پرش به محتوا

بیت‌الاحزان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۵: خط ۵:
== مقدمه ==
== مقدمه ==
آنچه گروه [[سقیفه]] و [[غاصبان خلافت]] بر سر او و خانه‌اش و شوهرش آوردند، مصیبتی جانکاه بود. وی هم از داغ رحلت پدر می‌سوخت، هم از غصب خلافت، هم از آلام [[روحی]] و جسمی خویش. گریه‌اش نیز نوعی [[اعتراض]] به وضع [[حاکم]] به شمار می‌رفت. نزد علی{{ع}} به [[شکایت]] آمدند که گریۀ او ناراحتمان کرده است، وقت خاصّی برای گریه‌اش قرار دهد تا آنان به استراحت! بپردازند. روزها حضرت [[زهرا]] به بیرون [[مدینه]] می‌رفت و حسن و حسین{{عم}} را هم با خود می‌برد و زیر درخت «اراک» می‌نشست و در سایۀ آن تمام [[روز]] را بر پدرش می‌گریست. نزدیک غروب، علی{{ع}} به سراغشان می‌رفت و به [[خانه]] می‌آمدند. مخالفان آن درخت را هم قطع کردند. حضرت زیر [[آفتاب]] می‌نشست و می‌گریست. علی{{ع}} برای او اتاقی ساخت و نامش را «[[بیت]] الأحزان» گذاشت. بیت الأحزان، سمبل غم‌ها و مظلومیت‌های او در طول [[تاریخ]] گشت. حضرت فاطمه{{عم}} روزها به آن کلبۀ [[غم]] می‌رفت و با پدر درد [[دل]] می‌کرد و می‌گریست، شب به خانۀ غم‌آلود برمی‌گشت<ref>حیاة الامام الحسین، باقر شریف القرشی، ج۱ ص۲۶۹.</ref> در مورد [[حضرت یعقوب]] هم سخن از بیت الاحزان و خانه‌ای که در آن بر یوسف گم‌گشته‌اش می‌گریست، نقل شده است. «بیت الأحزان» نام کتابی از [[محدّث قمی]] در [[مصائب]] حضرت [[زهرا]] است<ref>الذریعه، ج ۳ ص۱۸۵</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۳۰.</ref>
آنچه گروه [[سقیفه]] و [[غاصبان خلافت]] بر سر او و خانه‌اش و شوهرش آوردند، مصیبتی جانکاه بود. وی هم از داغ رحلت پدر می‌سوخت، هم از غصب خلافت، هم از آلام [[روحی]] و جسمی خویش. گریه‌اش نیز نوعی [[اعتراض]] به وضع [[حاکم]] به شمار می‌رفت. نزد علی{{ع}} به [[شکایت]] آمدند که گریۀ او ناراحتمان کرده است، وقت خاصّی برای گریه‌اش قرار دهد تا آنان به استراحت! بپردازند. روزها حضرت [[زهرا]] به بیرون [[مدینه]] می‌رفت و حسن و حسین{{عم}} را هم با خود می‌برد و زیر درخت «اراک» می‌نشست و در سایۀ آن تمام [[روز]] را بر پدرش می‌گریست. نزدیک غروب، علی{{ع}} به سراغشان می‌رفت و به [[خانه]] می‌آمدند. مخالفان آن درخت را هم قطع کردند. حضرت زیر [[آفتاب]] می‌نشست و می‌گریست. علی{{ع}} برای او اتاقی ساخت و نامش را «[[بیت]] الأحزان» گذاشت. بیت الأحزان، سمبل غم‌ها و مظلومیت‌های او در طول [[تاریخ]] گشت. حضرت فاطمه{{عم}} روزها به آن کلبۀ [[غم]] می‌رفت و با پدر درد [[دل]] می‌کرد و می‌گریست، شب به خانۀ غم‌آلود برمی‌گشت<ref>حیاة الامام الحسین، باقر شریف القرشی، ج۱ ص۲۶۹.</ref> در مورد [[حضرت یعقوب]] هم سخن از بیت الاحزان و خانه‌ای که در آن بر یوسف گم‌گشته‌اش می‌گریست، نقل شده است. «بیت الأحزان» نام کتابی از [[محدّث قمی]] در [[مصائب]] حضرت [[زهرا]] است<ref>الذریعه، ج ۳ ص۱۸۵</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۳۰.</ref>
==[[بیت الاحزان]]==
[[فاطمه]]{{س}}، دختر گرامی و [[معصوم]] [[رسول خدا]]{{صل}} در فراق پدر [[بزرگوار]] خود و [[گلایه]] از اوضاع زمانه در گوشه‌ای از [[بقیع]] به [[گریه]] و [[اندوه]] و [[زاری]] می‌پرداخت. این محل که همانند خانه‌ای بدون سقف بود، بعدها [[مقبره]] او نام گرفت و سپس به «[[مسجد]] فاطمه» مشهور شد. مکان آن کنار [[قبر]] عباس و [[ائمه شیعه]]{{عم}} بوده است. [[دختر پیامبر]]{{صل}} شبانه [[روز]] در [[منزل]] خود در [[حال]] [[گریه و زاری]] بود. بعضی نزد علی{{ع}} آمدند و از او خواستند تا از فاطمه بخواهد یا شب گریه کند و روز آرام باشد و یا روز گریه کند و شب آرام بگیرد. علی{{ع}} نیز این مسأله و [[شکایت]] [[همسایگان]] را به اطلاع ایشان رسانید، ولی او نپذیرفت. آنان از علی{{ع}} خواستند یا فاطمه{{س}} را آرام کند و یا به جای دیگری منتقل سازد؛ لذا ایشان را با [[رضایت]] خود در محلی نزدیک [[خانه]] [[عقیل]] در بقیع ساکن کرد و این مکان بعدها نام «بیت الاحزان» بر خود گرفت. در دوران [[عثمانی]] ضریحی کوچک از آهن در این محل قرار داده شد که [[زایران]] آن را [[زیارت]] و [[تبرک]] می‌کردند. در دوران سعودی همراه با تخریب گنبد و بارگاه‌های بقیع، آن [[ضریح]] را با [[زمین]] صاف کردند.
از جمله [[منابع حدیثی]] که در آن از انگیزه به وجود آمدن بیت الاحزان سخن به میان آمده، [[خصال]] [[شیخ صدوق]] است. آن [[محدث]] بزرگ در ضمن روایتی با [[اسناد]] از [[امام صادق]]{{ع}} نقل می‌کند:
{{متن حدیث|وَ أَمَّا فَاطِمَةُ فَبَكَتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} حَتَّى تَأَذَّى بِهَا أَهْلُ الْمَدِينَةِ وَ قَالُوا لَقَدْ آذَيْتِينَا بِكَثْرَةِ بُكَائِكِ وَ كَانَتْ تَخْرُجُ إِلَى الْمَقَابِرِ...}}<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۹۲۲.</ref>؛ «فاطمه در [[مصیبت]] رسول خدا{{صل}} آن قدر گریه کرد که [[مردم مدینه]] از گریه او ناراحت شدند و اظهار نمودند با گریه بسیارت ما را [[اذیت]] کردی؛ لذا خانه خود را ترک می‌کرد و به کنار قبرها می‌رفت.»...
صریح‌تر از [[روایت]] [[صدوق]]، گفتار [[فضه]] (خادمه [[حضرت زهرا]]{{س}}) است که [[مرحوم مجلسی]] چنین نقل می‌کند که: [[امیر مؤمنان]]{{ع}} برای [[فاطمه]]، در [[بقیع]] و در خارج [[مدینه]]، خیمه‌ای برافراشت که آن حضرت به همراه [[حسنین]]{{ع}} به آنجا می‌آمد و پس از [[گریه]] طولانی به خانه‌اش مراجعت می‌نمود<ref>بحارالانوار، مجلسی ج۴۳، ص۱۷۷.</ref>.
علمای بزرگ و شخصیت‌های علمی‌ای که در [[تاریخ مدینه]] و یا درباره [[زیارت]] بقیع مطلبی نوشته‌اند، از [[بیت الاحزان]] سخن گفته و وجود آن را [[تأیید]] و تثبیت کرده‌اند. از جمله آنهاست. [[ابن شبه نمیری]] (۱۷۳–۲۶۲)، [[امام محمد غزالی]] (۴۵۰ – ۵۰۵)، [[ابن جبیر]] (۵۴۰ – ۶۱۴)، [[سمهودی]] (۸۴۴ - ۹۱۱)،سر ریچارد بورتون (۱۸۵۳م – ۱۲۷۶م).
از مجموع نوشته‌های [[مورخان]] نتیجه می‌گیریم که:
#بیت الاحزان از دوران [[حیات حضرت زهرا]]{{س}} تا سال ۱۳۴۴ه، محلی بوده است مشخص و معین که [[شیعیان]] با [[پیروی]] از روش حسین بن علی{{ع}} در طول [[تاریخ]] برای این [[بیت]] اهمیت خاصی قائل بوده و آنجا را همانند سایر مشاهد و [[حرم‌ها]] زیارت و در آنجا به [[نماز]] و [[عبادت]] می‌پرداختند و حتی [[امام]] غزالی از [[علمای اهل سنت]] نیز به [[نماز خواندن]] در این محل توصیه نموده است<ref>احیاء علوم الدین، غزالی، ج۱، ص۲۶۰.</ref>.
#بیت الاحزان در [[زمان]] [[حسین بن علی]]{{ع}} دارای چادر و [[خیمه]] بوده و سپس به ساختمان مبدل گردیده است که هنگام تخریب دارای گنبد بوده است.
#بیت الاحزان در اصطلاح [[عامه]]، گاهی به [[مسجد]] «فاطمه» و گاهی با هر دو نام و گاهی نیز به «قُبة الحزن» نامیده شده و طبعاً نویسندگان نیز از هر سه نام مصطلح استفاده کرده‌اند. ولی آن چه مسلم است [[بیت‌الاحزان]] هیچ‌گاه به عنوان یک مسجد [[واقعی]] شناخته نشده است.
#بنابر مضمون [[روایات]]، بیت‌الاحزان در داخل بقیع بوده و همه مورخان بدون استثناء بر همین معنا تصریح و اضافه می‌کنند که در سمت جنوب [[غربی]] در مجاورت [[حرم]] [[ائمه اهل بیت]]{{عم}} قرار داشته است. بنابراین محلی که در سال‌های اخیر در خارج بقیع به نام بیت‌الاحزان معروف شده، با [[واقعیات]] تطبیق نمی‌کند<ref>تاریخ حرم ائمه بقیع، نجمی، ص۱۸۲.</ref>.
اگر چه امروزه از [[بیت‌الاحزان]] در [[بقیع]]، اثری نیست و اگرچه ساختمان آن ویران گردیده و از گنبد آن اثری باقی نمانده است، اما هر [[زائر]] [[شیعی]] وقتی وارد [[مدینه منوره]] می‌شود، پس از [[زیارت]] [[قبر رسول خدا]]{{صل}} و [[قبور]] [[ائمه بقیع]]، عازم بیت‌الاحزان می‌شود، به این [[امید]] که اگر به [[قبر مطهر]] [[زهرای مرضیه]]{{س}} دسترسی ندارد، آن حضرت را در محل دیگری که به وی منتسب است زیارت کند و در جایگاهی که دختر گرامی [[پیامبر]]{{صل}} پس از [[رحلت]] پدر بزرگوارش در ایام آخر عمرش هر [[روز]] چند [[ساعت]] از وقت خویش را در آنجا به [[عبادت]] و [[گریه]] سپری می‌کرد، [[نماز]] بخواند و به یاد اشک‌های آن حضرت [[اشک]] بریزد. [[مورخان]] و سیاحان [[مدینه]] از «بیت‌الاحزان» به عنوان یکی از بقاع و [[اماکن زیارتی]] یاد کرده‌اند.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۲۰۸.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۷۳٬۳۴۳

ویرایش