سفینه نوح: تفاوت میان نسخه‌ها

==مقدمه==

پس از آن‌که [[خدای تعالی]] به نوح خبر داد که به جز این افراد اندک کس دیگری به تو [[ایمان]] نخواهد آورد، دستور ساختن کشتی را صادر فرمود و چنان که از [[ظاهر قرآن]] به دست می‌آید، ساختن کشتی تا به آن [[روز]] بی‌سابقه بوده است، از این رو به نوح فرمود: «کشتی را تحت نظر ما و به دستور ما بساز و درباره کسانی که [[ستم]] کرده‌اند مرا مخاطب مساز (و نجاتشان را از من مخواه) که [[غرق]] شدنی هستند»<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا}} «و نوح گفت: پروردگارا! از کافران هیچ کس را روی زمین بر جای مگذار» سوره نوح، آیه ۲۶.</ref>.

نوح نیز طبق [[دستور الهی]] دست به کار ساختن کشتی شد و تخته، میخ و چوب از اطراف تهیه می‌کرد و زیر نظر [[فرشتگان الهی]]، آنها را به هم متصل ساخته و به سرعت کشتی را آماده می‌کرد.

و همان گونه که پیش از این اشاره شد، آن [[مردم]] کوته [[فکر]] که [[منطق]] [[درستی]] نداشتند و در صدد بودند تا به هر نحو شده نوح را بیازارند، وسیله جدیدی برای [[آزار]] حضرت به دست آوردند و زبان به [[تمسخر]] شیخ الانبیاء گشودند و هر کس به نحوی او را [[سرزنش]] و [[استهزا]] می‌کرد.

یکی می‌گفت که ای نوح پس از [[پیغمبری]]، نجّار شده‌ای؟ دیگری پوزخند می‌زد و می‌گفت که در این [[سرزمین]] خشک که آبی وجود ندارد، کشتی با این عرض و طول را برای چه می‌سازی؟ نکند در بیابان خشک می‌خواهی کشتی [[بانی]] کنی؟ سومی می‌گفت که این کشتی را در خشکی می‌سازی، پس کجا در آب می‌اندازی!

نوح در پاسخ آنها یک جمله می‌گفت و اظهار می‌داشت: «اگر شما امروز ما را مسخره می‌کنید، روزی خواهد آمد که ما نیز شما را مسخره کنیم، و به زودی خواهید دانست که [[عذاب]] خوارکننده و [[ذلّت]] بار به سراغ کدام یک از ما دو [[طایفه]] خواهد آمد»<ref>{{متن قرآن|وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ قَالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَمَا تَسْخَرُونَ * فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ يَأْتِيهِ عَذَابٌ يُخْزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيْهِ عَذَابٌ مُقِيمٌ}} «و (نوح) کشتی را می‌ساخت و هر بار که سرکردگانی از قومش بر او می‌گذشتند او را به ریشخند می‌گرفتند؛ (نوح می) گفت: اگر ما را ریشخند کنید ما نیز شما را همانند ریشخندی که می‌کنید ریشخند خواهیم کرد * به زودی خواهید دانست که بر چه کس عذابی می‌رسد که او را خوار می‌گرداند و بر او عذابی پایا فرود می‌آید» سوره هود، آیه ۳۸-۳۹.</ref>.

==[[تنور]] کجا بود و منظور از آن چیست؟==

در هر حال آب از چشمه‌ها به شدت جوشید و رودها طغیان نمود و از آسمان هم مانند دهانه مشک [[باران]] می‌ریخت. طولی نکشید که سراسر زمین و دشت و بیابان را آب فراگرفت. تنها نوح و [[خاندان]] و پیروانش بودند که به کشتی در آمدند و از [[غرق]] شدن [[نجات]] یافتند.

==تعداد [[نجات یافتگان]]==

==داستان پسر نوح==

نوح پسر دیگری به نام [[کنعان]] داشت که جزء [[دشمنان]] او بود از پدر کناره گرفته و به [[دین]] و [[آیین]] او ایمان نیاورده بود. هنگامی که آب از هر سو زمین را فرا گرفت و نوح و همراهانش در کشتی قرار گرفتند و آن منظره هولناک را تماشا می‌کردند، ناگاه چشم نوح به آن پسر افتاد که مانند [[مردم]] دیگر برای [[نجات]] خویش تلاش می‌کند و می‌خواهد به وسیله‌ای خود را از [[غرق]] شدن نجات دهد.

آن بی‌چاره به حدّی گرفتار [[غرور]] بود که به جای آن‌که در آن لحظه حساس سخن پدر را بشنود و [[نصیحت]] او را بپذیرد در جواب گفت: «هم اکنون به کوهی [[پناه]] می‌برم تا مرا از خطر آب [[حفظ]] کند»<ref>{{متن قرآن|قَالَ سَآوِي إِلَى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْمَاءِ}} «او گفت: آنک به کوهی پناه می‌جویم که مرا از آب نگاه می‌دارد» سوره هود، آیه ۴۳.</ref>. اما نمی‌دانست که این سیل و توفان معمولی نیست، بلکه [[عذاب]] و [[قهر الهی]] است که به صورت توفان در آمده و آن مردم [[خیره]] سر را در کام خود فرو می‌برد و با این وضع، راه فرار بر وی مسدود است. نوع این مطلب را نیز به وی [[تذکر]] داده و از روی دل‌سوزی گفت: «امروز در برابر [[فرمان]] و [[عذاب الهی]] پناه گاه و [[نگهبانی]] وجود ندارد و تنها کسانی که (به وسیله [[ایمان به خدا]]) مورد [[رحمت الهی]] قرار گیرند، [[اهل]] نجات هستند.».<ref>{{متن قرآن|قَالَ لَا عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ وَحَالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكَانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ}} «(نوح) گفت: امروز هیچ پناهی از «امر» خداوند نخواهد بود جز (برای) آن کس که (خداوند بر او) بخشایش آورده باشد و موج میان آن دو افتاد و او از غرق‌شدگان گشت» سوره هود، آیه ۴۳.</ref>.

شاید هنوز سخن نوح به پایان نرسیده بود که موج برخاست و مجال ادامه سخن را از کف او ربود و میان آن دو جدایی افکند و [[پسر نوح]] را در کام خود کشید.

نوح که قبل از آن [[وعده]] [[نجات]] [[خاندان]] خود را از [[خدای سبحان]] دریافت کرده بود، در این وقت روی [[تضرّع]] و نیاز به درگاه [[پروردگار]] [[بی‌نیاز]] کرد و گفت: «پروردگارا! پسر من جزء خاندان من است و وعده تو [[حق]] است»<ref>{{متن قرآن|وَنَادَى نُوحٌ رَبَّهُ فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي وَإِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَأَنْتَ أَحْكَمُ الْحَاكِمِينَ}} «و نوح پروردگارش را بخواند و گفت: پروردگارا! پسرم از خاندان من است و بی‌گمان وعده تو راستین است و تو داورترین داورانی» سوره هود، آیه ۴۵.</ref>. و تو خود وعده کردی که من و خاندانم را نجات بخشی!

روی هم رفته، از سؤال و جوابی که بین [[خدای تعالی]] و نوح ردّ و بدل شد، معلوم می‌شود که نوح از [[کفر]] درونی فرزندش بی‌خبر بود و گرنه با این [[تضرّع]] و [[زاری]] [[نجات]] او را از [[خدا]] درخواست نمی‌کرد؛ زیرا وی خود از خدا خواسته بود که: «پروردگارا دیّاری از [[کافران]] را بر روی [[زمین]] باقی مگذار.»..<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا}} «و نوح گفت: پروردگارا! از کافران هیچ کس را روی زمین بر جای مگذار» سوره نوح، آیه ۲۶.</ref> و با این جمله، نابودی همه کافران را از خدا درخواست کرده بود و از سوی دیگر [[خداوند]] نیز او را از وساطت درباره کافران ممنوع ساخته و صریحاً بدو گفته بود: «... درباره [[ظالمان]] مرا مخاطب نساز که [[غرق]] شدنی هستند»<ref>{{متن قرآن|وَلَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ}} «و با من درباره ستمگران سخن (از رهایی) مگو که آنان غرق خواهند شد» سوره هود، آیه ۳۷.</ref>. و چون به کفر فرزند واقف گردید، دانست که [[عاطفه]] پدری او را به [[شتاب]] واداشته و چیزی را که از [[حقیقت]] آن [[آگاه]] نبوده و نمی‌بایستی از خدا بخواهد درخواست کرده و همین را برای خود [[لغزش]] دانست و زبان به [[عذرخواهی]] و [[استغفار]] گشوده گفت: «پروردگارا! به تو [[پناه]] می‌برم که چیزی را از تو بخواهم که بدان [[علم]] ندارم و اگر تو مرا نیامرزی و مورد [[رحمت]] خویش قرار ندهی از زیان‌کاران خواهم بود»<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْأَلَكَ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَإِلَّا تَغْفِرْ لِي وَتَرْحَمْنِي أَكُنْ مِنَ الْخَاسِرِينَ}} «گفت: پروردگارا! من از اینکه چیزی از تو بخواهم که بدان دانشی ندارم به تو پناه می‌برم و اگر مرا نیامرزی و به من بخشایش نیاوری از زیانکاران خواهم بود» سوره هود، آیه ۴۷.</ref>. و به گفته [[طبرسی]] در [[تفسیر آیه]] فوق، این سخنان دلیل بر کمال [[فروتنی]] نوح است که در این جا اظهار داشته، چون گناهی از وی سر نزده بود که بخواهد از آنها به درگاه [[خدا]] استغفار کند.<ref>[[سید هاشم رسولی محلاتی|رسولی محلاتی، سید هاشم]]، [[تاریخ انبیاء (کتاب)|تاریخ انبیاء]] ص ۷۷.</ref>

==پاسخ یک سؤال==

در [[مقام]] [[پاسخ‌گویی]] باید به این مطلب توجه داشت که میان نابودی افراد [[انسان]] و حیوانات دیگر با [[عذاب الهی]] این ملازمه و [[ارتباط]] وجود ندارد و چنان نیست که هر نابودی چه عمومی و چه خصوصی که میان [[ملت‌ها]] و نقاط مختلف [[زمین]] اتفاق می‌افتد، همه از روی [[عقوبت]] و [[انتقام الهی]] در مورد فرد فرد ملت‌های نابود شده باشد، بلکه همه حوادث و بلاهای عمومی؛ مانند [[زلزله]]، وبا و [[طاعون]] که گروه گروه [[مردمان]] [[بدکار]] و [[نیکوکار]] و بزرگ و کوچک را یک‌جا نابود می‌کند، طبق یک [[قانون]] کلی و طبیعی است که هنگامی که جایی را فرا گرفت، همه را با خود نابود می‌کند اگر چه علت اساسی این [[بلاها]] نیز به هم خوردن [[نظام تکوین]] و اوضاع عالم است که آن هم باز بر اثر [[اعمال بد]] [[مردم]] و معلول [[گناهان]] است و [[خدای تعالی]] نعمت‌هایی را که به ملتی داد دگرگون نمی‌کند تا وقتی که خود آن [[ملت]] موجبات دگرگونی آن را فراهم کنند، اما وقتی [[نظام]] به هم خورد و [[بلا]] آمد به کوچک و بزرگ رحم نمی‌کند و همه را از بین می‌برد. بعضی هم می‌گویند: چون خود این موضوع، یعنی [[آگاه]] شدن [[ستم گران]] از نابودی حیوانات و کودکانشان، موجب [[ناراحتی]] بیشتر و شدت [[عذاب]] آنان می‌شود، از این رو وقتی عذاب، [[قوم]] [[ستم]] کار را فرا گرفت اطفال و حیواناتشان را نیز شامل می‌گردد تا [[شکنجه]] بیشتری ببینند.

در این جا روایتی نیز از [[حضرت رضا]]{{ع}} رسیده است که اگر از نظر [[سند معتبر]] باشد، در خصوص [[قوم نوح]] به خوبی رفع اشکال می‌کند. [[صدوق]] در علل و [[عیون]] از عبدالسلام هروی [[روایت]] کرده که گفت: «به حضرت رضا عرض کردم به چه علت [[خدای عزوجل]] در [[زمان]] نوح همه [[دنیا]] را [[غرق]] کرد با این که میان آنها اطفال و افراد بی‌گناه نیز وجود داشتند؟

حضرت فرمود: اطفال در آنها نبودند؛ زیرا خدای عزوجل از چهل سال پیش از توفان، مردان و [[زنان]] را عقیم کرد که دیگر صاحب [[فرزندی]] نشوند و از این رو نسلشان منقطع گردید و هنگامی که [[غرق]] شدند طفلی میان آنها نبود و [[خدای عزوجل]] بی‌گناهان را به [[عذاب]] خود نابود نکرد. و دیگران نیز که مستقیماً [[تکذیب]] نکرده بودند به واسطه اینکه به عمل تکذیب کنندگان [[راضی]] بودند غرق شدند»<ref>علل الشرائع، ص۲۲؛ عیون اخبار الرضا، ص۲۳۱.</ref>.<ref>[[سید هاشم رسولی محلاتی|رسولی محلاتی، سید هاشم]]، [[تاریخ انبیاء (کتاب)|تاریخ انبیاء]] ص ۸۱.</ref>

==پس از [[طوفان]]==

متن آیه چنین است:

{{متن قرآن|وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَقِيلَ بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و گفته شد: ای زمین آبت را فرو خور و ای آسمان (از باریدن) باز ایست! و آب فرو کشید و کار به پایان رسید و (کشتی) بر (کوه) جودی راست ایستاد و گفته شد: نابود باد گروه ستمکاران!» سوره هود، آیه ۴۴.</ref>.

[[ابن اثیر]] گفته است: هنگامی که [[مرگ]] نوح در رسید، بدو گفتند: دنیا را چگونه دیدی؟ گفت: مانند خانه‌ای که دو در داشت از یک در وارد شدم و از در دیگر بیرون رفتم<ref>کامل التواریخ، ج۱، ص۷۳.</ref>.<ref>[[سید هاشم رسولی محلاتی|رسولی محلاتی، سید هاشم]]، [[تاریخ انبیاء (کتاب)|تاریخ انبیاء]] ص ۸۲.</ref>