ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

* "ظهور" از نظر لغت به معنای آشکار شدن چیز پنهان است<ref>  خلیل بن احمد، العین، ج ۴، ص ۳۷</ref>. نکته مهم در ظهور، مسبوق بودن آن به غیبت است؛ امّا در اصطلاح مهدویت، مقصود، ظاهر شدن [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ پس از پنهان زیستن طولانی، برای قیام و برپایی حکومت عدل جهانی است.

*دوران ظهور را می‏‌توان به مراحل ذیل تقسیم کرد:

*مرحله نخست: ظهور و آشکار شدن که فقط در اراده و علم الهی است؛

*مرحله بعد: قیام و نهضت به امر الهی و خروج بر ستمگران و مبارزه با دشمنان؛

*و مرحله پایانی: دوران تثبیت و حکومت جهانی است.

#[[زراره]] می‌‏گوید از [[امام باقر]]{{ع}} شنیدم که فرمود: "همانا برای قائم غیبتی است پیش از ظهورش .... "<ref>  شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۴۶، ح ۹؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۳۲، ح ۲۷۴</ref>

#[[امام صادق]]{{ع}} نیز درباره ظهور آن حضرت فرمود: "پس چون خداوند سبحانه و تعالی اراده فرمود امر او [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را ظاهر سازد، به قلب او [[الهام]] نماید، پس ظاهر می‏‌شود و آن‏گاه به امر الهی قیام می‏‌کند"<ref>  نعمانی، الغیبة، ص ۱۸۷، ح ۴۰</ref>.  

*گفتنی است که مرحله قیام متأخر بر مرحله ظهور است؛ به این بیان که ابتدا ظهور صورت می‏‌گیرد و پس از آن با جمع شدن یاران حضرت و آماده شدن دیگر شرایط، آن حضرت قیام می‌‏فرماید.

===روایات قیام آن حضرت===

#[[امام سجاد]]{{ع}} فرمود: "آن هنگام که قائم ما قیام کند، خداوند سبحانه و تعالی ترس را از دل شیعیان ما بردارد و .... "<ref> {{عربی|" إِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا أَذْهَبَ‏ اللَّهُ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏ عَنْ‏ شِيعَتِنَا الْعَاهَةَ ‏‏‏‏‏‏"}}، شیخ صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۵۴۱، ح ۱۴</ref>.

#[[امام صادق]]{{ع}} نیز فرمود: "قائم در حالی قیام خواهد کرد که بیعت احدی بر گردن او نیست"<ref>  نعمانی، الغیبة، ص ۱۹۱، ح ۴۵</ref>.  

*آنچه گفته شد، بدین معنا نیست که تمام روایاتی که از کلمه قیام و مشتقات آن استفاده کرده، به گونه‌‏ای دقیق ناظر به مرحله قیام است؛ بلکه در مواردی قیام بر مرحله ظهور [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ نیز تطبیق شده است. اما به طور عمده روایاتی که قیام و مشتقات آن را در بر گرفته، سخن از مرحله‏‌ای پس از آغاز ظهور دارد.

#از [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} روایت شده است: "هرگز رستاخیز به پا نگردد، مگر این‏که پیش از آن قائم برای حق از خاندان ما قیام کند"<ref>  شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۲، ص ۵۹، ح ۲۳۰</ref>.  

#[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: " هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند سبحانه و تعالی دستش را بر سر بندگان گذاشته، اندیشه‌‏های ایشان جمع می‏‌گردد"<ref> {{عربی|" إِذَا قَامَ‏ قَائِمُنَا، وَضَعَ‏ اللَّهُ‏ يَدَهُ‏ عَلى‏ رُؤُوسِ‏ الْعِبَادِ، فَجَمَعَ‏ بِهَا عُقُولَهُمْ‏ ‏‏‏‏‏‏"}}، محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۲۵، ح ۲۱</ref>.

*شاید بتوان اختلاف روایات زمان ظهور را نیز با این تقسم‏‌بندی رفع نمود؛ به این بیان که برخی روایات ناظر به زمان ظهور و برخی دیگر ناظر به زمان قیام باشد. گفتنی است در پاره‏‌ای از روایات، از ظهور و قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ با عنوان خروج یاد شده است.

*از [[امام صادق]]{{ع}} نقل شده است که فرمود: "خروج قائم محتوم است"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۵۴، ح ۴۶۱</ref>.  

*آن حضرت همچنین فرمود: "دنیا به پایان نرسد تا این‏که مردی از خاندان من خروج کند که به حکومت آل داود حکم نماید .... "<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۹۷، ح ۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۲۹۸ - ۳۰۱.</ref>.

*کلمه "[[ظهور]]" نوعاً به‌معنای ظهور شخص [[امام زمان]] {{ع}} مطرح می‌شود و مثلاً به همین معنی {{عربی|"عجل علی ظهورك"}} گفته می‌شود و البته این مسأله‌ای قطعی و غیرقابل‌انکار است؛ لکن احتمال قوی و جدی دیگری هم وجود دارد که ظهور به‌معنای ظهور امر باشد، نه ظهور شخص. البته ظهور کامل و تام‌ امر، مستلزم ظهور شخص است. یعنی تا شخص ظاهر نشود، امر امت به صورت تمام و کامل ظاهر نمی‌شود، ولی درعین‌حال میان این دو تفاوت‌هایی وجود دارد.  

*اصل این تفکر و اندیشه از این‌جا سرچشمه می‌گیرد که ظهور حداقل می‌تواند دو معنا داشته باشد: یک بار به‌معنای طلوع و آشکار شدن و پیدایش بعد از استتار: بدین‌گونه که ظهور را نقطه مقابل خفا بگیریم که نظارت مطلب بیشتر به ظهور شخص می‌باشد، و البته این قابل انکار نیست، و بار دیگر ظهور را از ماده و ریشه "ظهر" معنا کنیم که عبارت از تقویت و پشتوانه یافتن چیزی باشد که ما از آن تعبیر به پیروزی و حاکمیت مقتدرانه می‌نماییم و در این برداشت و نظر، مطالب دیگری به ذهن می‌رسد و نتایج دیگری به دست می‌آید.  

در این بحث، توجه به مشتقات لفظی لغت ظهور، مفید مطالب ارزشمندی است که می‌توان از آن کمک گرفت.  

*اگر [[ظهور]] را صفت شخص بگیریم تمام آیات و [[روایات]] و ادعیه و زیارات و مناجات‌هایی که در آن‌ها واژه [[ظهور]] به کار رفته و استعمال شده است؛ تحقق نیافته و معنی پیدا نمی‌کند، مگر با [[ظهور]] شخص [[امام زمان]] {{ع}}. زیرا [[ظهور]] به‌معنای پیدایش بعد از استتار و خفا استعمال شده است. اما اگر [[ظهور]] را به‌معنای پیروزی و سلطه [[اسلام]] تعبیر نماییم؛ حتی ممکن است این پیروزی -البته تا حدودی- قبل از [[ظهور]] [[امام زمان]] {{ع}} نیز حاصل شود؛ لکن نه به‌گونه‌ای که مستغنی از [[ظهور]] آن حضرت باشیم<ref>نشریه موعود، شماره ۱۱ و ۱۰، ص ۴۹.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۴۷۵.</ref>.