معاویه]] در یکی از نمازهایش آن را ترک کرد، مورد [[اعتراض]] قرار گرفت که آیا آن را [[سرقت]] کرده‌ای یا فراموش نموده‌ای؟<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۲۳۳؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۹. حاکم می‌نویسد: {{عربی|عن أنس بن مالك: صلى معاوية بالمدينة صلاة، فجهر فيها بالقرائة، فقرأ فيها بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ لأم القرآن و لم يقرأ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ للسورة التي بعدها حتى قضى تلك القرائة، فلما سلم ناداه. ذلك من سمع المهاجرين و الأنصار من كل مكان: يا معاوية! أسرقت الصلاة أم نسيتَ؟ فلما صلى بعد ذلك قرأ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ للسورة التي بعد أم القرآن}}.</ref> | |||
'''نکته پنجم''': در ارتباط با جهر به {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}}، گفتنی است برابر [[فقه]] [[پیروان اهل بیت]]{{عم}} بر مردان [[واجب]] است که در نمازهای یومیه، بسمله را با صدای بلند قرائت کنند. جالب توجه آن‌که این نکته تنها بر اساس [[فقه شیعه]] نیست بلکه در [[روایات اهل سنت]] نیز وارد شده است. هر چند روایات اهل سنت در این مسئله به صورت [[متعارض]] رسیده است ولی کم نیست روایاتی که بر [[وجوب]] قرائت [[بسمله]] به صورت جهر در [[نماز]] دلالت می‌کند. | |||
از جمله برابر [[روایت]] [[جبرئیل]] در [[مقام تعلیم]] نماز به [[پیامبراکرم]]{{صل}} [[بسم الله]] را بلند خواند. [[نعمان بن بشیر]] - طبق نقل [[دارقطنی]] می‌گوید: [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: {{متن حدیث|أمني جبرئيل عند الكعبة فجهر بـ{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}}}؛ «جبرئیل در نزد [[کعبه]] [[امامت]] مرا داشت و {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را بلند خواند»<ref>سنن الدارقطنی، ج۱، ص۳۰۹</ref>. | |||
در روایتی از [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} می‌خوانیم: {{متن حدیث|كان النبي{{صل}} يجهر بـ{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} في السورتين جميعاً}}؛ «[[پیامبر]]{{صل}} {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را با صدای جهر در هر دو [[سوره]] ([[حمد]] و سوره) می‌خواند»<ref>سنن الدارقطنی، ج۱، ص۳۰۲.</ref>. | |||
در روایتی دیگر [[انس بن مالک]] می‌گوید: {{عربی|صليت خلف النبي{{صل}} و [[خلف]] أبي بكر و خلف [[عمرو]] خلف [[عثمان]] و خلف عليّ كلهم كانوا يجهرون بقرائة {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}}}؛ «من پشت سر پیامبر{{صل}}، [[ابوبکر]]، [[عمر]]، عثمان و علی{{ع}} نماز خواندم همه آنها {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را با صدای بلند (جهر) می‌خواندند»<ref>المستدرک، ج۱، ص۲۳۲.</ref>. | |||
همچنین [[عایشه]] نقل می‌کند: {{عربی|ان رسول الله{{صل}} كان يجهر بـ{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}}}؛ «رسول خدا{{صل}} {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را با صدای بلند می‌خواند»<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۲۳.</ref>. | |||
در روایتی دیگر از [[ابوهریره]] منقول است: {{عربی|كان رسول الله{{صل}} يجهر بـ{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} في الصلوة}}؛ «رسول خدا{{صل}} {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را در نماز با صدای بلند می‌خواند»<ref>السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۴۷؛ سنن الدارقطنی، ج۱، ص۳۰۶.</ref>. | |||
[[فخر رازی]] در تحلیلی می‌نویسد: {{عربی|إن عليا{{ع}} كان يبالغ في الجهر بالتسمية فلما وصلت الدولة إلى بني أمية بالغوا في المنع من الجهر سعيا في إبطال آثار علي{{ع}}}}؛ «علی در بلند خواندن {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} [[اصرار]] داشت؛ ولی هنگامی که [[حکومت]] به [[بنی امیه]] رسید آنها از بلند خواندن {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} در نماز به شدت منع می‌کردند، تا آثار علی{{ع}} را از بین ببرند»<ref>التفسیر الکبیر، ج۱، ص۲۰۶.</ref>. | |||
از [[شهادت]] این دانشمند بزرگ [[اهل]] [[سنّت]]، [[سیاسی]] بودن [[حکم]] به اخفای {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} یا حذف آن روشن‌تر می‌شود. در جای دیگر از این کتاب بعد از آن‌که از [[محدث]] معروف [[بیهقی]] نقل می‌کند که [[عمر بن خطاب]]، [[ابن عباس]]، [[عبدالله بن عمر]] و [[عبدالله بن زبیر]] همگی {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را بلند می‌خواندند، می‌افزاید: {{عربی|أما أن علي بن أبي طالب كان يجهر بالتسمية فقد ثبت بالتواتر و من اقتدى في دينه بعلي بن أبي طالب فقد اهتدى، و الدليل عليه قول رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ أَدِرِ الْحَقَّ مَعَ عَلِيٍّ حَيْثُ دَارَ}}}}؛ «اما [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را بلند می‌خواند و این مطلب به صورت [[متواتر]] به [[اثبات]] رسیده است و هر کس در [[دین]] خود به علی بن ابی‌طالب{{ع}} [[اقتدا]] کند، به تحقیق [[هدایت یافته]] است، دلیل بر این مطلب سخن [[رسول خدا]]{{صل}} است که عرض کرد: خداوندا! [[حق]] را همراه علی قرار ده و بر محور وجود او به گردش درآور»<ref>التفسیر الکبیر، ج۱، ص۲۰۶.</ref>. | |||
اینها تنها بخشی از حقایقی است که در [[منابع روایی]] و [[تفسیری]] [[دانشمندان]] پرآوازه [[اسلام]] آمده است؛ بنابراین نمی‌توان در این مسئله [[شیعه]] را که تابع [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} است، مورد [[اعتراض]] قرار داد. اگر قرار باشد اعتراضی صورت پذیرد، باید این اعتراض متوجه کسانی باشد که از دیدن این [[حقایق]] [[چشم‌پوشی]] کرده و می‌کنند! | |||
'''نکته ششم''': [[صحیح مسلم]] از [[قتاده]] نقل می‌کند که انس می‌گوید: {{عربی|صليت مع رسول الله{{صل}} و أبي بكر و [[عمر]] و [[عثمان]] فلم أسمع أحدا منهم يقرء {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}}}؛ «با رسول خدا{{صل}}، [[ابوبکر]]، عمر و عثمان [[نماز]] خواندم از هیچ یک از آنان نشنیدم که {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را بخوانند»<ref>صحیح مسلم، ج۲، ص۱۲.</ref>. | |||
چنانچه ملاحظه می‌شود در این [[حدیث]] درباره قرائت علی{{ع}} سخنی به میان نیامده است! حیرت‌آور است، یک فرد معیّن مانند انس یک بار با [[صراحت]] می‌گوید پشت سر [[پیامبر]]{{صل}} و [[سه خلیفه]] نخستین و علی{{ع}} [[نماز]] خواندم، همه {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را با صدای بلند می‌خواندند؛ ولی همین شخص در جای دیگر مدعی می‌شود پشت سر [[حضرت رسول]]{{صل}} و [[سه خلیفه]] نخستین نماز خواندم، هیچ یک از آنان {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را نمی‌خواندند تا چه رسد به صدای بلند و جهر. | |||
این [[تعارض]] گفتاری از یک نفر، نشان می‌دهد که دست [[جاعلان حدیث]] برای خنثی کردن [[حدیث]] نخست به [[جعل حدیث]] دوم و نسبت دادن آن به انس در کار بوده است، البته سازنده این حدیث توجه داشت که نمی‌توان موضوع عدم قرائت [[بسمله]] را به علی{{ع}} نسبت داد؛ زیرا جهر به {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} از سوی آن حضرت چنان [[شهرت]] داشت که راهی برای [[مخالفت]] با آن وجود نداشت، از این رو تنها نام [[سه خلیفه نخست]]، در این حدیث جعلی آمده و نامی از [[حضرت امیر]] در آن نیست. | |||
در روایتی دیگر از [[عبدالله بن مغفل]] نقل شده است که می‌گوید: {{عربی|سمعني أبي و أنا أقرء {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} فقال: أي بني [[محدث]]؟ صليت [[خلف]] [[رسول الله]]{{صل}} و أبي بكر و [[عمر]] و [[عثمان]] فلم أسمع أحدا منهم جهر {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}}}}؛ «پدرم شنید من [[بسم الله]] را [در نماز] می‌خوانم گفت: [[بدعت]] می‌گذاری؟ من پشت سر [[رسول خدا]]{{صل}}، [[ابوبکر]] و عثمان نماز خواندم، هیچ یک را ندیدم {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را بلند بخواند»<ref>السنن الکبری، بیهقی، ج۲، ص۵۲.</ref>. در این نقل نیز سخنی از نماز علی{{ع}} به میان نیامده است. | |||
در المعجم الأوسط [[طبرانی]] نیز می‌خوانیم که [[ابن عباس]] گفت: {{عربی|كان رسول الله{{صل}} إذا قرء {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} هزء منه المشركون و قالوا [[محمّد]] يذكر [[إله]] اليمامة – و كان مسيلمة يسمى {{متن قرآن|الرَّحْمَنِ}} فلما نزلت هذه الآية [[أمر]] رسول الله{{صل}} أن لا يجهر بها}}؛ «هنگامی که رسول خدا{{صل}} {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} را می‌خواند [[مشرکان]] مسخره می‌کردند؛ زیرا {{متن قرآن|الرَّحْمَنِ}} نام [[مسیلمه]] مدعی [[الوهیت]] در [[سرزمین یمامه]] بود و می‌گفتند منظور [[محمّد]] همان خدای یمامه است، به همین دلیل [[پیامبر اکرم]]{{صل}} دستور داد این [[آیه]] را بلند نخوانند!»<ref>المعجم الأوسط، ج۵، ص۸۹.</ref>. | |||
ولی آثار [[جعل]] در این [[حدیث]] کاملاً هویداست؛ زیرا اوّلاً: کلمه {{متن قرآن|الرَّحْمَنِ}} در [[قرآن]] تنها در {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} نیامده بلکه در ۵۶ مورد دیگر نیز آمده است. تنها در [[سوره مریم]] در ۱۶ آیه این نام [[مبارک]] تکرار شده است، اگر نقل فوق صحیح باشد، پس دیگر [[سوره‌های قرآن]] را نیز نباید خواند، تا مبادا [[مشرکان]]، [[مسلمانان]] را مسخره کنند. | |||
ثانیاً: مشرکان، همه [[آیات قرآن]] را به [[استهزا]] می‌گرفتند، چنان‌که در [[آیات]] متعدد قرآن، از جمله آیه ۱۴۰ [[سوره نساء]] آمده است: {{متن قرآن|إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ}}<ref>«چون شنیدید آیات خداوند (از سوی کسانی) انکار و ریشخند می‌شود با آنان منشینید» سوره نساء، آیه ۱۴۰.</ref>. | |||
همچنین برابر [[نص قرآن]] مشرکان [[اذان]] را نیز به استهزا می‌گرفتند، چنان که در آیه ۵۸ [[مائده]] آمده است: {{متن قرآن|وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا}}<ref>«و چون به نماز بانگ برآورید آن را به ریشخند و بازی می‌گیرند» سوره مائده، آیه ۵۸.</ref>. | |||
حال که چنین است، آیا پیامبر اکرم{{صل}} باید دستور دهد که مسلمانان اذان را ترک کنند یا آهسته بگویند تا مبادا مشرکان آن را استهزا کنند؟! | |||
همچنین مشرکان شخص [[پیامبر]]{{صل}} را استهزا می‌کردند: {{متن قرآن|وَإِذَا رَآكَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا}}<ref>«و چون کافران تو را ببینند، جز به ریشخند نمی‌گیرندت» سوره انبیاء، آیه ۳۶.</ref>، حال که چنین است آیا کسی می‌گوید که پیامبر اکرم{{صل}} باید از دیده‌ها پنهان گردد تا مورد استهزا قرار نگیرد؟ | |||
گذشته از همه اینها، [[خداوند]] به پیامبرش با [[صراحت]] می‌گوید ما [[شرّ]] استهزا کنندگان را از تو دور خواهیم کرد: {{متن قرآن|إِنَّا كَفَيْنَاكَ الْمُسْتَهْزِئِينَ}}<ref>«ما تو را در برابر ریشخندکنندگان بسنده‌ایم» سوره حجر، آیه ۹۵.</ref>. | |||
ثالثاً: [[مسیلمه]] کسی نبود که به حساب آید بلکه وی کوچک‌تر از آن بود که [[پیامبراکرم]]{{صل}} به خاطر این که نام او [[رحمان]] بود، [[آیات قرآن]] را پنهان کند یا آهسته بخواند، به خصوص این که ادّعاهای [[مسیلمه]] در [[سال دهم هجری]] انعکاس یافت، زمانی که [[اسلام]] در کمال [[قوّت]] و [[قدرت]] بود. این حقایقِ روشن نشان می‌دهد جاعلان این [[حدیث]] در کار خود بسیار ناشیانه عمل کرده‌اند. | |||
رابعاً: در [[حدیثی]] که ابن ابی‌شیبه در کتاب [[المصنف]] آورده، آمده است: «[[ابن عباس]] می‌گفت: {{عربی|الجهر بـ{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ}} قرائة الأعراب}}؛ «{{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را با صدای بلند خواندن از [[عادات]] عرب‌های بیابانی بوده است»<ref>المصنف، ج۲، ص۸۹.</ref>. این در حالی است که در حدیث دیگری داریم که [[علی بن زید بن جدعان]] می‌گوید: «[[عبادله]]» ([[عبدالله بن عباس]]، [[عبدالله بن عمر]] و [[عبدالله بن زبیر]]) هر سه نفر {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} را با صدای بلند می‌خواندند<ref>الدر المنثور، ج۱، ص۲۱.</ref>. از آن بالاتر جهر به {{متن قرآن|بِسْمِ اللَّهِ}} [[سیره]] [[علی بن ابی‌طالب]]{{ع}} بوده و این در تمام کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت]] مشهور است. | |||
«[[بسمله]]» آیه‌ای از آیات قرآن بوده، همراه دیگر [[آیات]] نازل شده و جزء هر [[سوره]] است؛ بنابراین با توجه به این نکته و بر اساس [[سیره رسول خدا]]{{صل}} و [[اصحاب]] آن حضرت، قرائت آن در ابتدای [[حمد]] و ابتدای هر سوره در [[نماز]] مشکلی ندارد.<ref>[[مهدی رستم‌نژاد|رستم‌نژاد، مهدی]]، [[پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه (کتاب)|پاسخ به شبهات وهابیان علیه شیعه]] ص ۵۹۷.</ref>. | |||
==شبهه وهابیان در جمع خواندن نماز== | ==شبهه وهابیان در جمع خواندن نماز== | ||