ابوعامر انصاری فاسق: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوعامر انصاری فاسق در تراجم و رجال]] - [[ابوعامر انصاری فاسق در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}

نام او [[عبد عمرو]] یا [[عمرو بن صیفی]]، از تیره [[بنوضُبَیعة بن زید اوسی انصاری]] است. [[ابن اسحاق]]<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۳۴.</ref>، واقدی<ref>واقدی، ج۱، ص۲۲۳.</ref>، [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۲، ص۳۸۲.</ref> و [[ابن ابی‌حاتم]]<ref>ابن ابی‌حاتم، ج۳، ص۲۳۹.</ref> نام وی را [[عبد عمرو بن صیفی]] نیز آورده‌اند. [[نسب]] او با [[اختلاف]]، [[عمرو بن صیفی بن زید بن امیة بن ضبیعه]]<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۵۹؛ به نقل از ابن اسحاق.</ref>، و [[عمرو بن صیفی بن نعمان بن مالک بن میة بن ضبیعة بن زید بن عوف بن عمرو بن عوف]] آمده است<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۵۹؛ به نقل از ابن کلبی.</ref>. او پسر خاله [[عبدالله بن أبی]] بود<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۰۸.</ref>. برای او تنها یک [[کنیه]] گزارش شده است و در [[جاهلیت]] [[لقب]] وی را به دلیل [[خداپرستی]] و زیادی عباداتش و [[پوشیدن]] لباس‌های [[خشن]]، "[[راهب]]" می‌گفتند و البته [[پیامبر]] وی را "[[فاسق]]" نامید<ref>طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۹۵؛ ابن کثیر، ج۴، ص۱۸.</ref>. ابن سعد می‌گوید: او از جمله کسانی بود که در جاهلیت [[مردم]] را به [[ظهور]] [[پیامبری]] [[بشارت]] می‌داد، از او یاد می‌کرد و می‌گفت به وی [[ایمان]] خواهد آورد<ref>ابن سعد، ج۳، ص۴۰۸.</ref>.

واقدی در گزارشی مربوط به [[غزوه بنی نضیر]] آورده است که [[محمد بن مسلمه]]، [[مأمور]] [[ابلاغ پیام]] [[حضرت]] بر بیرون راندن [[بنو نضیر]] از [[مدینه]] بود. پیش از آن، [[یهودیان]] وی را به [[دین یهود]] [[دعوت]] کرده بودند و برای نمونه، ابوعامر را که [[دین اسلام]] را نپذیرفت و بر [[آیین حنیف]] وارد نشد، یادآور شدند. در آن [[زمان]]، محمد بن مسلمه پاسخ آنان را با [[حکم]] [[پیامبر]] داد<ref>واقدی، ج۱، ص۳۶۷.</ref>. [[ابن اسحاق]] به [[روایت]] از [[عاصم بن عمر بن قتاده]] می‌گوید: هنگام ورود [[رسول خدا]] {{صل}} به یثرب، [[عبدالله بن أبی]] از [[خزرج]] و ابوعامر از [[اوس]]، دو تن از اشراف و بزرگان مورد توجه و [[اطاعت]] [[مردم]] بودند که با [[گرایش]] مردم به [[اسلام]]، [[کینه]] پیامبر را در [[دل]] می‌پروراندند. آنها به حضرت [[حسادت]] می‌ورزیدند<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۵۹.</ref> و به [[شرافت]] و موقعیت خویش [[مغرور]] شدند و برخی در هجو ابوعامر چنین سرودند: {{عربی|"فاما قُلتَ لی شَرفٌ و مالٌ}}<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۳۴.</ref>؛ [[عبدالله بن ابی]] به ظاهر اسلام آورد، ولی ابو عامر پیش از خروج از مدینه، نزد حضرت رفت و گفت: چه [[دینی]] آورده‌ای؟ رسول خدا {{صل}} فرمود: [[دین ابراهیم]] [[حنیف]]. ابوعامر گفت: من بر آن آیینم و حضرت وی را [[بیگانه]] از آن دانست. او گفت: همین طور است، تو در دین ابراهیم [[بدعت]] گذاری کردی! حضرت فرمود: من چنان نکردم، ولی [[نورانیت]] بی‌آلایش آن را نمایاندم. ابوعامر با [[جسارت]] افزود: [[خداوند]]، [[دروغگو]] (از ما دو تن) را، [[غریب]]، تنها و [[رانده شده]] بمی‌راند. حضرت فرمود: چنین باد! [[ابوعامر]] برای دور شدن از [[پیامبر]] و تازه [[مسلمانان]]، با بیش از ده (و به روایتی پانزده) یا پنجاه نفر از اوسیان به [[مکه]] رفتند<ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۳۴؛ واقدی، ج۱، ص۲۰۵_۲۰۶؛ ابن کثیر، ج۴، ص۱۷.</ref>. [[بلاذری]]<ref>بلاذری، ج۱، ص۳۸۳.</ref> [[زمان]] آن [[سفر]] را هنگام [[هجرت]] [[رسول خدا]] {{صل}} دانسته است. [[طبرسی]]<ref>طبرسی، ج۴، ص۳۹۵.</ref> در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا}}<ref>«و خبر آن کسی را برای آنان بخوان که (دانش) آیات خویش را بدو ارزانی داشتیم اما او از آنها کناره گرفت و شیطان در پی او افتاد و از گمراهان شد» سوره اعراف، آیه ۱۷۵.</ref> ابوعامر را مصداق آن و یکی از احتمالات [[شأن نزول]] [[آیه]] می‌داند، که [[آیات]] و نشانه‌هایی بر او روشن شد، ولی [[امتناع]] ورزید و بر [[کفر]] خویش باقی ماند.

پس از [[تبعید]] [[بنونضیر]] به [[خیبر]]، [[حیی بن أخطب]] و [[کنانة بن ابی حُقَیق]] همراه ابوعامر [[فاسق]]، با بیش از ده تن از سران [[یهود]] به [[مکه]] رفتند تا برای جنگ با [[پیامبر]] از قریش کمک بگیرند. او در تحریک و [[سازماندهی]] [[احزاب]] برای جنگ با [[رسول خدا]] {{صل}} مهم‌ترین نقش را داشت. آنان با [[ابوسفیان]] [[پیمان]] بستند و همگی زیر [[پرده کعبه]] رفتند و شکم‌های خویش را به [[دیوار کعبه]] چسباندند و قسم خوردند تا پای [[جان]] همدیگر را رها نکنند. ابوسفیان در میان قریش، از [[عالمان]] و بزرگان یهود، از جمله ابوعامر در مورد [[برتری]] [[بت پرستی]] بر [[دین اسلام]] نظر خواست و آنان [[گواهی]] دادند که [[دین]] قریش [[برتر]] از دین محمد {{صل}} است. [[آیة]] {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا}}<ref>«آیا به کسانی ننگریسته‌ای که بهره‌ای از کتاب‌های (آسمانی) دارند» سوره آل عمران، آیه ۲۳.</ref> در [[شأن]] آنان نازل شد<ref>واقدی، ج۲، ص۴۴۲-۴۴۱.</ref>. از مفاد این گزارش به دست می‌آید ابوعامر که در مکه مستقر بود، پس از شنیدن خبر تبعید بنونضیر از [[مدینه]]، به سوی خیبر [[مسافرت]] می‌کند و آنجا با [[یهودیان]] هم داستان می‌شود و به تحریک یهود و قریش [[اقدام]] می‌کند تا [[آتش]] جنگ شعله می‌کشد. ادامه [[اخبار]] مربوط به وی را در [[سفر]] به [[روم]] داریم که وی از آنجا برای [[منافقان]] نامه‌هایی مینوشت و ایشان را به ساختن پایگاه [[نفاق]] [[ترغیب]] می‌کرد. [[خداوند]] پرده از [[اسرار]] آنان برداشت. در [[تفسیر]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا}}<ref>«و کسانی هستند که مسجدی را برگزیده‌اند برای زیان رساندن (به مردم)» سوره توبه، آیه ۱۰۷.</ref> گفته‌اند: [[مسجد ضرار]] را تیره [[بنوغنم بن عوف]] از شاخه بنو [[عمرو بن عوف]] از [[اوسیان]] ساکن [[قبا]]، با اشاره [[ابوعامر]] تأسیس کردند (وی را از روسای منافقان شمرده‌اند) و {{متن قرآن|وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ}}<ref>«و (ساختن) کمینگاه برای آن کس که از پیش با خداوند و پیامبر وی به جنگ برخاسته بود» سوره توبه، آیه ۱۰۷.</ref> را بر ابوعامر [[تطبیق]] کرده‌اند؛ یعنی "ارصادا لابی عامر"، منافقان می‌گفتند: این را ساختیم تا ابوعامر بیاید و در آن [[نماز]] بخواند؛ زیرا ابوعامر به [[مسجد]] [[بنی عمرو بن عوف]] (قبا) وارد نخواهد شد<ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۴۶ و ۱۰۷۳؛ طبری، جامع البیان، ج۱۱، ص۳۴.</ref>.