آسمان در قرآن: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'همان گونه' به 'همانگونه'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'همان گونه' به 'همانگونه') |
||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
در [[قرآن]] در جاهای مختلف از [[آفرینش آسمان]] سخن به میان آمده است و [[مفسران]] در ذیل [[آیات]] مربوط، از چگونگی آفرینش آسمان بحث کردهاند. بر بحثهای شماری از مفسران در مباحث مربوط به [[طبیعت]] به طور کلی و درباره آسمان به طور خاص، [[نظام فکری]] بطلمیوسی سایه افکنده است. مفسران جدید و نیز پارهای از مفسران پیشین تلاش کردهاند این مباحث را به دور از نظام فکری بطلمیوسی بررسی کنند. قرآن درباره آفرینش آسمان از چهار مرحله سخن گفته است: | در [[قرآن]] در جاهای مختلف از [[آفرینش آسمان]] سخن به میان آمده است و [[مفسران]] در ذیل [[آیات]] مربوط، از چگونگی آفرینش آسمان بحث کردهاند. بر بحثهای شماری از مفسران در مباحث مربوط به [[طبیعت]] به طور کلی و درباره آسمان به طور خاص، [[نظام فکری]] بطلمیوسی سایه افکنده است. مفسران جدید و نیز پارهای از مفسران پیشین تلاش کردهاند این مباحث را به دور از نظام فکری بطلمیوسی بررسی کنند. قرآن درباره آفرینش آسمان از چهار مرحله سخن گفته است: | ||
# '''مرحلهای که هنوز چیزی جز مایعی [[آفریده]] نشده بود'''. قرآن از این مایع با عنوان "ماء" یاد میکند و [[عرش خدا]] را بر آن مستقر میداند {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَلَئِنْ قُلْتَ إِنَّكُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ}}<ref> «و اوست که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید و اورنگ (فرمانفرمایی) وی بر آب قرار داشت تا شما را بیازماید که کدام نکوکردار ترید و اگر بگویی که شما پس از مرگ برانگیخته خواهید شد بیگمان کافران میگویند این جز جادویی آشکار نیست» سوره هود، آیه ۷.</ref>. به احتمال بسیار، آب در این [[آیه]] غیر از آب معمول یعنی ترکیب "H۲O" است، بلکه احتمالاً مایع مذابی مراد است که از تراکم و فشردگی گازها به وجود آمده است{{متن قرآن|لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْئُولًا * وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ}}<ref> «در آن هر چه بخواهند دارند در حالی که جاودانند. (این) وعدهای است درخواست شده بر عهده پروردگارت * و از روزی (یاد کن) که آنان را و آنچه را به جای خداوند میپرستند، گرد میآورد آنگاه میفرماید: آیا شما این بندگان مرا گمراه کردید یا آنان خود، راه را گم کردند؟» سوره فرقان، آیه ۱۶-۱۷.</ref><ref>تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۶.</ref>. بعضی از [[مفسران]] این مرحله را قبل از [[آفرینش آسمان]] و [[زمین]] میدانند<ref>التبیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۴۵۲.</ref>. در روایتی از [[امام رضا]] {{ع}} به قبل بودن این مرحله تصریح شده است {{متن قرآن|ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ}}<ref> «سپس به آسمان رو آورد که (چون) دودی بود و به آن و به زمین فرمود: خواه یا ناخواه بیایید! گفتند: فرمانبردارانه آمدیم» سوره فصلت، آیه ۱۱.</ref>. | # '''مرحلهای که هنوز چیزی جز مایعی [[آفریده]] نشده بود'''. قرآن از این مایع با عنوان "ماء" یاد میکند و [[عرش خدا]] را بر آن مستقر میداند {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَلَئِنْ قُلْتَ إِنَّكُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ}}<ref> «و اوست که آسمانها و زمین را در شش روز آفرید و اورنگ (فرمانفرمایی) وی بر آب قرار داشت تا شما را بیازماید که کدام نکوکردار ترید و اگر بگویی که شما پس از مرگ برانگیخته خواهید شد بیگمان کافران میگویند این جز جادویی آشکار نیست» سوره هود، آیه ۷.</ref>. به احتمال بسیار، آب در این [[آیه]] غیر از آب معمول یعنی ترکیب "H۲O" است، بلکه احتمالاً مایع مذابی مراد است که از تراکم و فشردگی گازها به وجود آمده است{{متن قرآن|لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ خَالِدِينَ كَانَ عَلَى رَبِّكَ وَعْدًا مَسْئُولًا * وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَأَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبَادِي هَؤُلَاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ}}<ref> «در آن هر چه بخواهند دارند در حالی که جاودانند. (این) وعدهای است درخواست شده بر عهده پروردگارت * و از روزی (یاد کن) که آنان را و آنچه را به جای خداوند میپرستند، گرد میآورد آنگاه میفرماید: آیا شما این بندگان مرا گمراه کردید یا آنان خود، راه را گم کردند؟» سوره فرقان، آیه ۱۶-۱۷.</ref><ref>تفسیر نمونه، ج۹، ص۲۶.</ref>. بعضی از [[مفسران]] این مرحله را قبل از [[آفرینش آسمان]] و [[زمین]] میدانند<ref>التبیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۴۵۲.</ref>. در روایتی از [[امام رضا]] {{ع}} به قبل بودن این مرحله تصریح شده است {{متن قرآن|ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ}}<ref> «سپس به آسمان رو آورد که (چون) دودی بود و به آن و به زمین فرمود: خواه یا ناخواه بیایید! گفتند: فرمانبردارانه آمدیم» سوره فصلت، آیه ۱۱.</ref>. | ||
# '''مرحله دخانی''': [[قرآن]] مرحله دیگر در آفرینش آسمان را مرحله دخانی معرفی میکند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۲۳.</ref>. درباره اینکه معنای دخان چیست، [[مفسران]] و واژهشناسان دیدگاههای متفاوتی دارند. [[علامه طباطبایی]] دخان را چیزی میداند که [[خداوند]] نام آن را دخان نهاده و آن مادهای است که به آن شکل بخشیده و [[هفت آسمان]] را از آن [[آفریده]] است<ref>المیزان، ج۱۷، ص۳۶۵.</ref>. این بیان مبهم است و به طور دقیق نشان نمیدهد که مقصود از آن دخان چیست. [[آلوسی]] از قول ابنعربی نقل میکند که وی دخان را [[بخاری]] میداند که خداوند هفت آسمان را از آن به وجود آورد<ref>روح المعانی، ج۴، ص۱۵۶.</ref>. بعضی از مفسران معاصر دخان را با توجه به دید ناظر دخان میدانند، | # '''مرحله دخانی''': [[قرآن]] مرحله دیگر در آفرینش آسمان را مرحله دخانی معرفی میکند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۲۳.</ref>. درباره اینکه معنای دخان چیست، [[مفسران]] و واژهشناسان دیدگاههای متفاوتی دارند. [[علامه طباطبایی]] دخان را چیزی میداند که [[خداوند]] نام آن را دخان نهاده و آن مادهای است که به آن شکل بخشیده و [[هفت آسمان]] را از آن [[آفریده]] است<ref>المیزان، ج۱۷، ص۳۶۵.</ref>. این بیان مبهم است و به طور دقیق نشان نمیدهد که مقصود از آن دخان چیست. [[آلوسی]] از قول ابنعربی نقل میکند که وی دخان را [[بخاری]] میداند که خداوند هفت آسمان را از آن به وجود آورد<ref>روح المعانی، ج۴، ص۱۵۶.</ref>. بعضی از مفسران معاصر دخان را با توجه به دید ناظر دخان میدانند، همانگونه که رنگ آبی [[آسمان]] را با توجه به دید ناظر آبی میدانند<ref>أطیب البیان، ج۱۱، ص۴۱۷.</ref>. [[علامه طباطبایی]] بر این [[باور]] است که این گونه مقولات را باید در پرتو [[دانش]] امروزی فهمید{{متن قرآن|فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ}}<ref> «آنگاه آنها را در دو روز (به گونه) هفت آسمان برنهاد و در هر آسمانی کار آن را وحی کرد و آسمان نزدیکتر را به چراغهایی (از ستارگان) آراستیم و نیک آن را نگاه داشتیم؛ این سنجش (خداوند) پیروز داناست» سوره فصلت، آیه ۱۲.</ref>. | ||
# '''مرحله شکلگیری آسمانهای هفتگانه''': [[قرآن]] بعد از بیان مرحله دخانی آسمان، به شکلگیری هفت آسمان در دو دوره میپردازد<ref>المیزان، ج۸، ص۱۵۸.</ref>. | # '''مرحله شکلگیری آسمانهای هفتگانه''': [[قرآن]] بعد از بیان مرحله دخانی آسمان، به شکلگیری هفت آسمان در دو دوره میپردازد<ref>المیزان، ج۸، ص۱۵۸.</ref>. | ||
# '''مرحله رتق و فتق''': [[ظاهر قرآن]] گویای آن است که آسمان و [[زمین]] نخست پیوسته بودند و سپس جدا شدند. این فرایند در [[ادبیات]] [[قرآنی]] با عنوان رتق و فتق یاد میشود {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ}} <ref>«آیا کافران درنیافتهاند که آسمانها و زمین فرو بسته بود ما آنها را برگشودیم و هر چیز زندهای را از آب پدید آوردیم، آیا ایمان نمیآورند؟» سوره انبیاء، آیه ۳۰.</ref>. بعضی رتق آسمان را به معنای به هم [[پیوستگی]] [[آسمان]] و [[زمین]] و به صورت [[توده]] بخار به هم پیوسته گرفتهاند که کمکم تجزیه شد و ستارهها و کواکب و از جمله منظومه شمسی تشکیل شد و فتق حاصل گشت<ref>الفرقان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۲۸۵.</ref>. در بعضی دیدگاهها رتق به معنای [[تاریکی]] و فتق به معنای روشنی آسمان و زمین گرفته شده است<ref>کشف الأسرار، میبدی، ج۶، ص۲۳۰.</ref>. از سخن [[علامه طباطبایی]] چنین به دست میآید که وی رتق را همان عناصر نخستین اشیا میداند که با تجربه و ترکیبهای [[مجدد]] آن، چیزهای جدید حاصل میشود و فتق به وجود میآید و این امری همیشگی است و [[دانش]] امروز چنین پدیدهای را [[تأیید]] میکند. از همین موضوع میفهمیم که [[مخلوقات]] نیز روزی رتق بوده و به مرور فتق در آن حاصل شده است<ref>المیزان، ج۱۴، ص۲۷۸.</ref>. | # '''مرحله رتق و فتق''': [[ظاهر قرآن]] گویای آن است که آسمان و [[زمین]] نخست پیوسته بودند و سپس جدا شدند. این فرایند در [[ادبیات]] [[قرآنی]] با عنوان رتق و فتق یاد میشود {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ}} <ref>«آیا کافران درنیافتهاند که آسمانها و زمین فرو بسته بود ما آنها را برگشودیم و هر چیز زندهای را از آب پدید آوردیم، آیا ایمان نمیآورند؟» سوره انبیاء، آیه ۳۰.</ref>. بعضی رتق آسمان را به معنای به هم [[پیوستگی]] [[آسمان]] و [[زمین]] و به صورت [[توده]] بخار به هم پیوسته گرفتهاند که کمکم تجزیه شد و ستارهها و کواکب و از جمله منظومه شمسی تشکیل شد و فتق حاصل گشت<ref>الفرقان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۲۸۵.</ref>. در بعضی دیدگاهها رتق به معنای [[تاریکی]] و فتق به معنای روشنی آسمان و زمین گرفته شده است<ref>کشف الأسرار، میبدی، ج۶، ص۲۳۰.</ref>. از سخن [[علامه طباطبایی]] چنین به دست میآید که وی رتق را همان عناصر نخستین اشیا میداند که با تجربه و ترکیبهای [[مجدد]] آن، چیزهای جدید حاصل میشود و فتق به وجود میآید و این امری همیشگی است و [[دانش]] امروز چنین پدیدهای را [[تأیید]] میکند. از همین موضوع میفهمیم که [[مخلوقات]] نیز روزی رتق بوده و به مرور فتق در آن حاصل شده است<ref>المیزان، ج۱۴، ص۲۷۸.</ref>. | ||
خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
برخی معتقدند: سماء به معنای [[باران]] {{متن قرآن|ِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا}}<ref>«تا (باران) آسمان را بر شما ریزان، بفرستد.» سوره نوح، آیه ۱۱.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۵۴۳؛ وجوه قرآن، ص ۱۳۴، "سماء".</ref> و [[ابر]] {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ}}<ref>«و از آسمان، آبی خجسته فرو فرستادیم آنگاه با آن بوستانها و دانه درویدنی رویاندیم» سوره ق، آیه ۹.</ref><ref> قرطبی، ج ۱۷، ص ۶. </ref> نیز به کار رفته است. روشن است که همه این موارد، در معنای [[علوّ]] (مکانی یا رتبی) مشترکند.<ref> التحقیق، ج ۵، ص ۲۲۰، "سمو"؛ نمونه، ج ۱۱، ص ۴۷.</ref>[[آسمان]]، گاهی [[مادّی]] و گاهی [[معنوی]] ([[ملکوت]]) است؛ امّا به [[دلیل قطعی]] نبودن یکی از آن دو در هر [[آیه]]، ما نیز چون بیشتر [[مفسّران]] در [[مقام]] [[انتخاب]] نیستیم؛ بلکه به مباحث مطلق [[آسمان]] میپردازیم. | برخی معتقدند: سماء به معنای [[باران]] {{متن قرآن|ِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا}}<ref>«تا (باران) آسمان را بر شما ریزان، بفرستد.» سوره نوح، آیه ۱۱.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۵۴۳؛ وجوه قرآن، ص ۱۳۴، "سماء".</ref> و [[ابر]] {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ}}<ref>«و از آسمان، آبی خجسته فرو فرستادیم آنگاه با آن بوستانها و دانه درویدنی رویاندیم» سوره ق، آیه ۹.</ref><ref> قرطبی، ج ۱۷، ص ۶. </ref> نیز به کار رفته است. روشن است که همه این موارد، در معنای [[علوّ]] (مکانی یا رتبی) مشترکند.<ref> التحقیق، ج ۵، ص ۲۲۰، "سمو"؛ نمونه، ج ۱۱، ص ۴۷.</ref>[[آسمان]]، گاهی [[مادّی]] و گاهی [[معنوی]] ([[ملکوت]]) است؛ امّا به [[دلیل قطعی]] نبودن یکی از آن دو در هر [[آیه]]، ما نیز چون بیشتر [[مفسّران]] در [[مقام]] [[انتخاب]] نیستیم؛ بلکه به مباحث مطلق [[آسمان]] میپردازیم. | ||
در [[قرآنکریم]] گویا هرگاه [[آسمانها]] و زمین و موجودات میان آن دو مقصود بوده، چنین آمده: {{متن قرآن|رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ}}<ref>«پروردگار پیروزمند آمرزگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست» سوره ص، آیه ۶۶.</ref> و اگر مجموع آسمانها و زمین از حیث خودشان، نه موجودات در آنها منظور بوده، اینگونه آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ}}<ref>«بیگمان در آفرینش آسمانها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانههایی برای خردمندان است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰.</ref> و اگر ذویالعقول در آن دو منظور بوده، با اسم موصول "مَن" همراه شده: {{متن قرآن|أَفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ}}<ref>«آیا جز دین خداوند را باز میجویند با آنکه آنان که در آسمانها و زمینند خواهناخواه گردن نهاده فرمان اویند و به سوی او بازگردانده میشوند» سوره آل عمران، آیه ۸۳.</ref> و هرگاه مطلق [[آسمان]] در برابر [[زمین]] [[اراده]] شده، هردو به صورت مفرد آمدهاند: {{متن قرآن|فَوَرَبِّ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ}}<ref>«پس، سوگند به پروردگار آسمان و زمین که این (سخن) به | در [[قرآنکریم]] گویا هرگاه [[آسمانها]] و زمین و موجودات میان آن دو مقصود بوده، چنین آمده: {{متن قرآن|رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ}}<ref>«پروردگار پیروزمند آمرزگار آسمانها و زمین و آنچه میان آنهاست» سوره ص، آیه ۶۶.</ref> و اگر مجموع آسمانها و زمین از حیث خودشان، نه موجودات در آنها منظور بوده، اینگونه آمده است: {{متن قرآن|إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ}}<ref>«بیگمان در آفرینش آسمانها و زمین و پیاپی آمدن شب و روز نشانههایی برای خردمندان است» سوره آل عمران، آیه ۱۹۰.</ref> و اگر ذویالعقول در آن دو منظور بوده، با اسم موصول "مَن" همراه شده: {{متن قرآن|أَفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ}}<ref>«آیا جز دین خداوند را باز میجویند با آنکه آنان که در آسمانها و زمینند خواهناخواه گردن نهاده فرمان اویند و به سوی او بازگردانده میشوند» سوره آل عمران، آیه ۸۳.</ref> و هرگاه مطلق [[آسمان]] در برابر [[زمین]] [[اراده]] شده، هردو به صورت مفرد آمدهاند: {{متن قرآن|فَوَرَبِّ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ}}<ref>«پس، سوگند به پروردگار آسمان و زمین که این (سخن) به همانگونه که سخن میگویید راستین است» سوره ذاریات، آیه ۲۳.</ref><ref>التحقیق، ج ۵، ص ۲۲۰، "سمو".</ref> افزون بر "سماء" واژههای {{متن قرآن|سَبْعًا شِدَادًا}}<ref>«هفت آسمان پابرجا بنا کردیم» سوره نبأ، آیه ۱۲.</ref>، {{متن قرآن|سَبْعَ طَرَائِقَ }}<ref>«هفت راه (آسمانی)» سوره مؤمنون، آیه ۱۷.</ref> که مقصود از آن، آسمانهای هفتگانه است <ref> قرطبی، ج ۱۲، ص ۷۵، ج ۱۹، ص ۱۱۲.</ref> و {{متن قرآن|وَالسَّقْفِ الْمَرْفُوعِ}}<ref>«و به بام برافراشته (آسمان)،» سوره طور، آیه ۵.</ref> به معنای آسمانند. | ||
در [[قرآن]]، [[روایات]] و [[فرهنگ اسلامی]]، [[آسمان]] دارای جایگاه بلند و پراهمّیّتی است و در روایات و اشعار، اشیا و امور ارزشمند به آن [[تشبیه]] شده است. نظامشگفتانگیزآسمان که هر جزء آن آیتی از [[آیات]] الهیاست، با گذشت میلیونهاسالبدون کمترین [[انحراف]] ودگرگونیادامه داردوبا [[پیشرفت علم]]، هر [[روز]] پرده از این [[نظام]] شگفتآور کنار رفته، اسرار آن آشکار میشود و خداوند در آیاتی چند به آسمان [[سوگند]] یاد میکند {{متن قرآن|وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ}}<ref>«سوگند به آسمان آراسته به راههای ستارگان» سوره ذاریات، آیه ۷.</ref> که این سوگند به سبب [[شرف]] و [[نورانیّت]] آن است.<ref>تفسیر ملاصدرا، ج ۷، ص ۱۰۰.</ref> آسمان [[معنوی]] جایگاه و [[معبد]] [[فرشتگان]]، محل صدور [[احکام]] و [[اوامر الهی]] و [[الواح]] و مقدّرات است و نامههای [[اعمال]] به آنجا میرود.<ref> المیزان، ج ۱۲، ص ۱۳۶.</ref><ref>[[مرتضی اورعی|اورعی]] و [[لطفالله خراسانی|خراسانی]]، [[آسمان - اورعی و خراسانی (مقاله)|مقاله «آسمان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 228-230.</ref> | در [[قرآن]]، [[روایات]] و [[فرهنگ اسلامی]]، [[آسمان]] دارای جایگاه بلند و پراهمّیّتی است و در روایات و اشعار، اشیا و امور ارزشمند به آن [[تشبیه]] شده است. نظامشگفتانگیزآسمان که هر جزء آن آیتی از [[آیات]] الهیاست، با گذشت میلیونهاسالبدون کمترین [[انحراف]] ودگرگونیادامه داردوبا [[پیشرفت علم]]، هر [[روز]] پرده از این [[نظام]] شگفتآور کنار رفته، اسرار آن آشکار میشود و خداوند در آیاتی چند به آسمان [[سوگند]] یاد میکند {{متن قرآن|وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ}}<ref>«سوگند به آسمان آراسته به راههای ستارگان» سوره ذاریات، آیه ۷.</ref> که این سوگند به سبب [[شرف]] و [[نورانیّت]] آن است.<ref>تفسیر ملاصدرا، ج ۷، ص ۱۰۰.</ref> آسمان [[معنوی]] جایگاه و [[معبد]] [[فرشتگان]]، محل صدور [[احکام]] و [[اوامر الهی]] و [[الواح]] و مقدّرات است و نامههای [[اعمال]] به آنجا میرود.<ref> المیزان، ج ۱۲، ص ۱۳۶.</ref><ref>[[مرتضی اورعی|اورعی]] و [[لطفالله خراسانی|خراسانی]]، [[آسمان - اورعی و خراسانی (مقاله)|مقاله «آسمان»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 228-230.</ref> |