علویان: تفاوت میان نسخه‌ها

اصطلاحا فرزندانی از [[علی بن ابی طالب]] که از نسل پنج پسر او ([[امام حسن]]، [[امام حسین]]، [[عباس]]، [[محمد حنفیه]] و [[عمر اطرف]]) باشند، علویان نامیده می‌شوند.<ref>لغت‌نامه، دهخدا، ج ۱۰ ص۱۴۲۰۲</ref> سادات علوی، در دورۀ [[امویان]] و [[عباسیان]]، هم تحت تعقیب و [[آزار]] [[حکّام]] بودند، هم علیه [[حکومت‌های جور]] [[مبارزه]] می‌کردند. [[زید بن علی]] در [[زمان]] [[هشام بن عبد الملک]] [[قیام]] کرد و به [[شهادت]] رسید، پسرش [[یحیی بن زید]] در [[خراسان]] و جوزجان قیام کرد و [[شهید]] شد و شهیدانی چون «[[نفس زکیّه]]» و «[[شهید فخّ]]» از علویانی بودند که بر ضدّ [[خلافت]] قیام کردند. موضع [[ائمه]] {{عم}} نسبت به نهضت‌های آنان چندان جانبدارانه نبود، چون شرایط را برای قیام مسلّحانه مناسب و مساعد نمی‌دیدند. پس از روی کار آمدن عباسیان، [[گرایش]] به علویان در [[ایران]] افزایش یافت و نخستین حکومت شیعی توسّط علویان در منطقۀ [[طبرستان]] ایران در سال ۲۵۰ ق پدید آمد و کسانی همچون: داعی صغیر، داعی کبیر، [[اطروش]] (ناصر کبیر) و... حکومت کردند. آنان [[شیعه]] بودند (هرچند عده‌ای ایشان را [[زیدی]] [[مذهب]] می‌دانند) و بر احیای ارزش‌های دینی پای می‌فشردند.<ref> در این زمینه ر. ک: «علویان طبرستان»، بهاء الدین قهرمانی نژاد، «علویان طبرستان»، ابو الفتح حکیمیان</ref> علویان یا نصیریّه، نام فرقه‌ای است که در مناطقی از [[سوریه]] به سر می‌برند و [[حاکمان]] دولت سوریه هم از آنان شمرده می‌شوند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۷.</ref>.

از اخباری که درباره امرای این دوره مدینه و پس از آن در [[اختیار]] داریم، می‌توانیم دریابیم که تقریباً [[دولت]] علویان مدینه، از اوایل [[قرن چهارم]] آغاز شده و همچنان استقرار یافته است؛ به طوری که از سال ۳۸۱ به بعد، از هیچ غیر علوی به عنوان حاکم مدینه یاد نمی‌شود. گفتنی است که به احتمال زیاد، به دلیل [[روابط حسنه]] میان علویان مدینه و [[دولت شیعی]] [[آل بویه]]، [[عضدالدوله]] برای نخستین بار دیواری در اطراف [[شهر مدینه]] کشیده است که البته بعدها تخریب شد و [[امیران]] دیگر آن را بازسازی کردند. از فرد دیگری که در کشیدن [[دیوار]] مدینه یاد شده، [[جمال]] الدین ابومنصور [[اصفهانی]] است که کارهای خیر او در حرمین شریفین، در تمامی آثار [[تاریخی]] [[قرن ششم]] به بعد منعکس شده است.

در این دوره که [[قدرت]] [[فاطمیان]] در [[مصر]] رو به فزونی بود، علویان مستقل مدینه، گاه خود را به [[عباسیان]] و گاه به فاطمیان منسوب می‌کردند و در این میان می‌کوشیدند تا قدرت مستقل خویش را در [[حجاز]] [[استوار]] کنند. بسیاری از علویان بر حرمین و در مواردی بر مدینه یا مکه حکومت می‌کردند. قدرت و [[نفوذ]] علویان به صورتی کاملاً استوار تا پایان دولت فاطمیان ادامه داشت. در این اواخر، به تدریج امارت مدینه در اختیار [[خاندان]] خاصی قرار گرفت که [[نسل]] آنان به [[امام حسین]]{{ع}} منتهی می‌شد و امارت حسنی‌ها در [[مدینه]] پایان یافت.

[[دشواری]] دیگر آن بود که به تدریج میان علویان [[حاکم مدینه]] که از [[آل]] مُهَنا بودند، با [[امیران]] علوی [[مکه]] درگیری پیش آمد و برای ده‌ها سال این [[نزاع]] ادامه داشت؛ به طوری که در بسیاری از موارد، [[حقوق]] [[زائران]] پایمال درگیری و [[جنگ]] آنان می‌شد.

== منابع ==